И мукьвара Махачкъала шегьердин Редукторный посёлокда кардик квай 1-нумрадин больницада (ГКБ), медицинадин къуллугъчийрин пешекарвилин суварин сергьятра аваз, ина зегьмет чIугвазвай 19 касдив Дагъустандин здравоохраненидин министерстводин патай гьуьрметдин грамотаяр ва чухсагъулдин чарар вахкана. Медицинадин къуллугъчидин югъ тебрик авуниз ва шабагьар вахкуниз талукьарнавай шад мярекат ачухдайла, ГКБ-дин кьилин духтур, Дагъустандин Халкьдин Собранидин депутат Гьажимурад Малаева, коллективдихъ элкъвена ихьтин гафар лагьана:  «Квез виридаз чида, инсандиз анжах са фу лазим туш, адаз руьгьдин емни, кIвалахдиз лайихлу къимет гунни чарасуз я. Зегьметдиз лайихлу къимет гузвай чкада гьар сад мадни рикI гваз вичин везифайрив эгечIда. Зегьметди бегьер гузвайди чир хьайила, инсандихъ мадни хъсандиз зегьмет чIугвадай ашкъи, ният-къаст, кIвалахдихъни мадни менфятлувал жеда. Чи кIвалахдани гьакI я. Ингье гьакъисагъвилелди зегьмет чIугвазвай чи са жерге къуллугъчийрив шабагьар агакьнава. Мубаракрай! Къуй абурун кьадар мадни артух хьурай!» — алхишна ада.

Яргъал йисарин гьакъисагъ зегьметдай, виниз тир пешекарвиляй Дагъустандин здравоохраненидин патай Чухсагъулдин чарчиз лайихлу хьайибурун арада чи ватанэгьли, вичин ери-бине Хасавюрт райондин Къурушдилай тир, ГКБ-да кIвалахунин 31 стаж авай медсестра Худавердиева Узунжа Гьажиевнани ава. Мярекатдилай кьулухъ чун адахъ галаз мукьувай таниш хьана (коллективда ва азарлуйрин арадани ам виридаз Ума Гьажиевна яз чида).

У. Худавердиевади Азербайжандин Шемахи райондин Кировка хуьре юкьван школада кIелна. 1985-йисуз Самарадин областдин Кинель-Черкассы хуьре медучилище акьалтIарна. 3 йисуз ада областдин М.Калининан тIварунихъ галай больницада реанимациядин отделенида зегьмет чIугуна. Гуьгъуьнлай кьисметди ам Дагъус­тандиз хкана. Хизанда кьве аял чIехи авуна. 1993-йисалай инихъ ада РКБ-дин колопроктологиядин отделенида зегьмет чIуг­вазва. Адахъ кIвалахдин 38 йисан стаж ава.

Чи ватанэгьли Махачкъала шегьердин администрациядин, больницадин кьиле авай ксарин патай ганвай гьуьрметдин ­грамотайрин, чухсагъулдин чарарин сагьибни я.

Дугъриданни, медсестра духтуррин эрчIи гъил я гьавайда лугьузвач. Узунжа Худавердиевадихъ галаз рахадайла, и фикир мадни тестикь хьана. Ам вичин хиве авай везифаярни, духтурди гайи гьар са тапшуругъни, азарлудан тIалабунни кьилиз акъудиз, лугьурвал, къайгъуйрин яцIа авай… Колопроктологиядин отделенидин заведующий, кьилин категориядин духтур, медицинадин илимрин кандидат Шамиль Абдулкъадирович Абдуллаевахъ галаз кьиле фейи куьруь суьгьбетдай малум хьайивал, секинсузвал кутадай делиларни авачиз туш. ГьикI хьи, чпин сагъламвилин къайгъуда инсанар тIимил ава. Иллаки — колопроктологиядин (грек чIалай «колон» — яцIу рад, «проктус» — прямая кишка ва «логос» — чирун) хилен азаррал гьалтайла. Иник бубасил, свищ, ратарай иви фин, рад аватун, рад кIев ва я агал хьун, ратарин дакIунар ва икI мад акатзава. Статистикадин делилри шагьидвалзавайвал, колопроктологиядин и ва я маса азарар яшлу инсанрин арада саки 30 процентдихъ ава. Абурун пудакай са паюнихъ лагьайтIа, — и хилен азаррикай 2 ва адалай винизни. Духтурди мадни къейд авурвал, садбуруз чпиз и ва я маса азар авайди чизвач. Садбуруз кичIе ва я регъуь я. Муькуьбуру азар алатуник умуд кутазва. Садбур, чиз-чиз, духтурдин патав вахтунда физвач. Кьулухъ чIугвазва кар-кардай фидалди. Са гафуналди, жуьреба-жуьре багьнаяр акъудиз, азардиз дериндиз фидай мумкинвал гузва. Пешекарривай  меслят  къачун тавурла, вахт гъиляй ахъаяйла, азарлудаз азаб гунилай гъейри, ам азардин къармахрай акъудун патал духтурни лап кIеве гьатзава. Бязи вахтара сагъар хъийиз хьунни мумкин я, тахьунни лугьудай чкадал къвезва. Са гафуналди, кике ахъайдай тIвал сарарив ахъаюниз мажбур жезва гьайиф хьи…

Амма Шамиль Абдулкъадировича чи ватанэгьлидикай лагьай келимаяр пара хуш жедайбур тир.

— Чи отделенида гьар юкъуз 10-17 операция кьилиз акъудзава. Узунжа Худавердиева операцияр ийидайла духтурдин эр­чIи гъил хьиз я. Операциядилай кьулухъни адан хиве пара везифаяр ава. Азарлуйрихъ галаз ам багърийрихъ галаз хьиз рахада, гелкъведа. Ам намуслувилелди зегьмет чIугвазвай, кIвалах масадан гаф текъве­дайвал кьилиз акъудзавайбурукай сад я, — къейдна ада.

И арада чи суьгьбетдик отделенидин старший медсестра Маликова Маргарита Мегьамедовна экечIна.

— Гьар са коллективда чпин тIварар гьамиша мецел алай, абур авачирла,  чка ичIи хьайиди хьиз гьиссдай инсанар жеда. Узунжа Худавердиева чи отделенида гьахьтинбурукай я. ДатIана гьерекатдик квайбуру­кайни, ял ядай мажал авачирбурукайни­. Операциядин вахтунда ам ассистентка я, ахпа хирер кутIунда. Ихтибар авур гьи кар хьайитIани, ада тамамдаказ кьилиз акъуд­да,  гьар са кардив ам рикI гваз эгечIда, — къейдна Маргарита Мегьамедовнади.

— Са гафуналди, азарлуди сагъ хъхьана хъфин патал отделенидин медперсоналдихъ галаз санал еке зегьмет чIугва­з­вайбурукай сад Ума хала я, — суьгьбетдик экечIна перевязка авунал вил алаз акъвазнавай, отделенида вичин сагъламвал гуьнгуьна хутазвай дишегьлиди. — Зун колопрок­тологиядин отделенида къатканвай Э. Эмирбегова я, — танишвал гана ада ва давамарна: —  Са йисни зур идалай вилик зун денбеден азарлу хьана, иниз аватна. Зун азарханадиз аватнавай сад лагьай сефер тир. РикIе кичI авай. Перевязка авурдалай кьулухъ заз медсестради, гуьгъуьнлай чир хьайивал, Ума халади, вилера чимивал аваз, лагьай гафари рикI секинарна: «Вири хъсан жедайди я. РикIик кьамир. Зунни лезги я. Герек атайтIа, зун инал алазва». Азар зи регьятдиз алатдайди туш, сагъламвилин серенжемар датIана кьабулун лазим я. Ингье гила зун иниз са шумуд сеферда атанва. Гьар сеферда Ума халади заз еке куьмекар гузва. Аллагь рази хьурай вичелай!

Дугъриданни, дуьньяда хъсан инсанар тIимил авач. Амма а хъсанбурун, жавабдарбурун, халисан пешекаррин арада жуван ватанэгьлияр хьун иллаки шад жедай кар я. Къуй азарлудан гъавурда гьатдай, адан тIал жуванди хьиз гьиссдай, вичин везифайрив намуслудаказ, жавабдарвилелди эгечIзавай гьар са касдихъ, гьа гьисабдай яз Узунжа Худавердиевадихъни,  чандин мягькем сагъвал, хизанда хушбахтлувал ва берекат хьурай!

Рагнеда  Рамалданова