Яб гуз кIанда кеменчидиз, тардизни,
Кфилдинни сес шириндиз акъатда,
Вуч ятIани, зуьрнедин ван хьайила,
Зи гуьгьуьлдик мадни гьевес акатда…
Килиг гьикьван хуш къведай, руьгьдик илгьам кутадай гафар ятIа! Чи халкьдин рикI алай шаир Асеф Мегьманан и чIалар рикIел атайла, бязи вахтара гуьгьуьлдик ашкъи-гьевес ваъ, вучиз ятIани, сефилвал акатзава. Амни чи халкьдин, марфадилай гуьгъуьниз экъечIзавай къарникъузар хьиз, артух жезвай музыкадин ансамблри тамамарзавай, сад муькуьдаз ухшар, маса миллетрин авазрал элячIзавай макьамри ва миже квачир, устадсуз чIалари кутазва. Дуьз я, халкьдин культура алай аямдин истемишунрихъ галаз кьадайвал виликди тухвана кIанда. Гьайиф къведай кIвалах ам жезва хьи, девиррилай девиррал чав агакьнавай чи халкьдин къадим авазар, советрин девирда чи халкьдин машгьур композиторри, шаирри кхьенвай макьамар ва чIалар чна арадай акъудзава, абур квадарзава. Жуван миллетдиз дидедин чIал, макьамар, хайи халкьдин адетар хуш татайла, чи эхир гьи патахъ фирай? ИкI алай несилди абур арадай акъудайла, гуьгъуьнлай къведай несилдиз чи диде-ватандин багьа накьварни мижесузбур яз аквадачни!?
Яргъаз элячI тийин, кьилин месэладал хквен… Советрин девирда музыкантрин, шаиррин, композиторрин чурун тавунвай, кубут эсерриз рехъ гузвачир. Гьавиляй а вахтара радиодин къизилдин фондуна гьатнавай, пешекар манидарри тамамарзавай асул лезги манийрини макьамри къени чи рикIериз таъсирзама. Абур куьгьне жедай чешнеяр туш. Алай девир масад я, исятда вуч хьайитIани ише физва. Манидар исятда композиторни я, шаирни. Эхирки, «гъетрен тIал» акатнава чи са бязи ансамблрин кьиле авай ксарик. Амма чи халкьдин вири ансамблар, манидарар критика авунни дуьз туш, лайихлубурни авазва. Дугъриданни, чахъ, лезги миллетдихъ, Дагъустандин муькуь миллетрив гекъигайла, лайихлу музыкантар, манидарар ва композиторар артух ава. Инал азербайжан миллетдин музыкадин бине эцигайдини чи лезги хва Уьзеир Гьажибегов тирди рикIел хквезва. Чи дамахар тир са бязибурун тIварар мадни кьаз кIанзава: Асеф Мегьман, Мегьамед Гьуьсейнов, Падишагь Киберов, Седакъет Керимова, Гьасанагъа Мурсалов, Даниял Къазиев, Фаризат Зейналова, Къагьриман Ибрагьимов, Дурия Рагьимова, Суьлгьият Гьажиева, Микаил Аскеров, Роза Максумова…
Алай макъамда арадал къвезвай жегьил ансамблрин искусстводин къуватриз чи пешекар композиторри дуьз рехъ къалурун чи халкьдин къадим милли авазар ва культура хуьнин рекье хъсан кIвалах жедай.
Эстрададин авазрив гекъигайла, чи лезги халкьдин ашукьрин авазра дегишвал аквазвач. Халкьдин арада машгьур ашукь Ширинан тIвар адан рухвайри лайихлудаказ хуьзва. Ашукь Нуьсретан хтулни уьзягъдиз майдандиз экъечIзава, гьакI цIийи ашукьрини чпин сифте камар къачузва.
Алатай асирдин эхиримжи йисарив гекъигайла, алай вахтунда чи халкьдин авазар, макьамар, милли культура квахь тавун патал тухузвай конкурсар, концертар ва фестивалар авачиз туш. «Лезги сес», «Руьгьдин авазар», «Пейкер баха» ва масабур ахьтинбурун жергедай я. Лезги халкьдин авазрин миже квай ихьтин мярекатри чи рикIерик шадвал кутазва. СтIал Сулейманан районда хьиз, чи амай лезги вири районрани абур тухванайтIа, гьикьван хъсан кар жедай! Чи районрин культурадин управленийри чпин программайрик йиса ихьтин са мярекат кутуртIа, им чи халкьдин культурадин еке агалкьунни жеда, белки, са кьадарбуруз — чешнени. Жуван миллет, чIал, руьгьдин девлетар жува хвена кIанда. Заз сагърай лугьуз кIанзава ихьтин мярекатар тешкилун патал кьиле акъвазнавай ва гьакI пулдин такьатар чара ийизвай вири юлдашриз! Вич искусстводин рекьивай къерех кас ятIани, халкьдин милливал хуьн патал «Пейкер баха» конкурс тешкилнавай бизнесмен ва меценат Зураб Турабович хьтин рухваяр пара хьуник за умуд кутазва.
Къуй вун гьар са девирдихъ галаз кам-камуна аваз, чи халкьдин руьгьдик шадвал кутаз виликди фирай, лезги аваз!
Бренбег Абдуллаев,
шаир, РД-дин культурадин лайихлу къуллугъчи
