(Сифте гуьруьш)
Вирисоюздин писателрин сад лагьай съезддилай кьулухъ СтIал Сулейманан тIвар чи уьлкведиз мадни машгьур хьана. 1934-йисан зулуз Москвадай хтанмазди, СтIал Сулейман Кьиблепатан Дагъустанда къекъвена. Ам лезги хуьрера колхозчийрихъ, зарбачийрихъ, муаллимрихъ ва жегьил шаиррихъ галаз гуьруьшмиш хьана. СтIал Сулейман Кьурагьай, кьакьан дагъларай яна, Ахцегьиз фена. Ина ам ахцегьвийри шадвилелди къаршиламишна. X.Тагьирахъ галаз мукьувай таниш хьун патал СтIал Сулейман Хуьруьгрин хуьруьз фена. Ина сифте яз лезги халкьдин чIехи кьве шаир сад-садахъ галаз гуьруьшмиш хьана. СтIал Сулеймана Хуьруьг Тагьираз еке таъсир авуна.
— Икьван гагьди, — лагьана Тагьира кIватI хьанвай хуьруьн жемятдиз, — за жуван шииррал ва шаирвилел къимет эцигнавачир. Абур зун патал булахдай са метлебни авачиз авахьиз физвай яд тир. Сулеймана зи вилер ачухна. Заз булахдин цини инсанрик къуват кутазвайди, тIебиат жанлу ийизвайди лагьана.
СтIал Сулеймана Тагьиравай имтигьан кьадай тегьерда жузуна:
— Тагьир, фадлай яни вун куь хуьре шаир?
— Советрин власть хьайидалай инихъ.
— АкI ятIа, за ваз гуда кьве суал.
— Жаваб гуниз зун мажбур я гьар-гьал.
Суал:
— И азадвал вуж я халкьдиз гайиди?
Ам вуж я азадвал кIевиз хвейиди?
Вуч затI я инсандин рикIиз къайиди?
Абурукай хабар яни ваз, Тагьир?
Жаваб:
— Ленин я чаз и азадвал гайиди,
Совет халкь я Ленинан рехъ хвейиди.
Душман я инсандин рикIиз къайиди,
Адакай чаз арха жедач, Сулейман.
Суал:
— Гьи уьлкве я авайди дуьз гьакъикъат?
Ам вуж я бес дегишайди тIебиат?
Ам гьи вахт я жедайди халкь ферикъат,
Амачиз гьич я кин, я гъараз, Тагьир?
Жаваб:
— Совет уьлкве я авайди гьакъикъат,
Мичурин я дегишайди тIебиат,
Коммунизмда жеда халкьар ферикъат,
Я кин, я гъараз амукьдач, Сулейман.
Суал:
— Вуч я хуьруьн майишатда иерди?
Вуч я лув гуз гъиляй-гъилиз къекъверди?
Ам вуч я дуьньяда магълуб тежерди,
Нур гуз акъвазнавай даим чаз, Тагьир?
Жаваб:
— Колхоз я лап майишатдин иерди.
Соцпайдах я гъиляй-гъилиз къекъверди.
Советрин закон я магълуб тежерди,
Нур гуз акъвазнава, азиз Сулейман.
Ахпа и дуствилин гуьруьшмиш хьунра Хуьруьг Тагьира СтIал Сулейманаз суалар гана.
Ингье абурукай са шумуд.
Суал:
— Вуч я халкьдиз виридалай ширинди?
Вуч я гьуьлерилай гзаф деринди?
Вуч кар я инсандиз гзаф четинди?
Чира элдиз вуна адан тIвар, устад.
Жаваб:
— Ватан я чаз гьар затIунлай ширинди,
Илим я виридалайни деринди,
Ахмакь гъавурда тун я лап четинди,
Виридаз машгьур я адан тIвар, Тагьир.
Суал:
— И дуьньяда вуч я халкьдин кIанивал?
Вуч ятIа лагь яшайишдин мичIивал,
Вуч я инсандин са еке кимивал?
Хуьруьг Тагьир хьанва бахтавар, устад.
Жаваб:
— Ислягьвал я вири халкьдин кIанивал.
Ам дяве я яшайишдин мичIивал
Савадсузвал я инсандин кимивал.
Сулейманаз яни вун икьрар, Тагьир?
Сулейманан тавакъудалди X.Тагьира вичи кхьенвай «Шура гьукуматдиз» шиир кIелна. С.Сулейман атуникай «Хвашкалди» шиирни ада Сулейман атуниз талукьарнавай шадвилин митингдал кIелна.
Гьа икI, Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейманаз Хуьруьг Тагьир бегенмиш хьана. И кар Сулеймана гуьгъуьнлай ихьтин гафаралди тикрарна:
«Хуьруьг Тагьир шиирар яратмишдай алакьун авай шаир я. Адан шиирри гьакъикъат къалурзава. Тагьиран шиирар халкьдиз социализм туькIуьрунин кIвалахра, зегьметчийриз тербия гунин, синифдин душмандихъ галаз женг чIугунин карда иштирак авуниз ийизвай эверун я: абур зурба эсер ийидай ва еке дережадин ери авайбур я. Лезги шаиррин арада Хуьруьг Тагьир амайбурулай са чIиб кьакьан я лагьайтIа, зун ягъалмиш туш».
СтIал Сулейманаз лезги чил, лезги халкь гзаф кIандай.
Гьавиляй адаз гьамиша лезги чил берекатлу, адан рухвайрихъ агалкьунар, яратмишунар хьана кIандай.
Къуй лезги чил мадни берекатлу, адахъ кьегьал рухваяр мадни гзаф хьурай!
Назир Мирзоев
