Регьят къайдада

Дагъустандин Яшайишдин фондунин (ОСФР) пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, 2024-йисан алатнавай­ зур йисуз яшлувилихъ галаз алакъа­л­у яз 140 дагъустанвидиз пенсия «Гос­къуллугъар» порталдикай менфят къачуналди тайинарнава.

ИкI, пенсиядиз экъечIзавайбурун чIехи паюнивай «Госкъуллугъар» порталда гайи са арзадин бинедаллаз, яни агьалидин патай алава маса документар галачиз, регьят къайдада тайинариз жезвайдакай чна виликдайни хабар ганай. ГьикI хьи, гила гзаф кьадар делилар ведомствойрин арада авай документрин оборотдикай менфят къачуналди кьилиз акъудиз жезва. Рекъемрин технологийрин ва алатрин асирди неинки пенсиядиз экъечIзавай агьалийриз регьятвал гузва, гьакI гзаф кьадар маса документарни, къуллугъарни регьятдаказ къачудай, кьилиз акъуддай мумкинвал яратмишнава.

— 2024-йисуз яшлувилихъ галаз ала­къалу яз пенсиядиз цIи 58 йис тамам­ жез­вай дишегьлияр ва 63 йис тамам жезвай итимар экъечIда. Амма абурухъ, чна идалай виликни хабар гайивал, 15-далай тIимил тушиз йисарин кIва­лахдин стаж ва пенсиядин 28,2 коэффициент хьун лазим я, — къейдзава Да­гъустандин Яшайишдин фондунин регьбердин везифаяр тамамарзавай Мегьамед Исаева.

Малуматда мадни хабар гузвайвал, Дагъустандин Яшайишдин фондуни пенсиядиз экъечIдай яшда авай агьалийриз ам тайинарунин шартIар ахтармишзава. Эгер агьалидин СНИЛС-да страховой стаждиз ва кIвалахдиз талукь маса делилар тамамвилелди гьатнаватIа, адаз, лугьурвал, автоматически пенсия тайинарзава. Ам гьикI къачудатIа, агьалиди вичин арзада къалурда: банкдин картадиз рекье твадани, тахьайтIа, Россиядин Почтади агакьардани.

Республикадин агьалияр чпин пенсия гьикI ва квекай ибарат жезватIа  гъавурдик кутун патал СФР-дин региондин отделениди адан кьадардиз (накопление) талукь малуматар «Госкъуллу­гъар» порталда хсуси кабинетдиз ара-ара вегьезва. И малуматдал асаслу яз, гьар са агьалидивай вичин гележегдин пенсиядин кьадар чириз жезва.

*  *  *

2024-йисан алатнавай зур йисуз Дагъустандин Яшайишдин фондуни икьван гагьди чеб пенсионерар тушир, гила инвалидвал хьунихъ галаз алакъалу яз, 7 агъзурдалай виниз агьалийриз арза галачиз пенсия тайинарна.

Чна виликдайни хабар гайивал, Яшайишдин фондуни арза галачиз пенсия МСЭ-дин (медико-социальная экспертиза) къарардал (заключение) асаслу яз кьабулзава. ИкI, МСЭ-дин органрай инвалидрин сад тир реестрдиз инсандиз инвалидвал ганвайди тестикьар­завай малумат агакьайла, ОСФР-ди кIва­лахдин 5 йикъан къене пенсия тайи­нарзава. Агьалидизни «Госкъуллугъар» порталдин хсуси кабинетда ва я поч­­та­дай идакай хабар гуда. Яшайишдин­ фондуни пенсия амай пулар хьиз ага­кьарзава. Эгер агьалиди виликдай гьич са жуьрединни пособияр къачурди туш­тIа, пенсия къачудай жуьре тайинарун­ герек къведа. И карни «Госкъуллу­гъар» порталдикай ва я республикадин Яша­йишдин фондунин муьштерийрихъ галаз кIвалахдай къуллугъдикай менфят­ къачуналди, гьакIни МФЦ-да кьилиз акъудиз жеда. Инсандин сагъламвилин гьал фикирда кьуналди, и кар кьилиз акъуддай ихтияр адан законлу векилдизни ава.

Эгер агьалидиз виликдай пенсия­ аваз, гуьгъуьнлай адаз инвалидвал тайи­­­нар­на­ватIа, адан пенсиядал пул алава хъийида.

40 агъзур хизандиз

Чна виликдайни хабар гайивал, 2020-йисалай инихъ Дидевилин (хизандин) капитал арза галачиз къачудай мумкинвал хьанва. ИкI, алай йисуз и жуьреда ам Дагъустанда 40 агъзур хизанди къачунва.

— 2020-йисан апрелдин юкьварилай Да­гъустандай тир хизанриз дидевилин (хизандин) капитал къачун патал­ Яша­йишдин фондуниз арза кхьинин лазимвал авач. ЗАГС-дин органрай аял дуьньядал атунин делилар агакьай­валди,­­ адан хизандив гьукуматдин патай­ авай ихьтин куьмек агакьарунин серен­жемар кьабулзава, яни сертификат ча­ра ийиз­ва. Аялдин диде-бу­бадиз «Госкъуллу­­гъар» порталдин хсуси кабинетда ам гьазур хьанвайдакай хабар гузва. Гьа и порталдикай менфят къачуналди, хи­зан­­дивай дидевилин капиталдин та­кьа­та­р чпиз лазим акур тегьерда ишле­мишун патални арза вугуз жезва, — къейд­зава Да­­гъустандин Яшайишдин фондунин регь­бердин везифаяр тамамарзавай Мегьамед Исаева.

РикIел хкин: 2024-йисан 1-февралдилай Дидевилин капиталдин такьатри сад лагьай аял патал — 630 агъзур ва эгер сад лагьай аялдиз къачунвачиртIа, кьвед ва адалай гуьгъуьнин аялар патални 833 агъзур манат тешкилзава. Дидевилин капиталдин такьатар яша­йишдин шартIар хъсанарун патал, гьар вацран пул яз, аялрин образованидиз ва я инвалид аялдиз яшайишдин рекьяй адаптация патал лазим тадаракар маса къачуниз харж ийиз жеда.

13 агъзур СНИЛС гана

ЗАГС-дай аялар дуьньядал атунин делилар агакьнамазди, Дагъустандин Яшайишдин фондуни, арза галачиз, мад са документ гьазурзава — СНИЛС (страховой номер индивидуального лицевого счёта). Алай йисуз и жуьреда ам 13 агъзурдалай виниз бицIекриз ачухна.

ИкI, ЗАГС-дин Сад тир госреестр­дай Дагъустандин Яшайишдин фондуниз делилар агакьайла, гьасятда абур аялдиз СНИЛС гунин къайгъуйрив эгечI­зава.

Эгер диде-бубадиз «Госкъуллугъар» порталда хсуси кабинет авачтIа, СНИЛС республикадин Яшайишдин фондунин муьштерийрихъ галаз кIвалахдай къуллугъра  ва я мукьвал тир МФЦ-да къачуз жеда. Ам къачузвай касдив, яни аялдин дидедив ва я бубадив, вичин паспорт ва аял хунин гьакъиндай шагьадатнама хьун лазим я. Аялдин СНИЛС-дин нумра квевай гьа юкъуз чириз жеда.

— Аялдин СНИЛС важиблу документ я. Ам дидевилин капитал  ва медицинадин полис къачун, яшайишдин рекьяй гьар вацра гузвай пулар тайинарун, поликлиникадихъ галкIурун патал лазим къвезва. ЧIехибуруз  лагьайтIа,  СНИЛС — кIвалахдал акъваздайла ва пенсия тайи­нардайла, — рикIел хкизва Дагъус­тандин Яшайишдин фондунин малуматда.

И ва я маса месэладин патахъай суалар пайда хьайи чIавуз квевай, ала­­къадин центрадиз зенгна (телефон: 8-800-200-03-39, зенг пулсузди я), абуруз жавабар жагъуриз жеда.

Рагнеда  Рамалданова