«Къацу аптека» рубрикадай
Малум тирвал, некьияр тамунбурни жеда, саланбурни. Алай девирда салан некьияр хъуьтIуьзни туьквенрай маса къачуз жезва. Амма абур чи салара битмиш жезвай некьийрив агакьдач. Саланбур менфятлуни я, дадлуни. Масанрай (Израиль, Чили) гъизвай некьийрик витаминар тIимил ква, амма нитратар, пестицидар — кьадардилай артух. Хъсан некьияр са тIуьналди ваъ, гьакI вилериз экв акун хъсан хьун патални менфятлу яз гьисабзава. Куьне фикир це: некьияр рикIиз ухшар ава.
Японияда, эгер кьве некьи сад-садак ккIанватIа, абур галудна, са пай жуван юлдашдиз це лугьуда. А ксарин уьмуьр яргъиди ва бахтлуди жедалда. АхтармишайтIа, жеда.
Некьийрик атирлувал гузвай шейэр, назик цурувилин С витаминрин кIватIал ква. Абуру иммунитет мягькемарзава, рикIинни дамаррин кIвалах хъсанарзава ва фад кьузуь хьунин вилик пад кьазва.
Витамин С хкат тавун патал, некьияр кIватIдайла, абурал алкIанвай тум галай къацу «гъедни» аламаз атIана кIанда, недайла, алудда. Аскорбинкадилай гъейри, некьийрик ракь, кальций, калий, цинк, йод, цур (медь), «В» дестедин витаминар, фолийдин сирке гзаф квайди алимри тестикьарнава. ГьакI хьайила, некьийри тIуьр шей цIурурдай къурулушдин кIвалахдиз, иштагь хкажиз, бедендикай цвар хкудиз, ифин алудиз, дакIвадай клеткаяр терг ийиз куьмек гузва.
ГьакIни некьияр гьеле фад девиррилай инихъ сивяй пис ял татун ва куручIар тIа тахьун патал ишлемишун меслят къалурзавай. Абур ивидик гзаф шекер квайбурузни тIуьн менфятлу я. ЧIулав лекь, дуркIунар, жалгъаяр жуьреба-жуьре азаррикай хуьз куьмекзава.
Инсандин сагъламвилиз гзаф менфятлу шей тирвиляй чаз жуван аялриз некьияр гзаф гуз кIан жеда. Амма диетологри школадиз фидалди яшда авай аялриз некьияр йикъа 100 граммдилай гзаф гун меслят къалурзавач. Вучиз лагьайтIа, аллергиядин жигьетдай зайифбуруз, хуквада хер (язва), гастрит ва руфунин-ратарин маса тIалар-квалар авайбуруз некьияр гзаф тIуьни зарар гун мумкин я. Некьияр шекер галачиз, тIебии гьалда тIуьн меслят къалурзава. ИкI, чи беден герек тир витаминралдини микроэлементралди девлетлу жеда, артухан заланвал авайбуруз яхун жезни куьмекда.
Квез Аллагь куьмек хьурай!
Башир Шихмурадов,
Теймур Гьабибов
