Эхиримжи йисара, иллаки гатун вахтунда, Дагъустандин шегьеррани районра эквер хкатзавай дуьшуьшар гзаф жезва. И кардин асул себебрикай сад трансформаторрал гуж ацалтун я. Идалайни гъейри, республикадин энергетикадин къурулушни цIийикIа туькIуьр хъувунин игьтияж ава. Региондин гьукумдин кьилевайбуру и месэладиз кьетIен фикир гузва. ИкI тирди 9-июлдиз Махачкъалада Сергей Меликован регьбервилик кваз энергетикадин, ЖКХ-дин, газдалди, целди таъминарунин месэлайриз талукьарна кьиле фейи совещаниди субутна.
Гатун вахтунда гуж ацалтуникди электросетрин майишатдин объектрал авариядин гьалар арадал татун патал гьихьтин серенжемар кьабулзава? И суалдин гьакъиндай Сергей Меликоваз баянар «Россетти Северный Кавказ» ПАО-дин генеральный директор Роман Левченкоди гана. Адан гафарай малум хьайивал, махсус программадин сергьятра аваз, 25 трансформатор дегишарун фикирдиз къачунва ва къенин юкъуз чпин умуми гужлувал 148,3 мегавольт-ампердиз барабар цIийи 8 трансформатор кардик кутунва. И жигьетдай кIвалах давам жезва. Бязи дуьшуьшра ремонтдин кIвалахар кьиле тухунин игьтияж авайла, вахтуналди эквер хкудуниз мажбур жезва. Р.Левченкоди къейд авурвал, игьтияж авай дуьшуьшра эквер хкуддайла, 34 подстанциядиз талукь махсус графикар туькIуьрнава ва анра яшайишдин жигьетдай еке метлеб авай объектар энергиядикай хкуд тавун къалурнава.
Совещанидал хабар гайивал, алай йисан сад лагьай паюна республикадин энергосетрин майишатдин объектрал авариядин гьалар арадал атун, алатай йисан гьа и девирдив гекъигайла, 23 процентдин тIимил хьанва. Энергетикадин хилез алава такьатар чара авурвиляй ихьтин нетижани арадал атана. РикIел хкин, Сергей Меликован тIалабуналди Дагъустандин энергокомплекс хъуьтIуьз гьазурун патал федеральный бюджетдай 1,2 миллиард манат пул рекье тунай.
Роман Левченкоди Дагъларин уьлкведин энергокъурулушда гьалар хъсанарун патал тамамарнавай кIвалахрикайни ихтилатна. Кьилди къачуртIа, 110 кВ. гужлувал авай пуд цIийи трансформатор кардик кутуна, гьакьван гужлувал авай кьве трансформатор цIийикIа туькIуьр хъувуна, Махачкъаладин подстанцийра куьгьне хьанвай бязи алатар цIийибуралди эвезна, 17,7 километрдин мензилда ток физвай симер дегишна, Махачкъала энергиядалди таъминарзавай 22 фидер цIийикIа туькIуьр хъувуна, авариядин гьалар арадал атай чIавуз ишлемишун патал 352,9 миллион манатдин къиметдик квай материалар, алатар маса къачуна.
Икьван кIвалахар кьиле тухванватIани, йиф-югъ талгьуз, эквер хкатзавай дуьшуьшар тIимил жезвач. Сергей Меликова совещанидал къейд авурвал, и жигьетдай агьалийри ийизвай наразивилерни гьахълубур я. «Электросетрал гуж ацалтзавай вахт алукьнава, гьавадин чимивални йикъалай-къуз артух жезва. Къачун чна Махачкъала. Мукьвал-мукьвал эквер хкатзава. И кардин себеб са гьавадин чимивал туш, электросетар куьгьне хьанва. Ихьтин гьалара авариядин гьалара эквер хкатай чIавуз вахтунда ремонтдин кIвалахар кьиле тухудай бригадайрин кьадар гзафарна кIанда», — лагьана С.Меликова.
«Вири и крари ТЭК-дин (топливно-энергетический комплекс) хел датIана гуьзчивилик кутуна кIанзавайдан гьакъиндай шагьидвалзава. Гатун вахт алукьнамазди, эквер хкатун адетдиз элкъвенва. Гзаф агьалийри ихьтин гьаларилай чпин наразивал къалурзава. И дуьшуьшда къецепатан ва я къенепатан душмандихъ къекъуьн герек туш. Агьалийриз чпин гьарайдиз гьай лагьана кIанзава…», — алава хъувуна С.Меликова.
Йисалай-суз Дагъустанда электроэнергиядикай менфят къачузвайбурун кьадар артух жезвайди фикирда кьуна, региондин Кьили республикадин энергетикадин комплекс вилик тухунин жигьетдай цIийи программа арадал гъун теклифна. С.Меликова гьисабзавайвал, алай вахтунда кардик квай программади гьакъикъатдин гьаларин истемишунриз жаваб гузвач.
«Дурумлувал артухарзавай программа алай вахтунда энергетикадин комплекс вилик тухудай цIийидалди эвезна кIанзава. Электроэнергиядикай менфят къачузвайбурун кьадар гзаф хьуни Дагъустан вилик физвайдан гьакъиндай шагьидвалзава. Вични — гьялна кIанзавай жуьреба-жуьре месэлаяр авай, мукьвал-мукьвал эквер хкатзавай, электросетар куьгьне хьанвай шартIара.
Эхиримжи йисара Дагъустанда 100-дав агакьна цIийи мектебар, гьа кьадарда аваз аялрин бахчаяр эцигнава, миллионралди кв. метрдин яшайишдин кIвалер ишлемишиз вахканва, промышленностдин цIийи карханаяр ахъайнава. Абур вири куьгьне хьанвай электросетрик кутунва. Исятда кардик квай программади гьакъикъи гьаларин истемишунриз жаваб гузвач. Гьелбетда, адак дегишвилер кухтуна кIанзава», — лагьана С.Меликова.
Совещанидин кIвалахдикай гегьеншдиз РД-дин Кьилин сайтдай кIелиз жеда.
Агьмед Магьмудов
