«Йисан месэла» конкурсдиз

Алай вахтунда Агъа СтIал-Къазмайрин умуми образованидин юкьван школадин­ директорвиле кIвалахзавай тарихдин илимрин кандидат Асланов Жабраил Агъамирзоевич заз фадлай ва хъсандиз таниш я, 5-6 йисуз чаз са идарада­ (Информациядин агентствода) санал кIва­ла­хунни кьисмет хьана. Мус ва гьина­ гьал­тайтIани, кIандатIа кIвалахал ва я маса дердидиз­ физ-хквез, я тахьайтIа, кабинет­да акуртIани, ам гьамиша са тIимил гьерекат, тади кваз, са вуч ятIани кхьиз, кIе­лиз аквада. Идакай лагьайла, Жабраил Агъамирзоевича, вичиз хас тирвал, сивел хъвер алаз, лугьуда: «Зак халкьдин «кIвалахдик квачир мишерди муьрхъ кьада» мисалди гьамиша тади кутазва».

Вичин савадлу уьмуьрда Жабраил­ Асланова, муаллимвилелай гъейри, жуь­реба-жуьре маса кIвалахарни авуна, гьи къуллугъдал вич эцигайтIани, хиве авай везифаяр намуслудаказ кьилиз акъудун патал чалишмиш хьана. Ида Жабраил Агъамирзоевичаз рикIин шадвал, руьгьдин таъминвал гузва.

Жабраил Асланов хьтин инсанар, пешекарар, регьберар акурла, зи рикIел рагьметлу шаир Рамазан Каитова кхьей цIарар къведа: «Инсанвилин муг авур кас къилихда, Уьмуьрда чка жедач адаз синихда».

Ж.Асланов районда ва адалай къецени гзафбуруз хъсан инсан, дерин чирвилер авай муаллим, гьахълу истемишунар гвай регьбер яз чида, къе заз адан уьмуьрдин ва зегьметдин рекьикай суьгьбет ийиз­ кIанзава.

Жабраил Агъамирзоевич 400 йисалай виниз еке ва баркаллу тарих авай, респуб­ликадилай яргъарани машгьур алимар, чIе­­хи дережайрин руководителар, пешека­рар акъатай ЦицIигърин хуьре 1962-йисан 11-январдиз дидедиз хьана. 1964-йисуз Ци­­цIигърин жемят арандиз – Агъа СтIал-Къаз­­майрал – куьчарна, ана бинеламиш хьана.

1978-йисуз Агъа СтIал-Къазмайрин юкьван школада 8-класс вири предмет­рай «5» къиметар аваз акьалтIарай жаван Махачкъаладин эцигунрин техникумдик экечIна, анагни лап хъсан къиметар аваз 1981-йисуз акьалтIарна.

Вичин зегьметдин рехъ Ж.Асланова гьа и йисуз Свердловск шегьерда энергетикадинни электрификациядин «Энерго­сетьпроект» илимдинни ахтармишунрин­ институтдин Уралдин отделенида баш­ла­мишна. Ина жегьилдиз яргъалди кIвалахун кьисмет хьанач: адаз армиядин жергейриз эвер гана.

1981-1984-йисара ада гьуьлерин Тихо­океанский флотда къуллугъна. Ватандин­ вилик пак буржи намуслудаказ кьилиз акъу­дунай адаз военный частунин, флотдин ва оборонадин министерстводин 10-далай виниз грамотаяр гана, адан тIвар частунин Гьуьрметдин ктабда кхьена.

ВМФ-дин жергейрай ахъай хъувур­да­­лай гуьгъуьниз Ж.Асланова 1985­­-1991-йисара Махачкъала шегьерда­ «Даггазспецстрой» трестда жуьреба-жуь­ре къуллугърал кIва­лахна. 1987-йисуз трестдин хъсан пешекаррикай сад тир ам Махачкъала шегьердин халкьдин депутатрин советдин 20-созывдин депутатвиле хкяна.

КIвалахдивай къерех тахьана Жабраил Агъамирзоевича 1988-1994-йисара Да­гъустандин госуниверситетдин тарихдин­ факультетда кIелна, анаг лап хъсан къиметар аваз акьалтIарна.

1992-йисуз Ж.Асланов муаллимвилин­ кIвалахдал элячIна, ада Агъа СтIал-Къаз­майрин юкьван школада тарихдин ва обществознанидин тарсар гуз башламишна. Гьа са вахтунда ада илимдин кIва­лахдал машгъул хьуникайни фикирзавай. И мураддалди Жабраил Агъамирзоевича, кIвалахдивай къерех тахьана, Дагъус­тандин госуниверситетдин илимдин аспирантурани акьалтIарна.

2000-йисуз Ж.Асланова «Социально-экономическое и политическое развитие Кюринского ханства в XIX веке» темадай диссертация агалкьунралди хвена ва тарихдин илимрин кандидатвилин тIвар къачуна.

Са шумуд йисуз кIелунинни тербиядин рекьяй школадин директордин замес­тителвиле бегьерлудаказ кIвалахай Жабраил Агъамирзоевич 2006-йисуз Агъа СтIал-Къазмайрин СОШ-дин директорвиле тайинарна. И везифаярни ада намуслудаказ кьилиз акъудна, кIелунин, ахлакьдин, общественный ва маса кIвалахрай школа районда образованидин лап хъсан идарайрин жергедиз акъудна.

Дерин чирвилер авай, кIвалах алакьдай, тешкилатчивилин алакьунар авай пешекар райондин кьиле авайбуру фикир тагана тунач: 2009-йисуз Жабраил Агъамирзоевич райондин образованидин управленидин начальниквиле тайинарна. И везифа ада 2015-йисалди кьилиз акъудна. И йисара районда образованидин хиле хъсанвилихъ еке дегишвилер кьиле­ фена, образованидин организацийрин ма­териально-технический база мягькем хьана, и хиле федеральный ва республикадин программайрайни проектрай хейлин кIвалахар кьиле тухвана, муаллимрихъ ва кIелзавайбурухъ Россиядин ва республикадин дережадин фестивалра, конкурсра, олимпиадайра агалкьунар хьана.

Жабраил Агъамирзоевича образованидин управленидиз регьбервал гайи йисара школайра кIелунин цIийи стандартар­ кардик акатна, лезги чIал хуьнихъ элкъуьр­навай гьар жуьредин мярекатар, КВН-ар тухвана. Районда хайи чIал хуьнин илимдинни тежрибадин конференцияр кьиле тухуникни Ж. Асланова еке пай кутуна.

Эминхуьре, Цмурдал школайрин, Агъа СтIал-Къазмайрал аялрин бахчадин цIийи дараматар эцигиз гъиле кьуна, ЦIийи Макьарал аялрин бахча ачухна.

Ж.Асланов РУО-дин руководитель тирла Уллу-Гъетягърин, Шихидхуьруьн, Испикрин, Бутхуьруьн, Питидхуьруьн, Зугьрабхуьруьн ва гуьне патан маса хуьрерин школайриз газ тухвана.

КIвалахда агалкьунрай Ж.Аслановаз 2009-йисуз «РФ-дин умуми образованидин сейли къуллугъчи» гьуьрметдин тIвар гана.

Гьа йисара СтIал Сулейманан райондин кьил яз кIвалахзавай Нариман Абдулмуталибова муниципалитетда социальный, экономикадин, АПК-дин ва маса хилера хейлин цIийивилер кардик кутуна. Абурукай яз, райондин администрациядин сайт, «Куьредин хабарар» газет ва Кьасумхуьруьн телевидение сад авуна, район­да «Информационное агентство» МБУ тешкилна. ЦIийи къурулушдиз хъсан чирвилер, гьазурвал авай руководителни герек тир. Вири и ерийриз жаваб гузвай Жабраил Агъамирзоевич райондин регьберди и агентстводин начальниквиле тайинарна. И везифаяр ада 2020-йисалди кьилиз акъудна. Везифаяр тамамардайла Ж.Асланова чаз, Информагентстводин пешекарриз, мукьвал-мукьвал тикрардай: «Журналистдин кIвалахдин вахт суткада 24 сятиникай ибарат я». Жабраил Агъа­мирзоевича вичини «суткадин кьиляй-кьи­лиз» кIвалахдай, и кар амай журналистривайни истемишдай.

Райондин уьмуьр, адан агалкьунар, кардик кутазвай цIийивилер массовый ин­формациядин ва электронный такьат­ра къалурунихъ, халкьдал агакьарунихъ галаз­ санал, райондин Информагентстводи республикадин СМИ-рин такьатрихъ галазни сих алакъа хвенва. И жигьетдай агентство республикада вилик жергейра хьана. И кардик Ж.Асланован зегьметдин еке пай ква.

Районда чIехи ва жавабдар кIвалахдал алайтIани, Жабраил Агъамирзоевичан­ ри­кIи школадихъ, муаллимвилин кIвалах­дихъ ялзавай. И кар фикирда кьуналди, ам 2020-йисан августдиз Р.С.Абасован тIварцIихъ галай Агъа СтIал-Къазмайрин юкьван школадин директорвиле тайинар хъувуна, и везифаяр ада къенин юкъузни давамарзава.

Къейд авун лазим я, 2023-йисан 1-сентябрдиз Агъа СтIал-Къазмайрин хуьре «Хуьрерин мулкар комплекснидаказ вилик тухун» госпрограммадин сергьятра аваз эцигай 400 аялдиз чкаяр авай пуд мертебадин цIийи школа ачухна. Чирвилерин йикъан шадвилин мярекатдал Дагъустан Республикадин Гьукуматдин Председателдин заместитель Нариман Абдулмуталибова школадин директор Жабраил Аслановав региондин Кьил Сергей Меликован Чухсагъулдин чар ва «Дагъустан Рес­публикадин образованидин лайихлу работник» гьуьрметдин тIвар ганвайвилин шагьадатнама ва грамотани вахкана.

Гаф кватай чкадал къейд ийиз кIанзава хьи, Жабраил Агъамирзоевич республикадин образованидин ва илимдин министерстводин, СтIал Сулейманан райондин администрациядин, образованидин управленидин, райондин кьилин ва общественный организацийрин патай ганвай 20-дав агакьна гьуьрметдин грамотайрин, чухсагъулдин чарарин сагьибни я. Ада муниципалитетдин Бубайрин советдин председателвилин везифаярни уьзягъдаказ кьиле тухузва, райондин общественный уьмуьрда активвилелди иштиракзава, школа­да гьар жуьредин мярекатар тешкилзава.

Жабраил Агъамирзоевичаз вичин къул­лугъдин везифаяр намуслудаказ кьилиз акъудуниз куьмек гузвай мад са чешме ава, амни адан гьуьрметлу ва низамлу хизан я. Алай йисан 8-июлдиз, Россияда хизандин, кIанивилин ва вафалувилин йикъан сергьятра аваз, Жабраил ва Албина Аслановрив райондин кьил Саид Темирханова «КIанивиляй ва вафалувиляй» медални вахкана.

— Жабраил Агъамирзоевич районда гьам муниципалитетдин руководстводин, гьамни агьалийрин патай лайихлу гьуьр­мет авай инсанрикай, пешекаррикай сад я, — лугьузва райондин администрациядин кьилин 1-заместитель Лацис Оружева. – Районда образованидин хел вилик тухуник­ еке пай кутазвай, общественный уьмуьрда активнидаказ иштиракзавай адаз чна баркалла лугьузва.

Ж. Асланован гьакъиндай чаз разивилин хуш келимаяр райондин образованидин управленидин начальник Гьуьсейн Шихбабаева, культурадин отделдин начальник, Дагъустандин халкьдин шаир Майрудин Бабаханова, Общественный па­латадин председатель Алимет Мейланова, ветеранрин Советдин председатель Ислеман Ризаевани лагьана.

«Ашкъидалди кIвалахал физвай ва шадвилелди кIвализ хквезвай инсан бахтлу кас я», — лагьанай туьркерин шаир Назым Гьикмета. Чи фикирдалди, Жабраил Аслановни гьахьтинбурукай я.

Хазран Кьасумов