СтIал Сулейманан — 155 йис
ЦIинин йисан «Лезги газетдин» 5-6-нумрайра чи бажарагълу писатель Пакизат Фатуллаевадин «Лезги фильм — лезги чIалал» кьил ганвай марагълу, вахтуни истемишзавай, чIехи шаир СтIал Сулейманаз талукьарнавай, тарихдин делиларни аваз лап ачухдиз кхьенвай еке макъала чапнавай. За ам еке ашкъи аваз, хушуналди кIелна ва, гуьгъуьнин нумра хтайла, мад сеферда кьилелай кIел хъувуна.
Жуваз ван тахьай кардикай хабар кьун, чирун айиб алай кар туш. Дугъриданни, СтIал Сулейманакай 1957-йисуз кинофильм акъатайдакай заз сифте яз ван хьана. Аферин а ксаризни! Ахьтин кино куьгьне жедайди туш. Адан мана-метлеб къвезвай несилризни лап важиблуди жезва. СтIал Сулейманан тIвар алай райондин центрада пуд телеканал («КТВ», «Лидер», «Эксклюзив») кардик ква. Гьанрайни къалурайтIа, мадни хъсан жедай.
Азербайжанда яшамиш жезвай чи бажарагълу лезги шаир Седакъет Керимовадин «Къайи рагъ» фильм, шумудра килигайтIани, мадни килигиз кIан жедайди я. Ихьтин кинойри чи гуьгьуьлар хкажзава, аялрик руьгь кутазва.
Писатель П.Фатуллаевади къейднавай «Мани икI арадал къвезвайди я» фильм хъсан пешекарар желбна, цIийи хъувуна, лезги чIалаз элкъуьрна, арадиз хканайтIа, гьикьван акьуллу, абурлу кIвалах жедай. Ихьтин мурадар рикIе авай чи автордизни аферин.
Дугъриданни, алай вахтунда чахъ, лезги халкьдихъ, кими са затIни авач. Чахъ СтIал Сулейманан ролда са шумуд сегьнеда къугъвай, 1986-йисалай РД-дин лайихлу артист, 1995-йисалай РД-дин халкьдин артист ва 2005-йисалай Россиядин Федерациядин лайихлу артист тир, вири лезги халкьдин рикI алай Абдуллагь Гьабибов авачни бес?!
Чахъ мадни гъиле кьур гьар са кIвалах бажармишдай, гьуьрмет авай музыкантар, композиторар, гьатта режиссерарни ава. КIанзавайди и кардив рикI гваз эгечIун я. Къене рикI хьайила, тежедай са карни авач, лугьузва П.Фатуллаевади. СтIал Сулейманан юбилейдин йисуз и кIвалах гъиле кьун чи лезги халкьдин кьилин винизвал жедайди кардал тестикьарна кIанда, гьуьрметлу газет кIелзавайбур.
Заз Пакизат Фатуллаевади вичин макъаладал къачунвай еке зегьмет виридаз раиж ийиз ва адаз мад сеферда сагърай лугьуз кIанзава. Ада чун урус халкьдин ХХ асирдин зурба писатель, Нобелан премиядиз лайихлу хьайи Борис Леонидович Пастернакан 1937-йисан 26-ноябрдин вацра уьлкведин меркездин итижлу газетрикай сад тир «Литературный газетдиз» акъатай макъаладихъ галаз танишарна. Бес им кьегьалвал тушни — Б. Пастернакан эсседин — башсагълугъвилин гафар хайи чIалазни элкъуьрна чав 87 йисалай агакьарун?! Жегьил несилризни СтIал Сулейманан тIвар мадни багьа хьурай, мадни адан тIварцIел дамахрай лагьана.
Заз и макъалада гьам газет кIелзавайбурун, гьамни акъудзавайбурун фикирдиз хкиз кIанзавай са месэла ава. Чаз виридаз ашкара тир, Дагъустандин университет тешкил хьайи йисара адал Дагъустандин халкьдин шаир, ХХ асирдин Гомер СтIал Сулейманан тIвар эцигнай. И тIвар университетдал са шумуд йисуз хьанай. Мус ва вучиз ам адалай алуднатIа, заз чидач. Заз ван хьайивал, университетдин тIвар дегишардайла, ана СтIал Сулейманан невейрикай сада — са руша кIелзавай. Малум хьайивал, ам СтIалви Шамсият тир. Адаз а вядеда, бейкеф тахьурай лагьана, гъилихъ акалдай сят багъишналдай.
Университетдиз СтIал Сулейманан тIвар хгунин теклифар за «Лезги газетдин» чинрилай алатай йисарани са шумудра кIелайди я. Талукь ксари и кIвалах гъиле кьуна, вучиз кьиле тухузвач? Вуч хъсан, лайихлу кар жедай Дагъустандин Кьил С.Меликова и кар вичин гъиле кьуна, идалай вилик вахтара Дагъустандин кьиле хьайибуру авур гъалатI туьхкIуьр хъувунайтIа. Гьихьтин кутугай кар жеда, чIехи юбилейдин йисуз Дагъустандин сад лагьай университетдиз элкъвена вичин сифтегьан тIвар — вири дуьньяда Дагъустан ашкара авур ХХ асирдин Гомер СтIал Сулейманан тIвар хгун.
Жуван макъала заз рагьметлу Ризаев Мегьерам муаллимди СтIал Сулейманаз бахшнавай бендиналди акьалтIариз кIанзава:
Дуьньядиз чи лезгийрин тIвар,
Авурди я вуна ашкар,
Шумуд чIалал а ви гафар
Эзберзава къе, Сулейман.
Ферид Вагьабов, муаллим, пенсионер
