1-июлдилай Дагъустандин шегьерра ва районра коммунальный къуллугърай къачузвай гьакъидин цIийи тарифар (кьадарар) къуватда гьатнава. Идакай 28-июндиз республикадин СМИ-рин векилрихъ галаз  гуьруьш хьайи вахтунда РД-дин энергетикадин ва тарифрин рекьяй министр Марат Шихалиева хабар гана.

ИкI, ЖКХ-дин къуллугърай къачузвай гьакъидин кьадар хкаж хьанва­. Министрди инанмишарайвал, «къиметар хкажунин себеб  ресурсралди таъминарзавай компанийрин кIвалахдиз, коммунальный къуллугъар атIунар авачиз тамамарун ва ТЭК-рин къурулушар къайдадик кваз хуьн патал вахт-вахтунда финансар чара авунин игьтияж хьун я».

Министрди агьалияр патал коммунальный къуллугърин тарифар 2022-йисан 1-декабрдилай инихъ хкажнавачирди рикIел хкана. Адан гафаралди, исятда тарифрин кьадар гзафарнаватIани,  «СКФО-дин маса субъектра авай кьадардилай абур хейлин гъвечIи я».

Тарифрин кьадар  къуллугъар таъминарзавайбуру истемишзавайдав агакьдайвал хкажуналди, агьалияр серсер тийидайвал, властри «тарифрин арада авай тафават» федеральный ва республикадин бюджетрин гьисабдай субсидияр чара авуналди хъуьтуьлардай къарарар кьабулнава.

ИкI, 2024-йисан 1-июлдилай Дагъустанда агъадихъ галай тарифар къуватда гьатнава:

.   электроэнергиядалди таъминарунай  — 3,51 манат са кВт-сятинай. Икьван чIавалди и рекъем 3,23 манатдиз барабар тир (8,66 процентдин хкаж хьанва);

.   газдалди таъминарунай — 7,09 манат са куб.метрдай. Икьван чIавалди — 6,56 манат са куб.м. (8,07 процентдин хкаж хьанва).

Республикада целди таъминарунин ва чиркин ятар масанихъ акъудунин крарал Сад тир оператор машгъул ятIани, абурун къуллугърай тарифрин кьадар министрди анжах Махачкъаладиз талукь яз малумарна. Республикадин  ма­­са шегьерра, ятарин вири къурулуш са гъиле аватIани, тарифдин кьадар кьилди-кьилди гьисабда. И къайда чимивилелди таъминарунин хилезни талукь я.

ИкI, Махачкъаладин агъалияр патал агъа­дихъ галай кьадарра аваз тарифар тайинарнава:

.   целди таъминарунай — 11,90 манат са кубдай. Икьван чIавалди — 7,31 манат са кубдай (62,7 процентдин хкаж хьанва);

.   чиркин ятар масанихъ акъудунай — 5,87 манат са кубдай. Икьван чIавалди — 3,54 манат са кубдай (65,8 процентдин хкаж хьанва);

.  чимивилелди таъминарунай — 2 115,07 ма­нат са Гкал. Икьван чIавалди — 1739,8 манат са Гкал. (21,5 процентдин хкаж хьанва).

Марат Шихалиева рикIел хкайвал, Да­гъустанда республикадин Кьил Сергей Меликова тестикьарнавай «РД-дин энергети­кадин ва яшайишдинни коммунальный майишатдин карханаяр дурумлудаказ виликди тухун таъминарунин программа» уьмуьр­диз кечирмишзава.

Адан бинедаллаз, энергетикадалди таъ­­минар­за­вай вири объектар тупламишун­, сад авун (консолидация), тамамарзавай къул­лугъри еридин жигьетдай сад тир стандартриз жаваб гун, тарифар лагьайтIа, экономикадин жигьетдай бине авайбур хьун лазим я.

*  *  *

1-июлдилай Россиядин мулкунал къуватда гьатнавай са жерге маса дегишвилерни ава. ИкI, 2024-йисан 1-июлдилай къецепатан уьлквейриз фин патал гузвай цIийи  жуьредин паспорт  къачунин тарифарни дегиш хьанва.

Къуватда гьатнавай дегишвилерин бинедаллаз, яшар тамам хьанвай агьалияр патал  госпошлинадин кьадар — 6 агъзур манатдиз, 14  йис тамам тахьанвайбур патал 3 агъзур манатдиз барабар  хьанва. Идакай Дагъустандин гзаф жуьредин везифаяр тамамардай центради (МФЦ) хабар гузва. Паспорт къачун патал истемишзавай документрин сиягь виликдай хьиз ама.

1-июлдилай цIийи кIвалер къачун патал йиса 8 процентдин кьил алаз гузвай кьезил жуьредин ипотека къуватда хьайи вахт куьтягь хьанва. Эхиримжи 4 йисан  вахтунда и программадин сергьятра аваз, уьл­кведа, санлай къачурла, тахминан 6 триллион манатдин  1,5 миллион кьезил кредитар ганва. Кьве сеферда — 2020-йисан тIегъуьнди агъавалзавай вахтунда ва 2022-йисан гатфарихъ — адавай эцигунардай хел ва идахъ галаз алакъада авай экономикадин маса­ хи­лериз куьмек гуз алакьна, гьисабзава пеше­карри. Кьезил ипотекадин къайдадикай­ менфят къачунин нетижада 2023-йисуз­ цIийи кIва­лерин базарда кутIуннавай сав­дай­­­рин­ кьадар садрани тахьай хьтин делил­рив­ агакьариз, ишлемишиз вахкузвай цIийи кIва­ле­рин кьадар вини дережада аваз хуьз алакьна.

1-июлдилай Россиядин агьалийрин бязи къатар патал яшайишдинни коммунальный къуллугърай (ЖКУ) гьакъи, гьакIни вахтунда гьакъи гун тавунай илитIнавай кьил (пеня) гудайла, банкуни къачузвай комиссия къуватдай вегьенва.

Нивай менфят къачуз жеда кьезилвиликай?

.   пенсионерривай;

.   гзаф аялар авай хизанривай;

.   инвалидривай;

.  женгинин гьерекатрин ветеранривай;

.   дяведа телеф хьайибурун хизанривай.

ЖКУ-дин гьакъи комиссия галачиз QR-коддин, Сбербанкдин приложенидин куьмекдалди ва я банкунин отделенидиз фена гуз жеда. Пул гьикI гайитIани (нагъд яз ва я картадин куьмекдалди), тафават авач. Герекди­ анжах жував кьезилвал тестикьарзавай документ (месела, инвалид ва я пенсионер тирди тестикьарзавай шагьадатнама) хьун я.

Икьван чIавалди, коммунальный къуллугърай гьа­къи гудайла, банкари 1-3 процентдив агакьна комиссиядин пул кьазвай.

1-июлдилай вахт алатнавай кредитрай пул гунин къайдаярни дегиш хьанва. ИкI, кредитдин пул вахтунда тагайла ва хьанвай бурж  гуьгъуьнлай яваш-яваш  вахкудайла, неустойка (икьрар чIурун себеб яз хьанвай зарар эвез хъувунин гьакъи) гила эхиримжи нубатдай гуда. Идалай вилик ам пуд лагьай чкадал алай. Гила сифтени-сифте кредитдин процентрай хьанвай бурж, асул бурж, алай вахтунин процентар ва алай вахтунин асул бурж вахкуда.

1-июлдилай хьанвай дегишвилерин бинедаллаз, суддин къаришмишвал авачиз, банкротвал тестикьарун патал гзаф кьадар справкаяр кIватIун лазим хъжедач — са жерге документар  къурулушди вичи лазим чкадив агакьарда. ФНС-дивай (федеральный налогрин къуллугъдивай)  пенсия гунин гьакъиндай делилар истемишда, суддин приставривай ва Соцфондунивай — къарардиз талукь документ агакьарунин  вахтунин ва ам кьилиз акъуд тавунин гьакъин­дай. ГьакIни Соцфондуни аял хьунихъ ва ам тербияламишунихъ галаз алакъалу яз пособие къачунин  гьакъин­дай делилар агакьарда. Бязи дуьшуьшра  касдивай суддилай къерехдай тир банкротвал малумариз жедани, жедачни анжах гьа и документрилай аслу я.

Жасмина  Саидова