Алай йисан августдин, сентябрдин варцара 1999-йисуз Дагъустандиз гьахьай бандитар, террористар кукIварайдалай инихъ 25 йис тамам хьуниз талукьарнавай хейлин мярекатар кьиле тухвана. Анра гзаф кьадар дагъустанвийри, мугьманри иштиракна. «Дагъустан» РИА-да 27-сентябрдиз нубатдин пресс-конференция кьиле фена. Адан кIвалахда 1999-йисуз бандитрин хура акъвазай, женгера иштиракай офицерри, десантникри, «афгъанвийри», МВД-дин къуллугъчийри ва ополченвийри иштиракна.
РД-дин информациядин ва печатдин агентстводин регьбердин заместитель Аслудин Мегьамедова 1999-йисан вакъиаяр икI рикIел хкана:
— Зун а вахтунда МВД-дин къуллугъчи, милициядин капитан тир. И органра за 27 йисуз къуллугъна. Эгер Чечняда кьиле физвай гьаларикай, террористрин, экстремистрин фикиррикай чаз хабар авачир лагьайтIа, таб жеда. Амма къунши республикадай Дагъустандиз яракьлу кIеретIар сухулмиш жедайди гуьзетнавачир. Чи имамри абурухъ галаз меслятдин гуьруьшар тухванвай, гьукуматди абурун са бязи шартIарни тамамарнавай. Амма Басаев, Хаттаб, Багьаудин са гаф гвайбур хьанач. 2-августдиз международный террористар ЦIумада райондин Гигатли хуьруьн мулкуниз гьахьна. Жемятдин патай аксивал акурла, бандитри БотIлих райондин кьуд хуьр кьуна ва чеб шариатдин законар тваз, гьукум дегишариз атанвайбур я лагьана. Ибур, гьелбетда, дагъвийрин намусдик хкIадай гафар, крар тир. Яракьлу кIеретIдиз БотIлихдиз, анай Хасавюрт галай терефдихъ физ кIанзавай. Амма абурун вилик вири рекьер агална, дагъвийри чпин викIегьвал къалурна. БотIлихвийрин куьмекдиз военнияр, пограничникар, интербригада, гуьгьуьллубур атана. 13-августдиз югъдини йифди женг кьиле фена. Чпин крар кIеве гьатиз акур бандитар кат хъувуна.
СВО-дин иштиракчийрин ва ветеранрин Советдин председателдин заместитель Арсен Абилаева: — 1990-йисарин эхирра республикада арадал атанвай гьалар муракаббур тир. Кьадардин зонада авай хуьрера гьакъикъи гьукум амачир, анра диндин экстремистри агъавалзавай. Дагъустандиз гьахьай бандитри абурукни умуд кутунвай. Чна, десантникрин ва «афгъанвийрин» дестеди (60 касдилай гзаф), сифте Кьадардин зонада постар хвена, ахпа чун БотIлихдиз фена. Ана Ульяновскдин десантникарни авай. Бандитрин планар лап чIурубур тир. Дагъустан кьунихъ галаз сад хьиз, абуруз ам Россиядикайни хкудиз кIанзавай. За лугьун квез, гьа чIавуз Россиядин гьукуматдин къурулушра ва политикрин арада международный бандитрин тереф хуьзвайбур, къецепатан уьлквейриз къуллугъзавайбур авай. Абурун кьилин мурад, Советрин Союз хьиз, Россияни чукIурун, пайи-паяр авун тир. Бандитар гьахьдалди, БотIлих районда военный частни, пограничникарни авайди тир. Са нин ятIани буйругъдалди абур хъфенвай. 2-5-августдин йикъара районни, сергьятни военнийрин, пограничникрин куьмек авачиз амукьнавай. Ахпа, гьелбетда, абур хтана ва душмандиз фир-тефир чка сална. Кат хъувур бандитар 22-августдиз Кьадардин зонадин хуьрериз гьахьна, чпин амадагриз куьмек яз. Гьанайни абур Россиядин армияди, милиционерри, ополченвийри катдай чкадал гъана. ИкI, Дагъустандин, Россиядин садвал хвена.
Интербригададин отделенидин командир Къурбанисмаилов Абубакара рикIел хкайвал, Дагъустандин Госсоветдин Председатель Мегьамедали Мегьамедова республика хаталувилик акатнавайдакай, ЦIумада, БотIлих районриз международный бандитрин кIеретIар гьахьнавайдакай малумарайла, Махачкъаладин кьилин майдандал 5 агъзур гуьгьуьллубур кIватI хьана.
— Виридан къаст сад тир, гъиле яракь кьуна, бандитар чи хайи чилелай чукур хъувун. Сифте нубатда армиядихъ, къайдаяр хуьдай органрихъ галаз алакъа авай итимар хкяна ва полковник Шамил Асланов кьиле аваз интербригада тешкилна. Чун, гежел тевгьена, БотIлихдиз рекье гьатна. Лугьун лазим я хьи, республикада бандитрин терефдарарни авай. Абуру чаз БотIлихдиз тефин патал манийвални авуна. Амма чи вилик пад кьаз алакьнач. Чи пак чилел атайбур са чеченвияр тушир. Абурук маса уьлквейрин ва гьакI чи республикадин бязи агьалиярни квай. Абурун фикирар лап чIурубур тир. Чи армиядинни халкьдин садвили, чIехи ватанпересвили бандитар кукIварунал гъана. РагъакIидай пата чIулав ниятар авайбур гилани секин хьанвач. Украинадин бандеровчийриз куьмекиз, чи уьлкве зайифариз алахънава. 1999-йисуз Россиядин армияди, ополченвийри, милиционерри Дагъустан бандитрикай азад хъувуна. Донбассда кьиле тухузвай махсус серенжемни гъалибвилелди акьалтIарун патал уьлкве, халкь, армия, вири регионар сад хьана кIанда. Чи садвал мягькемди хьайила, гьихьтин душман атайтIани, ам чна кукIварда. Акьалтзавай несилни гьа ихьтин руьгьдаллаз тербияламишун лазим я. Абурукай Ватан хуьдай кьегьал рухваяр жедайвал.
Къаякент райондин ополченвийрин командир Агъаев Эльбрусан, десантникрин союздин советдин председатель Алиев Омаргьажидин рикIел хкунарни таъсирдайбур хьана.
Фотокорреспондент Альберт Токаева 1999-йисуз, хаталувал гьар са камуна гьалтзавайтIани, Къарамахадиз, Новолакдиз фена, мусибатдин вакъиаяр кьиле физвай гьаларикай, бандитрихъ галаз женг чIугур ватанпересрикай янавай шикилар къалурна.
Абад Азадов
