Ери-бине Кьурагь райондин Кьуьчхуьрай тир Шамиль Мамедов, Россия­дин азаддаказ кьуршахар кьадай пагьливан, международный классдин спортдин мастер 2021-йисуз жаванрин арада Россия­дин ва дуьньядин чемпионатра 1-чкайриз­ лайихлу хьана. 2022-2023-йисара ам Иван Ярыгинан Гран-придин, Туьркияда кьиле фейи международный «Яшар Догу-2022» турнирдин, Вирироссиядин спартакиададин (2022-йис) ва цIи Каспийск шегьерда кьиле фейи Россиядин чемпионатдин гъалибчи я.

Ам 2001-йисуз Дербент райондин Белиж поселокда Али Мамедован хизанда дидедиз хьана. Гьеле гъвечIизмаз, школадин 1-классдиз фенмазди, бубади Шамиль «Дагсоюздин» межрайбазада авай спортзалдин азаддаказ кьуршахар кьадай секциядиз тухузва. Ам тежрибалу тренер Мингьажидин Къазиеван гъилик акатзава.

М. Къазиева а вахт икI рикIел хкизва: «Али стха, вичин хва секциядиз кьабула лугьуз, зи патав атана. Зун килигна: адетдин гъвечIи аял я. Заланвал алцумайла, 24 кг къвезвай. Ам пара секин ва жавабдарвал гьиссзавай аял тир. Сифтедилай­ га­­тIунна, Шамила сагъламвал мягькемардай спортдин упражненияр хъсандиз тамамардай, вичиз ганвай тапшуругъар эхирдалди кьилиз акъуддай, спортзалдай ам вири­далайни гуьгъуьнлай хъфидай. ИкI, ада вич яваш-яваш акьалтзавай парциз, беден­ мягькемариз ва спортдин четинвиле­риз дурум гуз гьазурна. Ам сифтегьан акъа­жун­риз вичин 8 йис хьайила экъечIна. ИкI, Дербентда кьиле фейи акъажунра ам 3-чкадиз лайихлу хьана. Ахпа ада районрин, респуб­ликадин, Кьиблепатан Дагъус­тандин ва масанра кьиле фейи турнирра иштиракна, приздин ва кIвенкIвечивилин чкаяр кьуна. Шамилан 12 йис тамам хьайи­ла, за ам маса аялрихъ галаз, тежриба къа­чуз, Дербент шегьерда авай «Компромисс» спортшколадиз гьафтеда пуд сеферда тухуз хьана. Ина чи аялар шегьердин аялрихъ галаз бягьсериз экъечIзавай, устадвал хкажиз чирзавай, маса чкайра ви­кIегьдиз акъажунриз экъечIиз вердишарзавай».

Шамила Белиж поселокдин 1-нумрадин юкьван школада 9-класс куьтягьайла, абурун хизан Москвадиз физва. Ана Шамила тренер Вагъиф Къазиевахъ галаз устадвал хкажун давамарна. Вичин заланвиляй жуьтер тахьуниз килигна, ам Белиждиз хквезва. Ина ада юкьван школа акьалтIарна.

10-11-классра кIелдайла, Ш.Мамедов Махачкъалада, кIвал кирида кьуна, Гь.Гьа­мидован тIварцIихъ галай Олимпиададин­ резервдин аялринни жаванрин махсус спортшколадиз физва, тренер Жамал Алиеван гъилик устадвал хкажзава. Гьелбетда, инаг адаз вичин мумкинвилер ахтармишдай хъсан школадиз элкъвена.

Гьалтзавай четинвилерзни килиг тавуна, вичин рикI алай кардал машгъул яз, ада Белиж-Махачкъала рехъ атIуз хьана.

Малум тирвал, алай вахтунда чи ватанэгьлиди Дагъустандин ва Москвадин­ патай акъажунра иштиракзава. ИкI, 2018-йисуз Шамила Хорватияда кадет­рин арада кьиле фейи дуьньядин кIвен­кIвечивал патал турнирда Россиядин хкягъай командадик кваз сифте яз алакьунар къалурна. Адан вири акъажунар рикIел хкунин лазимвал авач. Амма са бязибурал кьилди акъвазиз кIанзава.

2021-йисуз Башкортостандин Уфа ше­гьерда жегьилрин арада кьиле фейи дуьньядин чемпионатда (ана 39 уьлк­ведин спортсменри иштиракна), 65 кг-дин­ заланвал авайбурун арада Шамил­ь Ирандин векилдихъ галаз бягьсиниз экъечI­навай. Иранви 5:0 гьисабдалди ви­лик квай. Бягьсинин эхиримжи декьикьайра Шамила вичин къуватар, чирвилер вири кIватIна, иранвидивай гъалибвал къакъудна. И чемпионатдин финалда Шамиль Мамедован аксина Азербайжандай тир къуватлу спортсмен  Зирадин Байрамов экъечIна.

— Зун Зирадинан гзаф акъажунриз килигна, — рикIел хкизва Ш.Мамедова. — Адаз асул гьисабдай кьве кIвачIни кьаз кIан­за­вай. Амма за адаз кьвед лагьай кIвач кьадай мумкинвал гузвачир. За ам, са кIвачI кьуна, ярхарна. Ял ядай вахтунда тренерд­и заз гьахьтин гьужум мад давамар хъувун­ меслятна. Залай гьужум тикрар хъийиз­ алакьна. Гьисаб зи хийирдиз элкъвена. И акъа­жунра за гъалибвал анжах дуьз хкя­гъай­ къай­дадин (тактика) нетижада къазанмишна.

Россиядин жаванрин хкягъай командадин старший тренер Абдусалам Гьадисова Шамилан гъалибвилиз еке къимет ганай. «Шамилаз баркалла, акъажун физвай гьал эхирдалди ада вичин гуьзчивилик кутуна, къаршида авайдаз гъалибвал къазанмишдай зеррени мумкинвал ганач», — лагьанай ада.

Сир туш, пешекар спортсмендин ­уьмуьр садра гъалибвал къазанмишуналди акъваз жезвач. Гьар са гъалибви­ли хиве мадни еке жавабдарвал твазва­. Спорт­смендивай гележегдин женгери вичин къуватар артухарун, устадвал мадни­ хкажун, къастунал кIевивална, тренировкаяр тухун истемишзава. ИкI, Россиядин­ чемпионатда кIвенкIвечи чкаяр кьурбуру сентябрдиз Белград шегьерда кьиле­ фейи дуьньядин чемпионатда иштирак­на­. Россиядин хкянавай командадик квай­бурун арада Шамиль Мамедовни авай. Газетдин виликан нумрада хабар ганвайвал, Ада буьруьнждин медаль, гьакIни Олимпиададин къугъунриз путёвка къазанмишна. Чи мурад ам Олимпиададин къугъунрайни гъалибвал гваз хтун я.

Шамиль Мамедован диде Ирада дух­тур-стоматолог я, буба Али карчивилел машгъул жезва. Абурун чIехи руш Жаннета­ди Москвада мединститутда кIелна, ам фар­мацевт я. Россиядин чемпионатдин вилик, 17-июндиз, Шамиль эвленмиш хьана. Бахтлу хьурай!

Къагьриман Ибрагьимов