Россельхознадзордин Дагъустанда авай управленидин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, ахтармишунин нетижада сергьятдилай элячIдай «Ярагъ-Къазмаяр» пунктунилай къунши Азербайжандай республикадиз вечрен какайрин сад лагьай партия – 36 тонн (612 агъзур кака) гъанва. Къейдзавайвал, мукьвал тир вахтунда региондиз гьакIни Туьркиядин 17 карханада гьасилзавай какаяр гъидайвал я. И кардални недай суьрсетдин ери ва хатасузвал таъминарун патал кьетIендаказ гуьзчивалда.
Гьа са вахтунда, Россельхознадзордин Дагъустан Республикада авай управлениди хабар гузвайвал, сергьятдилай (кьве пунктунилай) уьлкведиз набататчивилин суьрсет гъунин карда бязи нукьсанриз рехъ ганва. ИкI, Ирандай, Туьркиядай, Пакистандай, Индиядай, Иракдай ва Тунисдай гъизвай 1537 тонн парцин фитосанитариядин сертификатар суьрсет тунвай къапарал кхьенвай делилрихъ галаз сад хьиз къвезвачир.
2023-йисан сифте кьилелай идаради гьакIни республикадин ва уьлкведин маса регионра гьасилун патал гъанвай ципицIрин чубукрин 32 партия, санлай къачурла, 5397000 къелем («Молдова», «Шардоне», «Каберне совиньон», «Уньи Блан», «Мерло» сортар) ахтармишнава.
Ахтармишунин кIвалахрин нетижада истемишунар чIурай дуьшуьшар малум хьанвач. Управлениди рикIел хкизвайвал, «тумчивилин гьакъиндай» федеральный цIийи закондин бинедаллаз, хуьруьн майишатдин культураяр битмишардайла, чпикай карантиндин объектар ва я генно-инженерно-модификация авунвай организмаяр жагъанвай тумар ишлемишун къадагъа я.
ЦIийи йисан сувар алукьзавай йикъара Россельхознадзордин Дагъустанда авай управлениди агьалийрин фикир мад са месэладал желбзава –муьтквердин (елкадин) тарар фитосанитариядин жигьетдай еке хаталувал авай такьатрик акатзава. Абур ахтармишун ва сертификация авун чарасуз я. Республикадиз Россиядин карантиндин жигьетдай гьалар пайгардик квачир регионрай фитосанитариядин гуьзчивилик квачир набататар гъуни Дагъустандин тамар хаталувилик кутазва. Россиядин Федерациядин маса регионрин ва Кеферпатан Кавказдин республикайрин цацар хьтин пешер алай тарарин тамарив гекъигайла, Дагъустанда карантиндик квай набататар ва азарар гьалтзавач. ДатIана идаради кьиле тухузвай ахтармишунри и делил тестикьарзава. Тамарин майданри республикадин мулкунин 4 процент тешкилзава. Экологиядин, сагъламвал патал хуьнин себебралди ва Дагъустан Республикада кардик квай къанунрал асаслу яз, тамар атIун къадагъа я. Республикадин мулкунал михьи тушир набататар гъуни гьам экологиядиз, гьамни экономикадиз еке зарар гун мумкин я. Гьаниз килигна, идаради гьам муьтквердин тарар маса къачузвай агьалийриз, гьамни и кардалди алишвериш ийизвай карчийриз талукь тир документар гвачир ксаривай елкадин тарар маса къачун тавуниз ва ихьтин дуьшуьшрикай Россельхознадзор хабардар авуниз эвер гузва.
Жасмина Саидова
