19-ноябрдиз Россиядин мулкунал Высший школадин муаллимрин югъ къейдна. РикIел хкин, 2021-йисан ноябрдиз кьабулай къарардалди РФ-дин илимдин ва образованидин министерстводи и югъ муаллимрин сувар яз тайинарнава. Им Ватандин образованидин бине кутур, Москвадин государстводин университет арадал гъайи академик Михаил Васильевич Ломоносован хайи югъ я.
Виликдай педагогикадихъ галаз алакъалу вири пешейрин сагьибрин — тербиячийрин, мектебрин, колледжрин ва вузрин муаллимрин сувар 5-октябрь Муаллимдин югъ яз гьисабзавай. Эхиримжи йисара и сувар са шумудаз пай хьана ва цIийибур арадал атана: Высший школадин ва Юкьван пешекарвилин образованидин муаллимрин йикъар.
Вуж я высший школадин муаллим? ИкI Россиядин вини дережадин чирвилер гудай идарайрин (вузрин) муаллимдиз лугьузва. Адахъ алимвилин дережа ва педагогвилин образование хьун чарасуз шартI туш, — вузда тарсар гудай муаллим жедай ихтияр магистратура акьалтIарайдалай кьулухъни гузва. Амма пешедин рекьяй виниз тир дережадиз хкаж хьун патал ада вичи хкянавай рекьяй илимдин кIвалах тухун лазим я.
«Муаллим» гафунин бинеда неинки чирвилер агакьарунин, гьакIни гьевесламишунин, цIийи шейэрихъ ялунин, суалар дуьздаказ гуз ва абуруз жавабар жагъуриз чирунин мана ава. Вири девирра муаллимдин вилик акъвазнавай месэла аял са кар чирунал гьевесламишун, адан чирвилерихъ къанихвилик «цIай кутун», ам дуьз рекье тун, кьакьан макьсадрив агакьариз куьмек гун тир. Къенин юкъуз лагьайтIа, муаллимар гьакIни илимдин чирвилерин майданда ава, абуру студентар илимдин ахтармишунрин хиле кIватIнавай виридалайни цIийи тежрибадихъ галаз танишарзава», — гьисабзава муаллимриз пешекар сувар тебрикзавай Россиядин Федерациядин илимдин ва высший образованидин министр Валерий Фалькова.
Дагъустан Республикадин муаллимрив пешекар сувар тебрикунин келимаяр РД-дин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимован патайни агакьна. Ада къейд авурвал, «высший образование чи уьлкведин асул бинейрикай сад, къакъудиз тежер пай я. Вузрин муаллимри экономикадин вири хилер патал вини дережадин пешекарар гьазурзава. Абур жегьилар патал насигьатчиярни, дустарни я».
Дагъустан Республикада высший образованидин къурулуш йигиндаказ виликди физва, ам алай аямдин истемишунривай гуьгъуьна акъваззавач. Къенин юкъуз Дагъустанда 37 вуз кардик ква ва абура 53 агъзур студентди кIелзава. Чирвилер гун 4 агъзурдав агакьна муаллимри таъминарзава, абурукай 2 агъзур касдихъ илимдин дережаяр ава.
«Чна иллаки дамахзавай кар ам я хьи, федеральный 5 ва республикадин 1 вузди Дагъустандин зегьметдин базар иллаки игьтияж авай рекьерай кьилин образование къачунвай пешекар кадрийралди таъминарзава. Оборонадинни промышленностдин къурулушдин кар алай карханайрихъ галаз алакъада аваз кIвалахуни, республикадин кIвенкIвечи компанийрихъ галаз амадагвал авуни, карханайра бинедин кафедраяр арадал гъуни Дагъустандин высший образованидин къурулуш йигиндаказ виликди физвайдан ва алай аямдин экономикадин истемишунриз тамамдаказ жаваб гузвайдан гьакъиндай шагьидвалзава», — малумарна ада.
Университет акьалтIарай гьар са кас патални им кьетIен важиблувал авай югъ тирди къейд авуналди А. Абдулмуслимова муаллимриз тебрикдин келимаяр, алхишрин гафар лагьана.
Жасмина Саидова
