Са мисалдин гелеваз
Душманвиликай хьуй лугьуз яргъа,
Къанлудин рушал эвленмишна хва.
Буба амачир а хва тир етим,
КIвале авайди вични тек сад тир.
Дидеди шагьи-бистIи патахъна,
Авуна мехъер, пара алахъна.
Мирес-варисди, къуншийри чпин
Кутуна кардик вирида са къуьн.
ИкI, яшамиш жез вахтар алатна,
Хизандиз ирид ханум аватна.
“Ханач са хвани чи суса лугьуз,
Къари амукьна а куз ва хъукъуз:
“Къанлудин рушни къанлу хьана хьи”, —
Мисал гьанай я чи халкьдин милли.
Туьквенчи рушаз
Вун кIан жез зун алахъзава,
Амма вуна кIвалахзава.
Рахазва гаф, дамахзава:
“Я гада, захъ вахт авани?!”
Вун — туьквенчи, зун я бейкар,
Муьштерияр ава вахъ бул.
Зи жибинда къекъвезва гар,
АватIани кьиле акьул.
Гьарда са затI къачузватIа,
Чпиз герек, кIвализ-кIани,
Заз вун къачуз кIанзава са
Зи свасвиле — рикIиз кIани!
АцIай жибин
Ашукь хьана зун са рушал,
Ваъ, акатнач адак зи чIал.
Адаз за: “Цуьк, рагъ”, лагьана,
“Цуькведавай багъ”, — лагьана.
Хъуьрена ам, гафар ужуз
Хьанвайди чиз, зи гьал — ажуз…
ГьикI кьабулда ада кебин?! —
Авачир захъ ацIай жибин.
АцIай жибин “РикIин цуьк я”,
Амайбуруз жуваз кьуьк ягъ!
Мектебдин дустуниз
— На вуч чанда твазва ялар,
ГьикI рахазва вун а чIалар? —
На инсанар саймишзамач,
АлакьайтIа, батмишзава.
Акъваз, бес я, мектебдин дуст,
Квадар мийир эдеб, дин, дуст.
Хьанва лугьуз девлетар бул,
Вуч такабур я ви акьул?! —
Гуя тIуьнач на шурни фу,
Кьакь кьунач ви нерин кIуфу.
Шалвардиз ви янач пине
Такун патал кьецIил «рехне».
Абур рикIел хкваш, зигьин
АватIа на, туштIа четин —
Ваз тарихдин тарсар кIандай!
…Заз лагьайтIа — Етим Эмин.
* * *
Магьрумвилер ава захъ бул,
Себеб хьана авачир пул.
Зи акьул, кар физвач ише,
АватIани диплом — пеше.
Итим туш зун гьукуматдин,
Са векил я зулуматдин
Кьисметдин вик кьамал алай,
Яцралайни пис гьал алай:
Хирер авай рикIе дерин,
И рагъ авай дуьнья — серин.
Аквазва заз гьар са ери
Инсанвилин жезва кьери.
Напаквили акъудна цуьк,
Гьаясузрин кефи я куьк:
ТипIерини гузва цIарцIар…
Чпи залай чIугвазва цIар:
Зун вижесуз инсан ялда,
Теквиле са хъсан ялда!
Эремек муьгьуьббат
Сифтедай на женнетдин пай гана заз,
Ви пIузарар эвездай гьи хурмади?
Бес куьз эхир жегьеннем — цIай гана заз,
Са руьхъ я зи умудрикай амайди.
Вун къакъатна — завай шадвал къакъатна,
Зи рикIелай авай адвал алатна.
Туькьуьл, закьум гум жигерра зи гьатна,
Валлагь, на заз лап гъазаблу кар кьуна,
ГъалатI хьана зунни, вакай яр кьуна.
Шехьзава зун, гуьруьш хьайи тар кьуна,
Вични цIвелин — набудрикай амайди.
* * *
И дуьньяда еке тамар гьелелиг ама,
Гарни ама — лежбердин гъил, векье чиг ама.
Алахъ мийир, гъавурда вун акьадач гарун,
Я гафарни твамир адан сиве на чIуру.
Инсанвилин гьакъикъатар хранва, чизва,
Табни гьилле тIваларикай — чеб ише физва!..
* * *
Вун галачиз цуьк затIни туш,
Манасуз я адан атир.
Вун галайла заз язва хуш,
Эхь, цуькверин ава къадир!
Вун галачиз рагъ чими туш,
Адан эквни буьркьуь я заз.
Вун галайла экв кими туш,
Бес кьадарда чими я заз.
Вун ракъинин, вун цуькведин
Нурни пеш яз кьатIузва за…
Гьихьтин къимет на, бикеди,
Сир чуьнуьхна заз гузватIа?!
Сусан къимет
Свас гъана зи стхади нисиналди ксудай,
Хъвайи чIавуз ички гагь кьилин тIални атIудай.
— Адалай ваз куьх — верхер гъанайтIа, гьам хъсан тир! —
Лагьана за стхадиз, гаф амачиз лугьудай.
Дагъвидин кодексдай
— Виридалай вуч пара я дуьньяда?
— Микробар я, аквар гьалда, агъада!
— Туш.
Ахпа ада, мефтIер чална, лугьуда:
— Гафар меце авай кьадар инсанрин,
(Рекъем жува акъуда!)
— Туш.
— Бес вуч я? — зал суал адан элкъвена,
Тажубвиляй вичи къуьнер чуькьвена.
Жаваб гана, лагьана за асантдиз:
Виридалай дуьньяда, дуст, инсанди
Кьинер гана, кьилиз акъуд тавунвай
Крар — гьабур пара я…
Амай вири рекъемар манасуз са хара я.
* * *
Заз чизва, зун гъалиб жедач,
Магълуб хьунухь мумкин я женг.
Садавайни айиб жедач
Зи кумукьун, ягъайла зенг…
Вучда агьил вахтар ава,
Вучда туькьуьл бахтар ава?!..
Кьисметдикай кухун туш зун,
Амукьнач са кIатI яз буш зун.
Женгинихъ зи къамат ава,
Регьимдин цIир — рабат ава.
Давамда кар, белки, сада?!-
ЦIелхемдикай цIайни кьада.
Куьлуьвили чIехивилиз
Гузва даим дамардин зуз.
Къуллугъна за хцивилиз,
Женгина зи цIрана мурз…
Кьурубурал алама сив,
Агат тийир я цIув, я цив.
* * *
— Аллагьдин гел гьина ава? — Авазва ам къуьлуьна,
Бажарагъда авазва ам — чIала Етим Эминан.
Ярагъидин вязина гел ава — Аллагь чара туш
Краривай чилин — вичихъ талукь кIалуб авай туш.
Ам я нур я, ам я цIир я, я цIелхем я савадлу,
Абурулай вуч ава мад и дуьньяда къудратлу?!
* * *
Инсанар гьикI жагъурда? Я жемят! —
Инсан жагъун тавуртIа,
Жува жув гьикI жагъурда, лагь,
Сирдаш жагъун тавунмаз? —
Зи мукьвади: кIантIа яр хьуй, кIантIа — дуст,
Куьн язва зи алакъа,
Куьне гузва мумкинвал заз
Мукьва жедай уьмуьрдиз.
Жавабдарвал хиве аваз гьиссда за,
Ада гуда къуват заз.
Яшамиш хьун — лагьай чIал я:
Башламишун жуван рехъ и чилелай,
Ахпа цавуз экъечIдай.
* * *
Зи дидедин гъилер бегьем векъи я, лап чкал хьиз,
Анжах абур, килигайла, аквазвач заз усалдиз.
РикIи абур чIугвазва зи яз назикбур, хъуьтуьлбур,
Къизилдинбур я а гъилер — зи руьгьдик лув кутурбур!
* * *
Инсанрин дуьнья — вагьшийрин алем
Хьиз кьатIузва за, залан я и кем.
Зи хамунилай къачузва селем,
Гьекьедин стIал манат хьиз я зи!
Девлетлуда зи руьгь ицитIзава,
АлакьайтIа, заз рагъни кьитзава.
Хкат хъийинни, лагь, игит закай? —
Уьмуьр ажалдихъ нубат хьиз я зи.
Регъуь я хциз гуз тербия заз,
Рушахъни ава вичин герб ва наз.
Анжах са папан теселли галаз
Са масадалай регьят хьиз я заз.
* * *
Садакьаяр це Аллагьдин тIварцIелди,
Гьакимдизни ришвет це на, куьрелди.
ИкI тахьайтIа, дердини руьгь гьелекда,
А дерт — зили, лагь, тухарда на квелди?!
* * *
Вун гуьзгуьдиз тамашзавач,
Чун сад-садал дуьшуьш хьана.
Мад теквили кармашзамач,
РикIерал нур илич хьанва:
Ваз ви дидар аквазва зай,
Заз зи дидар аквазва вай.
* * *
Аквазва заз вун Аллагьдин сивин хьиз,
Гуьзелвилин чагъ-дамахда таъминди! —
Ви къамат за тунва рикIин кьулара,
Амай вири шикилар — гьакI цлара…
* * *
За гатфарин ракъиник
Вакай шиир кхьена.
РикI ацIанвай экуьнив,
Ви къамат за куькIвена:
ЦицIи хьана беден зи,
Руьгьдик лувар акатна.
…На кьабулна: ви хъен хьиз,
Ви гуьгъуьна зун гьатна!
«Лезги газетдин» 2018-йисан 31-нумрадай
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Чеб батIул яз гьиссзава
Чуьнуьх хьанва ГАИ-шник
Хурухъ, далда хандакIда.
— И саягъ пул ийични?! —
Акъуддачни “шандакьдай”.
Шоферар я, физва рехъ,
Ериш — кьетIен, виниз я!
Сада кьазва пис гьелегь,
Гьараяр гуз: — Гьиниз я?
Улакьчияр киснава,
Вишен чар тваз тупIара.
Чеб “жерме яз” гьиссзава —
ИкI ава чи патара!
Папан хиве эцигай шартI
Кьве мертеба кIвалер авай Гьамидахъ.
(Хъвадай кас тир — рикI алай и пешедал!)
Папа вичин итим чара ийида,
Тахьун патал ам авара куьчеда.
Вич кьвед лагьай мертебада жеда паб,
Сад лагьайда итимдиз кIвал туькIуьрда.
Тухузмачир гила сада-садан яб,
Гьарда вичин югъ гьалзавай уьмуьрда.
Гатфарихъди кефи кIубан Гьамида
Садра папан вилик и шартI эцигна:
— За зи дар кIвал чукIурзава, Рамида,
Вахчу жуван кIвал кьилелай, вилик на!
Мус вахкуда бурж?
Къаитмаз алай къе хуьруьн кимел,
АтIугънавай чин, пеле авай хъел.
Гъилени авай вегьезвай теспягь,
Амма рикIени хьанайтIа дуьз ягь!
Ам авачиз кас хьанвай лап палан,
Бес вучда, ада хьайила залан? —
Кьве виш хъивегьна, алуднава пар,
ТIимил авани куьчеда дустар?!
(“Къе вун хьурай, зун куьмек я пака!”
КIекрени хада хатадай кака!)
Амма адакай хатур хкIур кас
Бажагьат ава. Жибинда — абас!
Эхир адал сад хъхьана дуьшуьш:
“Мус вахкуда зав кумай муьжуьд виш?
Гъуьр къачунай на завай “аламаз”
Бурж вахкудачни, де лагь, ярамаз?”
Къайитмазан чин хьана лап яру,
Вуч ийидай, лагь, къилихдиз “хару”?
Бурж вахкудай пул авачир адахъ.
“Бес, хъвадайдаз на гьинай гъана гьахъ?”
«Лезги газетдин» 2019-йисан 3-нумрадай
_______________________________________________________________________
ИкIни жеда кьван!
Гъуьл, Абидин, суракьдавай пулунин.
Тамама ам чуьнуьхзавай гъалунин
Гагь кIетIина, гагьни твазвай гурмагъда.
Амма а пул жагъурзавай “уяхда”.
Эхир гъуьлуьз фенд къурмишна Тамама,
Хтун патал а пул кIвализ саламат:
Тваз хьана пул Абидинан бушлатда,
(Хьайид ана жеда, са кар акъатда!)
Гъуьл кIвалахал физ-хквезвайгьар юкъуз,
Нянихъни — силис “кьил тIазва” лугьуз.
Тамама пул ахкъудзавай къултухдай
Ва хутазвай а пул вичин ястухда.
Абидиназ и кар еке сир хьана,
Жибинда гьич тежедай пул “чир хьанач”!
“Ам гьакI жеда!”
Агьед алазвай ацукьна кимел,
Кьве виляйни нагъв, авахьна гъенел,
Физвай чинайгъуз, акъатна лекъвер,
Кьве биришдани гьат авунвай хер.
Сас-сарал алаз эхзавай касди.
Патав атана зарафат хасди,
Ацукьна адан къвалав Идаят.
Агьеда сифте сиве кьада яд,
Ахпа рахада гьалдикай авай,
Вичихъ галукьай тIалдикай цавай.
Идаята тIал къачунач адан,
Теселли ганач, меслят хъсан.
“Ам гьакI жедайд я!” — лагьана ада.
Гьар са кьуьруькдихъ авазва къайда.
— Лагь, вун хозмагдин туьквенчи тирни?
— Эхь, хьайиди я.
— Гьанава сирни!
— Ам вуч гафар я, рахазвайди вун?
Ачухдиз рахух, гъавурда хьуй зун.
Идаят адав рахана ачух:
— На алажзавай инсанар артух!
Гьардакай атIуз шагьини абас,
Ви къаншардиз къе хтанва кьисас:
“Вилерай хтуй!” — лугьудай къаргъиш
Галукьнава вахъ, гьам я азар вич!
«Лезги газетдин» 2019-йисан 8-нумрадай
_________________________________________________________________________
Шаир чIехи
СтIал Сулейман шаир я чIехи,
Шиир хуралай теснифай вичи.
“Савадсуз тир ам” лагьай алимдиз
Чизвачир къилих дагъви итимдин.
Акуна адаз хьанвайди герек
Гъилер инсанриз гун патал куьмек,
Чарни къелем ваъ, ада пер кьуна,
Кесиб синифдин гуьгьуьл —
пер кьуна.
Гзаф я…
( СтIал Сулейманан таъсирдик кваз кхьенва. — Автордин къейд. — Ш.Ш. )
Аквазва заз зи ватанда
ЧIуру хабар — тел гзаф я.
Сергьят хьанвай Лезгистанда
Халкьдин ажугъ, хъел гзаф я.
АтIанва чи кIерец тарар,
Кьери хьанва Ахцегь багълар,
Акьаз чпе кьезил гарар,
Гила чинар, цIвел гзаф я.
Сада-садал расална вил,
Алцумзава пара-тIимил.
ЧIулав пехъряй акъатда кьил,
Адаз нуькIрен гъвел гзаф я.
СикIре, нагагь квез акуртIа,
Тумуналди гелер чIурда.
Тушир тахсир вак кукIурдай
Делиларни — де… гзаф я.
Къачуз жезмач азаддиз кам,
Таможня я гьар са къадам.
Чи Самурдин кьуразва там,
Дивичида сел гзаф я.
Дердияр мад жезва къалин,
Иесияр ша жен чилин.
Сулейманан дугъривилин
Зи чIалара гел гзаф я.
«Лезги газетдин» 2019-йисан 19-нумрадай
_______________________________________________________________________________
Сулейманаз — шииррин таж…
* * *
Чун кьведни са юкъуз хана, Сулейман,
ЦIемуьжуьд май — югъ тушни чи шел алай?!
Эсед гъетре1 гуз хьана чи кьилел ян,
Чи кьисметдал адан къилих, гел ала.
Эсед гъетрен кIаник хайи инсанар
Жеда вири бажарагъдиз мукьвабур.
Акъуддайбур туш абур югъ ксана,
Я тIурфанриз чеб хур ва пел ахъабур.
Гьикьван четин хьайитIани уьмуьрда,
Дерт туькьуьнда, кап фу жеда руфуна.
Анжах са кар — ам чи мурад, фикир я:
Руьгьдин тухвал аваз хьурай гафуна!
Сулейман, вун чешне я заз илгьамдин,
Вун хайи югъ шииратдин сувар я.
Зи нефесни ква гьа и йикъан уламдик,
Ви гьар са чIал заз дуьа я, ялвар я.
___________________
- Эсед гъед — “Телец” (автордин къейд.- Ш.Ш.)
* * *
Сулейман я, Сулейман.
Пайгъамбар я ам чIалан.
Са асирдин “Гомер” туш!
Ингье асир хъфизва —
Са йис кума (сефер хуш!) —
ИкI са виш йис хъфида:
“Чи Сулейман рекьида”, —
Фикирзава Казбека,
Бореевани — келеккар,
Вегьез адал ккIалар,
Хкажзава бокалар:
“Гомеран рагъ акIида —
Машгьурвални туьхуьда!”
…Фикир-хиял напакбур,
Эй цIвелинбур, къавахбур,
Сулейманан емишар
Куьне сифте дадмиша,
ТIебии тир тараллай…
Куь рикIерин туькьуьлвал —
Аквазва заз пехилвал,
Баянар гуз хуралай…
Къван це, къван це, вагьшияр,
КIерецдин тар къунши я! —
Эй цIвелинбур, къавахбур! —
БачIухбурни бачIахбур.
Акъуда туьк цавариз —
Къимет яз куь гафарин!
Квез чидани Сулейман,
Жавагьирар кьилевай?
ИкI лагьанай “Гомера”:
“Инсандин рикI тараллай цуьк
Хьтин затI я — гьахьтин назик.
Жув виниз кьаз, масад — эксик
Акьулди кьатIун хъсан туш…”
Куьн кьунар хьиз аквада заз,
“АтIласдилай хун хъсан туш”.
Рахадайла “Гомеракай”,
Акьван члаф хьун хъсан туш!
* * *
Хабар кьуртIа яргъара:
“Вун гьи халкьдин векил я?” —
За лугьуда: “Лезги я, дагъви халкьдин векил я,
Хкадариз чидайди я хайи чилин кьуьлуьнал —
“Лезгинкадал”, пагьливандин саягъда симинал.
…Кьакьан рагар, вацIар, цифер зи чил я.
ЧидачтIа зун, Сулейман чи векил я!”
«Лезги газетдин» 2019-йисан 46-нумрадай.
_______________________________________________________________________________________________________
Зи руьгь, зи тан — Ватан
Живедин инсан
Лацу-рехи Шагь дагълара
Са кас ава Живедин,
Инсанривай хьанвай чара
Вичин хайи уьлкведин.
Чизва адаз дидедин чIал, —
НекIедин чIал, нугъатсуз.
Рекьин тийир эбеди чIал,
Авачир гаф нубатсуз.
Анжах кисна рахазва ам,
Галаз халкьдин зигьиндихъ.
Са Аллагьдихъ агъазва ам,
Шаир Етим Эмин хьиз.
Садавайни тестикь жезвач
Адан яшар, я дуьз тIвар,
Я вичизни гьайиф къвезвач
Ширин чандин (Женг я кар!).
Табий жезвач адан пак руьгь
Патан гужлу къанунриз.
Азадвилихъ я ам къаних,
Эсилдай туш маймунрин.
Ада вичин эсил-бине
Гьисабзава лекьер яз…
Лугьуда, ам Лезги чилел
Аламай тек аскер я.
Чилин мани
Мидаим яз вич дуьзвилихъ къаних,
Са мани авай зи Лезги чилихъ.
Лугьуда хьи, ам халкьди кхьена,
Гьар са гафуна са къаш куькIвенвай.
А мани халкьдин рикIин мани тир,
Женгиниз фидай рекьин мани тир.
Къати ван алай далдамдин кIарцIин,
Зиринг, чан алай зуьрнедин ванцин.
Акахьдай адак мискIинрин вязер,
БалкIанрин гьиргьир, жидайрин эквер,
Хьелерин нурар, леэндин муьгьуьр…
Везин манидин — халкьдин садвал тир.
* * *
Лезги чилин бубайрин руьгь,
Вуч ама вакай?
Амазма куь рухвайриз руьхъ,
Гьяз амач факай.
Гьар сада кьил акъудзава
Вичин, хизандин.
Дерт рикIелай алудзава
Хайи Ватандин.
Нелай акьван муьтIуьгъариз
Алакьнава вун?
Сиясатри чIалахъариз
Алахънава вун.
Хиве кьунвай инкъилабди
Ваз къизил дагълар,
Амма адан гафар таб тир —
ЦIвелерин багълар!
А вахтара цIай янай на
Ви руьгьдин муказ:
Сад Аллагьдин тIвар канай на,
Коммуна акваз.
Килиг, гила алукьнава
Чалкечир вахтар…
Аллагь цава ацукьнава,
Пай ийиз бахтар.
Самурдиз суал
Шезва зи чил, диде — Самур,
Вуна адаз хгузмач хур.
Гьайиф тушни куьрпе тамун? —
Кьуразва ам, вун я умун,
Хъфейди хьиз цIийи гъуьлуьз,
Акъатна вун Девечидиз.
Мегер икI хьун кьисмет яни,
БатIулди бес зи дерт яни?
Самур вацIун шел
I
Са вахтара авахьзавай
Зи ятарай аквадай экв.
Чарчаррилай алахьзавай
Каф хьана зи ятарин нек.
Балугъарни экъечIзавай
ЧIехи – чайдин къванерай тик.
Куьр циз вегьиз эгечIзавай,
Хур эцяна синера тик.
А вахтара азад нефес
Къачузвай за хайи чилин,
Инсанар тир ватанперес,
Тарар, тамар язвай къалин.
II
Я халкь, квез зи къвезвачни ван? —
РикIин къеняй за цIурзава,
Зи булахрин кьуразва чан,
Куьне ятар кьацIурзавай.
Рехъ алатай къизил балугъ
Хъипрехъ галаз уьлендава.
ТIебиатдиз техжез къуллугъ,
Зи ширин чан кемендава.
Бубайрин веси
Вун хва ятIа хайи чилин,
АватIа вахъ акьул къалин.
Бубайрин ирс хвена милли,
Ам хкаждай ял жагъура.
Гьамиша яхъ дуствал вине,
Дидеди хьиз аял гине.
Сабурлувал хвена рикIе,
Душмандин хиял жагъура.
Вахт атайла хийирдиз ви,
Къаст рикIе хьухь мягькем, кIеви.
Лезги намус — гьамга михьи
Хуьдай жуьрэт, гьал жагъура.
Куь бубайри куьн паталди
Чан къурбандна, кана цIалди
Мелгьем жедай рикIин тIалдиз
Халкьдин, шаир, чIал жагъура.
1989
Миграгърин хуьр
Дуст Арбен Къардашаз
Миграгърин хуьр — ракъинин муг,
ЦIакул-цIакул нурар алай.
Гьамишалугъ куькIвена куг,
Виш асиррин лувараллаз.
Ви чарчардин сесер къвезва
СтIал дарман тир давадиз.
Шалбуз дагъдал лекь элкъвезва
Хиласдиз, пIагь гуз гьавадиз,
Ина гьар са къван я хъуьтуьл,
Кутур кьилик — ястух жеда.
Зуьгьре гъетре “рапрапдин кьуьл”
Ийиз, ваз югъ ачух жеда.
Зи фагьумда гьатнава сес,
КIевиз лугьун четин кар туш:
“Ви накьвадал яшамиш жез
Шаир тахьун якъин кар туш!”
Билбил
Гатфарихъди, гьамиша хьиз,
ЦIини я вун дири, билбил.
Ви авазри гуьзелвилин
Квадарзавач ери, билбил
Агъзур сефер ягъайтIани
Вун гуьлледив вири, билбил.
На ви мани дегишардач,
Авуналди къуьруь, билбил.
Ваз тIебиат хьиз, зазни – халкь
Язва жуван ширин, билбил.
Вун рахазва акъудна чIал,
Зи хиял я дерин, билбил.
* * *
Вун женгина ава, зи халкь,
Ваз къарши кьве патанни:
Са пад Кьибле, са пад я Шаркь,
Ви чил — юкьва мидаим.
Чара, гъариб авазривай
Лализ жедач баяд ви.
Сиясатдин аязривай
Рекьиз жедач мурад ви.
Чи ивидихъ галаз кьунва
Ви чIал, аваз дидедин.
Гьар са касди алаз кьунва
Дережа чи уьлкведин.
Чи уьлкведин — Лезгистандин
Дуьньяда тIвар — ван авай.
“Лезгинка” кьуьл — къул Алпандин,
Шаир Сулейман авай!
* * *
Ватан, эха зи ажузвал,
Зун гьамиша ажузди туш.
Ватан, эха зи ялгъузвал,
Зун гьамиша ялгъузди туш.
Ватан, хуьх тIун сабур вуна:
Зи ажузвал, зи ялгъузвал.
Вун даим за рикIе кьунва,
За рикIин гаф ваз лугьузва:
“Инанмиш хьухь, хайи халкьди
Вун тадай туш акI теквиле.
Ви намусдин, ви ахлакьдин
Чун акъвазда дестеквиле.
Гъетер цавай чкIайтIани,
Зул алукьна алемдал чи,
Рагъ булутдик ккIайтIани,
Агъур хьана къелемдал чиг.
Дериндай агь аладарна,
Виляй чна ракъурдач нагъв.
Вахтуни чун какадарна,
Сиясатри патан, сиягь.
Анжах чахъ чи амазма ягь,
Ягьдини чаз гузва къе рум:
— Бубайрин рехъ давам хъия,
Четинвилиз гана дурум!
ЯгъайтIани гуьлледив рикI,
Вилер буьркьуь авуртIани,
Хьана кIанда халкьдиз шерик
Хвена адан чIални мани.
ИкI тахьайтIа пел атIугъна
Несил къведа сурарал чи.
Айгьам гуда: “Низ къуллугъна,
Куьн хъфена арайрай чи?!
Чаз четин я лугьуз гьатта,
Куьн чи хайи бубаяр я.
Багъишламиш, батIул ятIа,
Гьайиф, чун куь рухваяр я”.
1989
* * *
I
— Зи чил, гьинва ви игитар? —
Вучиз абур кьенватIа.
Амачиз я сур, я гуьмбет,
Халкьдин рикIяй фенва тIал.
— Зи хва, экуь я ви кьатIун,
Амач захъ гьич милливал:
Тур гатадай устIар чатун,
Я къелейрин чIехивал.
Атана зал гуж гваз душман,
Ислягьдинни вагьшиди.
Акъуд ийиз гьар са фарман,
Заз эмир гуз, кефчи тир.
Сабурлу яз за эхна дерт,
Рухвайри гьисс авуна.
Давуд бега хуьз зи адет
Сифтен женгер чIугуна.
Мурсал хандин руьгьдиз сегьне
Сална цIарцIи Саидан.
Вичин халкьдин рикIин къене
КIвална цIарцIи Саидан.
Мад са къуччагъ — КIири буба
Къарагъзава женгиниз,
Гъун паталди хайи уба
Азадвилин гуьнгуьниз…
Жезвач, ракьун Урусият
Акъвазнава уьлкведа.
Кьунва ада азад ният
Авай халкьар желеда.
II
Гъариб инсан я зун чилел,
Зи хайи чил, рикI алай.
Шалбуз дагъдин бармак кьилел
ЯтIани ви тик ала.
АвачтIани вахъ гуьмбетар
Эцигай ви рухвайри —
Сарыджади, я Гьейбета
Пагьливанриз махарин —
Шарвилидиз, Рустам Залаз
ГьакIни якъин игитриз.
Ви халкьдихъ пак зигьин ава,
Табий тежер ифритриз.
1990
* * *
Завай лугьуз тахьай мани
Язва лезги чилинди.
Гьеле дигмиш тахьай пIини
Язва лезги чилинди.
Явшанар, чиг алай винел,
Язва лезги чилинбур.
Дагълар, цифер алай кьилел,
Язва лезги чилинбур.
ЦIвелин тарцин хел хьанва куьрс,
Ам я лезги чилинди.
Зи рикIевай перишан гьисс,
Гъам я — лезги чилинди.
1989
* * *
Чи милливал незва хаин шартIари,
Халкьдин мезни, белки, инал куьруь я.
Чи арифри, тарихчийри хатIарив
Безетмишиз… амма кьисмет къуьруь я.
Гьакъикъат бес низ аквада зи халкьдин?
КIандачни бес гьахъ аквадай са гуьзчи.
Кьве пата кьве къван хьиз авай чахмахдин,
ЦIелхем тагуз кьеженавай лезги чил.
1990
«Лезги газетдин» 2020-йисан 15-нумрадай
________________________________________________________________________________
* * *
Завай лугьуз тахьай мани
Язва лезги чилинди.
Гьеле дигмиш тахьай пIини
Язва лезги чилинди.
Явшанар, чиг алай винел,
Язва лезги чилинбур.
Дагълар, цифер алай кьилел,
Язва лезги чилинбур.
ЦIвелин тарцин хел хьанва куьрс,
Ам я лезги чилинди.
Зи рикIевай перишан гьисс,
Гъам я лезги чилинди.
1989
* * *
Чи милливал незва хаин шартIари,
Халкьдин мезни, белки, инал куьруь я.
Чи арифри, тарихчийри хатIарив
Безетмишиз… амма кьисмет къуьруь я.
Гьакъикъат бес низ аквада зи халкьдин?
КIандачни бес гьахъ аквадай са гуьзчи.
Кьве пата кьве къван хьиз авай чахмахдин,
ЦIелхем тагуз кьеженавай лезги чил.
1990
Лезги кьисмет
Зун кьисметдин векил я, лезги кьисметдин,
Адан дад вуч туькьуьл я — лезги кьисметдин?!
Захъ бахт авач, я шадвал уьмуьрда жуван,
Хиял ава мефтIеда чарх ягъиз залан:
Зи миллетдин бедбахтвал ава фикирда,
Перишанвал хъен хьана, ава шиирда.
Зи рагъ алай йикъарни алатна фена,
Регьимлувал, инсанвал къуватдай фена.
Чал тамарин сиясат хьанва гьавалат,
Амач хьи, чи уьлкведихъ я гьахъ, адалат.
Вуж гужлу я — гьаданди язва и уьлкве,
Жанавурри хипер хьиз, кьазва и уьлкве.
Тарашзава уртах тир чи халкьдин девлет,
Амач ина кьуьзуьдаз, ажуздаз гьуьрмет.
Къанихвилин кIириник акатнава чун,
Рекьелайни бубайрин алатнава чун.
ТIебиивал амач чахъ къилихдин милли,
ГаламачтIа дувул тар гьикI хуьда чили?!
Чун гьамиша гьазур я яб гуз пачагьдиз,
Амма чи руьгь табий туш чIехи Аллагьдиз.
Дин авачир чкада къанун жедай туш,
Я акьулдихъ, камалдихъ юзун жедай туш.
И гьакъикъат чизвач чаз, я жезвач малум,
Гьахьняй, бейни квахьна, чи руьгь язва мазлум.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 15-нумрадай
______________________________________________________________________________________________
Дашбаш
За пул гана. Ада зи пул къачуна.
Хъуьрена зун, къуьлуьн твар хьиз, сачуна:
-Ха-ха! Ха-ха! Вуж кIанда мад чIалахъна,
Залай гьаким, шей хьиз, къачуз алакьна!
Аламатдин халкь
Герек хьана пул, са касди,
Гьер тукIуна, кило пудай
Гудай чIавуз заз ван хьана
“Гиликьайди я”, — лугьудай.
(Гьич садани къачунач як).
Са масада вахчуна ам,
Маса гузва — я аламат!
Вирибуру тарашзавай,
Гила кило — ругуд манат.
Чубан ва жанавур
— На зун вучиз яна, кьена?
Хабар кьуна такабурдиз,
Хиряй иви авахьзавай
Рехи тир са жанавурди.
Жаваб гана чубанди икI:
— Вуна, рехец, незва хипер.
— Бес на абур тукIвазвачни,
На незвачни, де лагь, мегер?!
* * *
Чи совхоздин директорни
Чуьлда авай жанавур
Гьалт авурла хиперал,
Язва кьветхвер стхаяр.
Директорди гагь вичин
Стхадин тIвар кьацIурда:
Вичи тIуьнвай хиперин
Кьадар адал къалурда.
Бухгалтерди чIугвазва
Къул актунин чарарал.
Жанавурди гьалтайтIа,
КукIварда ам валара.
Гила гена хъсан я
Виликдай, пул тагана,
Са затI къачуз жедачир.
Буржар кьадай датIана,
Къуншидиз гьяз къведачир.
Туьквенчияр сагърай чеб,
НезватIани гьарам мал,
Квадарзавач хьи эдеб:
Чазни гузва аламаз…
«Лезги газетдин» 2021-йисан 13-нумрадай.
_______________________________________________________________________________
Сулейман
(Поэма)
Сулейман Керимоваз бахшзава
Пак Ислам дин рикIе авай
Муъмин хьтин инсан я вун.
Аллагьдин дуьз рекье авай,
Дережадиз кьакьан я вун.
Гьар са кардин рекьиз гьалал
Акъудзава вуна даллал.
Ваз аквазва чал алай гьал,
Аллагьдизни аян я вун.
Гьар камуна гуз садакьа,
Мевлид, игьсан тешкилзава.
Яшамишрай ви ахлакь а,
Жумартвални на гъилзавай.
Гьар чкада Аллагьдин кIвал
Эцигиз на куьмекзава.
Азаррикай хуьзва аял, —
Ам уьлкведиз герекзава!
Ваз ви халкьдин къилих чида,
Чида адан меденивал.
Сагълам руьгьди беден хуьда,
Бес гьам тушни ви къенивал!
Мад ваз чида Сулейман тIвар
Я пайгъамбард, шаирдинди.
Илич хьайи уьлкведин зар
Машгьурвилин, девирдинди…
Къе вунни гьа къаматдава
ТIварцIин стхадиз яз тешпигь
Гьар са кIвалах акъатзавай
Адаз кьимет ава — тариф.
* * *
Сулейманан ниятдава,
Пул юнгъва я кIарасдикай хкатнавай…
(Гьавиляй ам кьенятзавач!)
Акъудзава жумартдиз майдандиз,
Къуй эсер хьуй инсандиз! —
Чир хьурай, пул затIни туш,
Къимет хьурай намусдин!
Гьам я эвез тежедайди,
Я къачуз, нез тежедайди.
Гзаф хьайи девлетарни шит жеда,
(Инсанвал — ам кьит жеда).
Хвена кIанда инсанвал,
Такабурлу тахьана,
“Зун инсан я!” — лагьана.
— Агьвал ава лагьана
Хаха хьунухь хъсан туш.
Ашерди кьаз датIана
Цава хьунухь хъсан туш.
“Гьикьван вахъ баш, вахт ава?
Гьуьндуьр ава, тахт ава?” —
Гьа тереф хьухь фикирда,
А зендина гьахъ ава.
“Инсан, инсан я!” —
Сад я вирина.
“Яшайиш, агьвал” —
Гафар я кьуру.
Аллагь я цавал,
Амайбур кIурук!
Авай вад югъ уьмуьр я,
Яргъал уьмуьр эхир я!
Сулейманаз чизва ам,
Вичин рехъди физва ам.
Сагьигь кас я жергедин,
Ватанперес уьлкведин.
Ахьтин ксар сад-кьвед я,
Сулейманан жуьредин!
Ам дагъви я адетдин,
Хва я лезги миллетдин,
Такабурлу ягь авай,
РикIени Аллагь авай.
Фана дуьньядин гьалар
Кьазвач касди квазни.
Хьана, ава чакъалар,
Пехъер ава, чухваз чин.
“Бес амачни инсанар?” —
Гьинва къамат къалура! —
Куьн ава кьван гьар сана,
Къуй майдандиз атурай.
* * *
Мусурманриз Жуьмя-мискIин
КIанзавай чи меркезда.
Гьукумат я вичиз дуьшкуьн,
Бес и кар ни эвезда?
Мад майдандиз чи Сулейман
ЭкъечIзава — гаф авач!
Дараматдиз и туькIвей къван
Жагъурзава — паф авач! (яни, кьулухъ вахчун)
Миллионрин долларар
И кIвалахдиз жезва харж.
Жуьмя-мискIин луварал
Авуна касди хкаж!
Баркалла, ви бубадин
Суруз даим нур къурай!
Ви девлетрик Агъади
Мад артухвал кутурай!
Месэлайрихъ галаз чIехи уьлкведин
Хайи хуьрни, ватан рикIел алазва.
Куьмекар гуз хквезва чи дередиз,
Агьалийрин гъавурда ам акьазва:
Ина авай инсанар туш такабур,
Са кап фал, са хупI целди рази я.
Зегьмет чIугваз ава чпин, хуьз сабур,
(Де вучда кьван, уьмуьр язва азият?!)
Гьар са кIвализ са шешел гъуьр авудда,
Садакьа яз, галаз дуьгуь, пасукI, чIем…
Авайдакай “цIуд агъзурар” хкудда,
Лап жумартдиз кьиле физва адан дем.
* * *
…Са кар жезва, Сулейманан тIвар кьазва,
Сулеймана а дуьшуьшдин “гьай” кьазва.
ИкI, месела, лугьуз жеда: цIай кьуна
Кана мискIин къадим хуьруьн — Крарин.
Сулеймана вичин хивез пай кьуна,
Къуй акатрай ам суваблу паярик! —
Аллагьдин кIвал цIийиз цавуз хкажна,
Рекъемралди лугьуз жедач — пул харжна!
… Чалкечирри Сулейманан кIвал кана,
Чи шаирдин музей, тешпигь авачир!
Сагърай тIварцIин стха, амни хкана
На арадал синих, я фаркь квачиз.
Жуван халкьдиз театрдин дарамат
Пишкешна на къадим Дербент шегьерда.
Ви сагъламвал, ви чан хьурай саламат!
Акъвазнавай са кIвачел чи эверда.
30-ноябрь 2018-йис
«Лезги газетдин» 2021-йисан 31-нумрадай
________________________________________________________________________
Гъалибвилин пару
(Поэмадай чIук)
Гьар са касдив вахкуз жедай пай ава
А дяведин йикъарикай цIай авай.
Гъалибвал ни ва гьикI гъана арадал,
Фашизм ни ацукьарна чкадал?
Рази я зун, гьунар совет аскердин
Зурбади я, шак алачиз, сенгер чи
Хвейи, вичин танк ракъурна винелай,
Ахпа къвезва командирар, генералар…
Ставкани виридалай чIехи тир,
Сталин-хва кьиле авай, кIеви тир.
А чатухъан я гъалибвал гатайди,
Душмандин рикI акъажунра атIайди.
Чи кьушунрин низам, дикъет жанлу тир,
И ерияр акваз, Гитлер гъамлу тир:
Чизвай адаз, инсандин руьгь агъзурра
Заланди я бедендилай — гьазурай
Ватанперес руьгьдал алаз уьлкведи,
Вуч паталди хазва хваяр дидеди?
Сталин, вич кас тиртIа руьгь баят тир,
Ажал кьабул ийидайди кьегьат тир:
“Сталин ва Ватан патал!” — гьарайиз,
Физвай аскер, хирерикни къарагъиз,
СтIал иви кумай кьадар бедендик.
Буржи вуч я чизвай гьар са кьегьалдиз,
Чан къурбандун затI туш Ватан паталди.
Сталина, гьич секин мажал авачиз,
Фронтдин гьал ахтармишдай — къайда чиз,
Дегишардай къаза, къвезвай кьилел чи,
Авай адахъ лекьрен вилер, гуьзел чин.
Авай яракь вири кIвачиз акъудна,
Фашизмдин дувул ада хкудна.
Пайда хьана гьукуматдин хаинар,
ЦIийи къурулуш авуна тайинар:
Сталинан агалкьунар русвагьна,
Буш рахунра туна халкьар, икрагьна.
“Демократия” гъана-чешне арадал,
Фан паталай фитне хьана суфрадал.
Кьел кувачиз амукьна чи гъалибвал,
Гьар уьлкведиз кIан я ийиз сагьибвал:
Амерканар, инглисар кIвачин я
А гъалибвал кIвачихъ галай, чпинд яз.
Хахулри ам кваз кьазвач, я лугьуз
“Чпи къазанмишайди я ам ялгъуз”.
ИкI, майдандиз акъудзава Бандера,
Гьардахъ вичин кьегьал ава къейдера.
Са Сталин алуднава рикIелай,
Ни кхьида тарих цIийи цикIелай?
Къундармайрин пар шалайра гьакьзамач!
И дуьньяда вуч ама кьван пакзамай?
Сталин я уьлкве хвейи къагьриман.
Гьи пачагьдихъ хьана ахьтин ери мад? —
Сталин са кIус гьатайтIани геже,
Рузвельтни Черчиль къарагъдай кIвачел.
Ам хтайла, залда жедай секинвал —
Авай касдихъ асландин суй, итимвал!
Багъри, чарад ядай гьа са сафунай,
Мягькемдиз ам къваздай гайи гафунал.
Камаллу тир, эдеблу тир низамдал
Амал ийиз, сиясат дуьз тамамдай.
Чи Сталин кьена — уьлкве чкIана,
СССР-дин рагъ кьветIера акIана.
Регьбер авачиз амукьна уьлкве чи,
Горбачев тир мукьуф авай чекмечи.
Чидай адаз кашаб ягъиз ва цвалар,
Арадал гъиз аслу тушир кIватIалар…
Союз тергна — гьукуматар бул хьана,
Мидявал а стхайрин къул хьана.
Квахьна дуствал, арадавай чимивал,
Русвагь авун Сталин тир кимивал!
Амукьнач чи халкьарихъ ягь-идея,
Агалкьунар амач, крар хирде я.
Украина я НАТО-дин терефдар,
Грузияда — вакъиаяр телефдар…
Прибалтика къерех я къе, хкечIна,
Германидин къаюмвилик эхкечIна.
Къазанмишунар чи гьарнихъ терг хьана,
Вуж акъвазда душманд чина, верг хьана?
Гьарда вичихъ яргъандин пIипI ялзава…
Гъалибвилин зигьин халкьдин канзава.
«Лезги газетдин» 2022-йисан 28-нумрадай
________________________________________________________
* * *
АватIа чахъ идея,
Ам руьгь авай беден я.
Ам чи пака я къени,
Гележегда ва къенни.
Руьгь авачир беденни,
Марифатсуз уьлквени —
Женни мегер медени?..
— Ваъ! — лугьузва хъипрени.
Папан айгьам
“Алай девирда
Айиб я, айиб
Лугьун итимдиз:
“Зун я са кесиб, —
Хъуьрезва зал паб,
Хьана лап викIегь.
Вегьезва талба,
Ийизва зун негь…
Кесиб жедачни,
КIвалах тавурла?
Алвердал мягькем
Алахъ тавурла.
Алцурриз гьар сад,
ЧIалахъ тавурла,
Ва жува жувал
Дамах тавурла?!”
Зарафат туш
Хьайи кардал жемир пашман,
Агуд мийир рикIив на дерт.
Дерт язва са хаин-душман,
Душмандилай я ам намерд.
Гьижранди ви неда гуьгьуьл,
Муьрхъуьди ракь недай тегьер.
Са кардални хкведач гъил,
ХьайитIа вун пашман эгер.
Паб хъфена — хъфирай ман,
Кьисмет авай масад вахчу.
Мад дустариз “чуьхуьдайвал”,
Итимар гьахъ жедайвал — чун!
Базарда
Гуьзел баде туьквенриз
Фена, къачуз какаяр.
Авай чIавуз Дербентда,
(Мукар къалин чка я!)
Кепек — шагьи мадара
Ийиз къари алахъна.
Вил къекъуьрна патара,
Лап ужузбур суракьна.
Эверна са мугъулди:
— Баде, къачу, ужуз я! —
ТIем акакьда ви пулдин,
Вирибуру къачузва.
— Я чан бала, бес ибур
Яни вечрен какаяр?
Чи патара ихьтинбур
Язва къветрен какаяр…
Хъуьрена хьиз, ругулди:
— Вучда, баде? — лугьузва, —
Чи верчери кагьул тир,
Регьятвилер чир хьана! —
Лап гъвечIибур рухузва.
Мус вахкуда бурж?
Къайитмаз алай къе хуьруьн кимел,
АтIугънавай чин, пеле авай хъел.
Гъилени авай вегьезвай теспягь,
Амма рикIени хьанайтIа дуьз ягь!
Ам авачиз кас хьанвай лап палан,
Бес вучда ада хьайила залан? —
Кьве виш хъивегьна, алуднава пар,
ТIимил авани куьчеда дустар?!
(“Къе вун хьурай, зун куьмек я пака!”
КIекрени хада хатадай кака!)
Амма адакай хатур хкIур кас
(Бажагьат ава, жибинда — абас!)
Эхир адал сад хъхьана дуьшуьш:
— “Мус вахкуда зав кумай муьжуьд виш?”
Гъуьр къачунай на завай аламаз,
— Бурж вахкудачни, де лагь, ярамаз?
Къайитмазан чин хьана лап яру,
Вуч ийидай, лагь, къилихдиз хару? —
Бурж вахкудай пул авачир адахъ,
— Бес, лагь, хъвадайдаз гьинай гъана “гьахъ”?
ИкIни жеда кьван!
Гъуьл Абидин суракьдавай пулунин
Тамама ам чуьнуьхзавай гъалунин
Гагь кIетIина, гагьни твазвай гурмагъда,
Амма а пул жагъурзавай “уяхда”.
Эхир гъуьлуьз фенд къурмишна Тамама
Хтун патал а пул кIвализ саламат:
Тваз хьана пул Абидинан бушлатда,
(Хьайид ана жеда, са кар акъатда!)
Гъуьл кIвалахал физ-хквезвай гьар юкъуз,
Нянихъни — силис: “Кьил тIазва” — лугьуз.
Тамама пул ахкъудзавай къултухдай
Ва хутазвай а пул вичин ястухда.
Абидиназ и кар еке сир хьана,
Жибинда гьич тежедай пул чир хьанач”!
“Ам гьакI жеда!”
Агьед алазвай ацукьна кимел,
Кьве виляйни нагъв авахьна гъенел,
Физвай чинай тIуз, акъатна лекъвер,
Кьве биришдани гьат авунвай хер.
Сас — сарал алаз эхзавай касди,
Патав атана зарафат хасди.
Ацукьна адан къвалав Идаят
(Агьеда сифте сиве кьада яд),
Ахпа рахада гьалдикай авай,
Вичихъ галукьай тIалдикай цавай.
Идаята тIал къачунач адан,
Теселли ганач, меслятни хъсан.
— “Ам гьакI жедайд я!” — лагьана ада, —
Гьар са кьуьруькдихъ авазва къайда:
— Лагь, вун хозмагдин туьквенчи тирни?
— Эхь, хьайиди я.
— Гьанава сирни!
— Ам вуч гафар я рахазвайди вун?
Ачухдиз рахух, гъавурда хьуй зун.
Идаят адав рахана ачух:
— На алажзавай инсанар артух!
Гьардакай атIуз шагьини абас,
Ви къаншардиз къе хтанва кьисас.
“Вилерай хтуй!” — лугьудай къаргъиш
Галукьнава вахъ, гьам я азар вич!
* * *
Ипекдин кашу гардандавай мал,
ЧIехи тахтунихъ ийизва на ял.
Вири нефсинин гьасрет я, чизва.
Халудини вун, мух гана, хуьзва:
“Вакай хъсан гьер хкатда, — лугьуз, —
“… Зи чкадал я нубатда, — лугьуз”.
* * *
Чахъ гьакимар ава ара
Квадарзавай чпин ягь.
Халкьдин вилик уьзуькъара,
Папан вилик уьзуьагъ.
Килиг садра чна чIехи
Авунвай а депутат
ХквезматIа патавни чи,
Лугьуз: “Надо работать!”
Папан хесет
Начагъ чIавуз дишегьли
Жеда назик, гуьзелди.
Хъуьреда ам яз мили,
Вичиз къведач я хъелни.
Ахпа садра аквада
Гьарагъиз ваз меселай.
Вун гъавурда акьада:
Сагъ хъижезва гуьзел а!
Субай язни хъсан я
— Вучиз лезги паб къачузвач? —
Суал гана дустуни заз, —
Дуьз гафуниз на яб гузвач,
Къуллугъзавач мастуни ваз.
— Валлагь, лезги къачуртIа паб,
Мастар мадни ийида ленг.
Гуз жедач зав тегьнедиз таб,
Рекьида зун ада кIвале.
Инфаркт хьана жедалди пуч,
Акъвазарда за ахьтин “путч”.
АцIай жибин…
Ашукь хьана зун са рушал,
Ваъ, акатнач адак зи чIал.
Адаз за: “Цуьк, рагъ” — лагьана,
“Цуькведавай багъ…” — лагьана.
Хъуьрена ам гафар ужуз,
Хьанвайди чиз зи гьал — ажуз…
ГьикI кьабулда ада кебин?! —
Авачир захъ ацIай жибин.
АцIай жибин — “рикIни цуьк я”,
Амайбуруз жуваз кьуьк ягъ!
Муьгьуьббатдин къаргъиш
Къуй зи вилер буьркьуь хьурай,
Вун акун заз жезвач кьисмет.
Я ви кIвачер кьецIи хьурай,
Тахгудайвал за ваз дикъет.
ЦIийи топонимика
Мад алимриз фикир авун герек туш,
Гьинай ятIа Чернобылни Къарабагъ.
Гьакъикъат а чкайривай къерех туш.
ТIварарални гъайи чпин мана сагъ.
Сакъадихъ галаз рахун
— Вирибуруз гузва чилер,
Бес заз а чил талукь тушни?! —
Эцигдайвал ана кIвалер…
(Зун гьуьлерин балугъ туш хьи!)
— Зи гъилева шуьбе къуллугъ,
Пул тагайтIа, я вун балугъ!
Вичи вичин гафариз манияр кхьизвай са композитордиз
(Эпиграмма)
Ви манидин сес я нахуш,
Бегьем начагъ язва чIалар.
Ви ламракай шив жедайд туш,
Ягъуналди адаз пурар.
“Коммунист” газетдин критикдиз
Чи “Коммунист” газетдихъни
(Ава кьашкьун меденият),
Ава вичин ханни гьаят.
Гьаятдихъни — гъилиз къачур
Критикдин савда ният.
Адаз герек атай чIавуз
Вуч я кьван вун авун русвагь?! —
Ламраз ада шив лугьуда,
Амма шивциз — супа, валлагь.
Рахун
— Зи кIулара авач хамун плащ са…
— Сифте цан цан, ахпа тукIвада яц за.
— На заз сарар эхцигда мус къизилдин?
— Рахай юкъуз вун захъ галаз хъуьтуьлдиз.
— Гъилихъ са цам галач, тупIухъ — тупIал са.
— Ви руьгь тух хьуй, маса гуда чи кал за.
— Зи гарданда авач инжи хтарар…
— Жагъурда за гьуьлуьн кIаняй — ятарай.
— Япагьанар галач япухъгевгьердин…
— Абурни за ваз къачудай,
Ахпа на заз яб хгудай жал, кьейди?!
Себебар
— Вечре хазмач какаяр.
— Себеб?
— Себеб — твар авач.
— Бес вучиз, лагь, твар авач?
— Ам цадай шартIар авач.
— Мулкар ава. Бес вучиз
ЭкъечIзавач къуьл цайи?
— Куьз лагьайтIа, экъечIун
Паталди марфар авач.
— Марфар къвана. Бес вучиз
Акъуднач цIир мухари?
-Аквар гьалда, хкудна
Абур вири ятари.
«Лезги газетдин» 2022-йисан 36-нумрадай.
