1-июлдиз Махачкъалада «Россия — зи тарих» тарихдин паркуна Дагъустандин Кьил Сергей Меликов жемиятдин векилрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Мярекат асул гьисабдай 23-июндиз чи республикада хьайи мусибатдин вакъиайриз талукь тир къимет гунихъ ва регионда экстремизмдинни терроризмдин вилик пад кьун патал кьабулдай серенжемар гьазурунихъ галаз алакъалу тир.
Гуьруьш терактдин нетижада телеф хьайибур, са декьикьада кисна акъвазна, рикIел хкунилай башламиш хьана. Вичин рахунрин эвел кьиляй республикадин Кьили къейдна хьи, терактар авунин макьсад, са шакни алачиз, инсанрик такIанвилинни кичIевилин цIирер кутун, адетдин исламдин ивирар кьацIуруналди, регионда гьалар пайгардикай хкудун я.
«90-йисарин вакъиаяр чи виридан рикIел алама. Международный бандитрин кIеретIри государстводин садвални аслу туширвал барбатIун патал алахъунар авурла. Абурун вилик пад саналди гьикI кьунайтIа, чи виридан рикIел алама. Абуруз неинки къайдаяр хуьдай органри, гьакI сифте яз яракь гъиле кьур жергедин агьалийрини аксивал авуна. Террористар патал и карди виликамаз эхиримжи нетижа тайинарна. Вучиз лагьайтIа, халкьдин мурад вири девирра яракьдилай къуватлу я», — лагьана республикадин регьберди.
Адан фикирдалди, 23-июндиз хьайи терактар Дагъустанда дуствилелди, стхавилелди яшамиш жезвай гьар жуьредин динрин ва халкьарин векилрин арада къал тваз кIан хьун патал авунвай гьерекатар тир. Сергей Меликова рикIел хкайвал, дагъустанвияр сад-садавай чара авун патал ийизвай алахъунар садрани макьсаддив агакьнач.
«Чун мукъаят хьана кIанда, вучиз лагьайтIа, гьар са камуна чинебан чIуру ният авайбур, хаинар гьалтзава. Тапан диндин лозунгрик чуьнуьх хьуналди, душманар гьихьтин макьсадрин гуьгъуьна аватIа чир хьун герек я. Виликдай террориствилин гьерекатар асул гьисабдай бандитвилиз ухшар тиртIа, гила динрин арада авай разивилин гьалар пайгардикай хкудзава. Исламдихъ ва маса динрихъ галаз терроризмдинни экстремизмдин гьич са алакъани авайди туш. Им футфа тун, гьалдарун я», — малумарна С. Меликова.
Ада терроризмдиз акси серенжемрив жавабдарвилелди эгечIуниз эвер гана. Региондин Кьилин гафаралди, ихьтин вакъиайрив вуч кIантIани хьурай лугьудай саягъда эгечIна виже къведач. И мярекатдин нетижада гьакъикъи веревирдер хьана кIанда. Алава хъувурвал, теракт хьайи юкъуз телеф хьайи полициядин къуллугъчияр дяведин махсус серенжемдин игитрихъ галаз са жергеда хьун лазим я.
Сергей Меликован фикирдалди, алай девирда халкьарин арада къал тун патал алахъунарзавайбуру гегьеншдиз ишлемишзавай такьатрикай сад интернет я. Интернетдин, соцсетрин мумкинвилерикай менфят къачуналди, экстремистри къалмакъал твазва, тахсиркарвилер ийизва. Соцсетрин бязи кIватIалар къецепатан кураторри идара авуник ква. Гаф кватай чкадал республикадин регьберди журналистриз, блогерриз инсанрал анжах гьакъикъи, ахтармишнавай хабарар агакьаруниз эвер гана. Тапан малуматар, адан фикирдалди, гьатта регион патал секинсуз йикъарани гьасятда виринриз чкIизва.
Мярекатдал Дагъустандин муфтий Агьмад-Афанди Абдулаевни рахана. «Бязи инсанри абур «исламдин террористар» я лугьузва. Гьич са диндини ихьтин крариз рехъ це лугьузвач…», — къейдна ада.
Муфтийди алава хъувурвал, терроризмдиз вилер мичIна виже къведач, гьатта багърийриз, къуншийриз талукь жез хьайитIани. «Эгер са ни ятIани им диндин месэла я лагьана фикирзаватIа, ам ягъалмиш жезва. Им чи виридан умуми месэла я», — лагьана ада.
Гуьруьшдал рахай Махачкъаладинни Грозныйдин Архиепископ Варлаама чи мидяйриз, стхавилелди яшамиш жезвай халкьарин рафтарвилерин ачухвал шаклувилик кутуналди, Россияда динрин арада къал тваз кIан хьунин ниятар авайдакай лагьана. Адан фикирдалди, жегьилар ихьтин бедбахтвиликай хуьн патал вири къуватар эцигун лазим я.
«ТакIанвилив, ажугъдив ацIанвай ксари ислягь ватандашар, диндин ва полициядин къуллугъчияр гьикI телефнатIа, чаз акуна. Им чи виридан тIал, умуми азаб я. А гьерекатрин макьсад чун сад-садавай къакъудун, чара авун тир. Чаз чизва хьи, ихьтин макьсаддив агакьун четин я, амма абур алахъзава», — лагьана ада.
Дагъустандин чувудрин общинадин Советдин председатель Валерий Дибияева хьайи чIуру вакъиайрикди пашманвал авурбуруз сагърай лагьана.
Гуьруьшдал анин иштиракчийрикай мад хейлин ксари чпин фикирар лагьана. Гегьеншдиз РД-дин Кьилин сайтдай кIелиз жеда.
Салим Салимов
