Бикеханум Алибегова
За шиирар анжах муьгьуьббатдикай, дуствиликай, дояркайрикайни чубанрикай кхьизва лугьуз, зун бубадин патай зи мукьва-кьилийрикай жезвай Идаята КПСС-дин членвиле кьабулначир. Сад лагьайди, захъ, гьакъикъатдани, патриядикай, гьукумдикай кхьенвай эсерар авачир. Кьвед лагьайди, зун шейхерин Шихлияр тIвар алай тухумдай я. Ругуд лагьай несилда зи чIехи бубайрикай жезвай Молла Ших Юсифа инсандин руьгьдикай 24 трактат теснифнай. Захъ адан гъилин хатIарин са чешме ава, ам за ядигар хьиз хуьзва. Мад са чIехи буба Абусаид Гилийрин хуьре Шариатдин къази тир, муькуь буба Зиядина вичин кIвале мукьвал-мукьвал диндиз талукьарнавай мярекатар тешкилдай. Са гафуналди, вири и крар фикирда кьуна, хуьруьн парткомди зун партиядин членрин жергейрив агудначир.
А йисарилай инихъ гзаф вахтар алатнава. За зи рехъ гьа виликдай тухузвайвал давамарзава — халис уьмуьрдикай шиирар кхьиз, жуван очеркра, ктабра алакьунар авай, камаллу инсанрикай суьгьбетиз.
Журналист, писатель, сиягьатчи яз, заз Урусатдин хейлин регионриз, къецепатан са жерге уьлквейриз — Къазахстандиз, Туьркменистандиз, Азербайжандиз, Туьркиядиз — фин кьисмет хьана. Анра зун жуьреба-жуьре зияратрал, мискIинриз фена, диндин машгьур алимрин вязерихъ яб акална. Дербентдин жуьмя-мискIиндиз зун 1985-йисалай физвай. А чIавуз ана имамдин везифаяр Фаргьад Алиева тамамарзавай ва ам гьа са вахтунда музейдин къуллугъчини тир. МискIинриз дишегьлияр а чIавуз эсиллагь физвачир, амма зун жуьмя йикъара фидай ва имамди зи бубадин гьакъиндай ясин кIелдай, дуьаяр ийидай. И кар къени давам жезва. Вучиз за газет кIелзавайбуруз и крарикай ахъайзава? Заз мусурманрин дуьнья гъвечIи чIавалай итижлу я. Студент тир йисара Махачкъалада, Нурадилован тIварцIихъ галай куьчеда, чи къуншидал алай кIвалера яшамиш жезвай Татикай агъадин патав фидай ва адан кIвале Къуръан кIелиз чирдай. А йисара и крар къадагъадик квай, ятIани ада заз вичин кIвале Къуръан кIелдай ихтияр гудай…
Чи йикъара мергьяматлувилел машгъул жезвай ксар пара хьун хъсан кар я. Абурун арада вичин регьимлувилелди неинки са Дагъустандиз, гьакIни вири уьлкведиз машгьур хьанвай чи гьуьрметлу ватанэгьли Сулейман Керимов хьуни зак руьгь кутазва.
Къадим Къаракуьре хуьре дидедиз хьайи, чIехи бубайрин адетрал амал ийиз уьмуьр кьиле тухузвай и кьегьал хцин, къени инсандин регьимлувал заз мад сеферда къейд ийиз кIанзава. Сулейман Керимов. И тIвар ван хьайила, фикирдиз гьасятда ада авунвай мергьяматлувилин кIвалахар къвезва. Гзафбуруз чизва: Москвадин жуьмя-мискIинда къизилдин гьарфаралди адан тIвар атIанва. И кардин себебни ам я хьи, Аллагьдин кьадардалди и ибадатханадиз кьвед лагьай нефес хгайди, ам цIийикIа туькIуьр хъувурди чи ватанэгьли Сулейман я. И мискIинда Керимован дидеди багъишнавай Къуръанни хуьзва.
Махачкъаладинни Каспийскдин арада эцигзавай Иса пайгъамбардин (алейгьи салам) тIварцIихъ галай центрадин эцигунриз акъатзавай харжиярни ада вичин хивез къачузва. Ихтилат гьихьтин кьадаррикай физватIа, парабуруз малум я. Идалайни гъейри, и кьегьал хци Дагъустандин маса шегьеррани районра авай мискIинризни куьмекар гузва. Хайи хуьре авай мискIинни ада бинедилай туькIуьр хъувуна. Гьар йисуз Сулейман Керимован такьатрин куьмекдалди вишералди дагъустанвияр гьаждал физва. Мусурманрин суварар къейдзавай йикъара ада тамам хуьрерин жемятриз пулдин куьмекар гузва, садакьа яз, як, недай суьрсетар пайзава. Гьавиляй вирида адаз алхишзава, Аллагьдивай адаз чандин сагъвал, яргъи уьмуьр гун тIалабзава.
И крар ада са низ ятIани къалурун патал, я тахьайтIа, хсуси маса макьсадар аваз ийизвач. Мергьяматлувилин ерияр адаз гъвечIи чIавалай хас я. Сулейман Керимован диде Кунча хала шейх Гьасанан зиярат авай Текийрин хуьряй я. Шалбуз дагъдин этегрив гвай хуьрерай халкьдиз куьмекар гайи, чпин уьмуьр Аллагьдин рекьиз бахш авур инсанар тIимил акъатнавач. И маканди Сулейман хьтин кьегьални гун дуьшуьшдин кар туш.
Интернетда Къаракуьредин цIийи мискIин туькIуьр хъувурдалай кьулухъ ана Сулейман Керимова капI ийизвай чIавуз янавай шикил ава. Шикилдай адан кьулухъ галай мад са шумуд кас аквазва. Гьейран жедай кар ам я хьи, капI ийизвай арада Сулейманал дакIардай ракъинин нурар аватнава. РикI мергьяматлувилин, регьимлувилин гьиссерив ацIанвай ва датIана халкьдиз куьмекар гузвай кас Аллагьдини гуя ракъинин нурарик хуьзва. Чи халкьдиз ихьтин хва ганвай Аллагьдиз шукур хьурай!
Заз Сулейман Керимовакай кхьенвай зарисовка газетдин редакциядиз рекье тваз кIанзавай йикъара вири Дагъустан чIуру хабарди къарсурна: рикIе чIулав ниятар авай вагьшийри Дербентда, Махачкъалада терактар, са тахсирни квачир инсанрин чандиз къаст авуна, хашпарайрин килисадиз, чувудрин синагогадиз еке зиянар гана. Мад куьмекдиз Сулейман Керимов атана. Малум тирвал, зиянар хьанвай диндин дараматар цIийикIа туькIуьр хъувун ада вичин хивез къачунва. Идалайни гъейри, терактрин нетижада телеф хьайибурун хизанриз С.Керимова 5 миллион манатдин кьадарда аваз (гьар са хизандиз) пулдин куьмек гана.
Къуй Сулейман Абусаидович Керимов хьтин кьегьалар Аллагьди хуьрай. Чи ватанэгьлидихъ чандин сагъвал, яргъи уьмуьр, рикI шадардай хабарар пара хьурай! Сулейман Керимова ийизвай крар, адан тIвар парабуруз чешне хьанва. Им, зи фикирдалди, чIехи бахт я.
