«Йисан месэла» — конкурсдиз
Пешеяр гьисабна кьиле тефидай кьванбур ава. Амма абурукай гьар сада жуван рикI ацукьайди хкягъун лазим я. РикI ацукьунизни себебар авачиз туш.
– Зун школадизни фенвачир, — рикIел хкизва Гилийрин юкьван школадин чирвилерин рекьяй директордин заместитель Шерифат Мегьамедовади. — Чи кIвале ата-бубайрикай, дидейрикай мукьвал-мукьвал суьгьбетар фидай. Зи чIехи буба Фетали Магьмудов Гилийрин хуьре савадсузвал тергзавай вахтунда сад лагьай муаллим хьайиди чир хьайила, муаллимвилин пешеди зун, микьнатIисди хьиз, вичелди чIугуна. Жуван чIехи бубадин пеше давамарун – им са бахт тушни мегер!
1978-йисуз Гилийрин хуьруьн юкьван школа куьтягьай Шерифат ДГУ-дин физикадин факультетдик экечIна. Ам ада 1983-йисуз агалкьунралди куьтягьна. Гьа йисалай Шерифат Мегьамедовади вичин зегьметдин рехъ Губденда физикадин тарсар гунилай башламишна…
— Маса миллетдин арада, жуваз абурун чIал, аялриз зи чIал тийижиз, чирвилерни тербия гун регьят кар тушир. Амма залай абурун патай гьуьрмет къазанмишиз алакьнай, — рикIел хкизва Шерифат муаллимди. — Губденда кIвалахай пуд йисалай зун хайи хуьруьн школадиз хъфизвайдакай хабар хьайи зи ученикри зи рехъ кьунай. «Чан муаллим, чун туна, вун гьиниз хъфизва? Ваз вуч кIантIани лагь, чун ви къуллугъда акъвазда» гафари зи вилер шадвилин накъварив ацIурнай.
1987-йисалай Шерифат муаллимди Гилийрин хуьруьн юкьван школада физикадинни математикадин тарсар гузва. Ам райондин физикадин хъсан муаллимрикай сад я. Адан ученикри олимпиадайра са шумудра кIвенкIвечи чкаяр кьуна.
2011-йисуз Шерифат муаллим школадин директордин тешкилатчивилин рекьяй заместителвиле тайинарна. Адан хиве акьалтзавай несилдик инсанвилинни ватанпересвилин гьиссер кутунин жавабдарвал гьатна: жувалай чIехидаз гьуьрмет авун, зайифдав гъил вугун, общественный вири кIвалахрик къуьн кутун, хайи чIал, миллет, бубайрин адетар, эдебият, меденият, тIебиат патал вири къуватар эцигун, «четин» аялрин диде-бубайрихъ галаз тербиядин рекьяй суьгьбетар тешкилун – и серенжемар кьиле тухун патал жезмай кьван зегьмет чIугун лазим тир. Классдин руководителри тарсарилай къецяй тухузвай кIвалахра эцигзавай месэлайра кьилин фикир тербиядиз гун къарардиз къачуна. Идалайни гъейри, спортдин рекьяй гьар жуьредин турнирар, жуьреба-жуьре темайрай вини дережада аваз конкурсар тешкилна. Тешкилатчивилин рекьяй Шерифат муаллимдин кIвалахдин нетижаяр фикирда кьуна, 2016-йисуз адал (азад хьайи чкадал) директордин везифаяр тапшурмишна. Амма кьве гьафтедилай, приказ вахтуналди тир лугьуз, райондин бязи чиновникри ам директорвиляй акъудна, завучвиле тайинарна (себебдай кьил акъатнач). Гила Шерифатан хиве, тербиядилай гъейри, чирвилерин процессдал гуьзчивал тухунин жавабдарвал гьат хъувуна. Эгер предметникди са вичин тарсунин патахъай жаваб гузватIа, завучди вири предметрин патахъай жаваб гун лазим я. Гьавиляй завуч неинки вичин, гьакI амай вири предметрайни чирвилер авайди хьун герек я. Бязи предметрай, месела, урус ва лезги чIаларай, обществознанидай Шерифат муаллимди пешекаррихъ галаз сад хьиз гьуьжетни ийида, ам гьахълуни жеда. Гаф кватай чкадал лугьун, ада винидихъ къалурнавай предметрай репетиторвални ийизва. Шерифат муаллимди завучвилин везифаяр намуслувилелди кьиле тухузва. Гьар юкъуз райондин УО-дай хквезвай кьван чарарни адан гъилелай физва. Анра авай кьван тапшуругъар тамамарна, жаваб хгун герек я. Школайра вири предметрай тамамарна кIанзавай стандартар ава, яни гьар са предметдай аялриз чир хьана кIанзавай чирвилерин норма – уьлчме. И кар кьилиз акъудун патал датIана, иллаки сифтегьан классра, ахтармишунин диктант, контрольный кIвалахар, тестерин тапшуругъар тухун адетдин кар хьанва. Сир туш, алай вахтунда, виликан девирдив гекъигайла, аялри акьван хъсандиз кIелзамач. Школада аялрин чирвилер хкажун патал ахтармишунрин ва гьакI инновациядин кIвалахар тешкилзава, мукьвал-мукьвал ВП-яр, гьар жуьредин темайрай конкурсар, олимпиадаяр тухузва. Гьелбетда, нетижаярни арадал къвезва. Школада са шумуд методобъединение кардик ква. Анра хкажзавай месэлаярни инновациядин цIийи-цIийи къайдайриз талукьбур я. И рекьяй чавай методобъединенийрин чешнелу руководителар тир Агъабалиевадин, Магьмудован, Абумуслимовадин тIварар кьаз жеда.
Гилийрин хуьруьн юкьван школадин административно-хозяйственный рекьяй директордин заместитель Муфрудин Жамалдиновични Шерифат муаллим санал яшамиш жез 40 йисалай алатнава. Абуру 3 рушни са гада чIехи авуна, абуруз кьилин образование гана. Исятда абурухъ чпин хизанар, кIвал-югъ хьанва. ЧIехи бубадинни бадедин гуьгьуьлар 9 хтулди шадарзава.
40 йисан стаж авай Шерифат муаллимдин кIвалахрин нетижайриз къимет гайила, адаз са гьихьтин ятIани тIвар тагун тажуб жедай кар я. Амма ада вичи икI лугьузва: «Чи муаллимрин кьилин агалкьун пишкешарни тIварар туш, аялрин, диде-бубайрин патай авай гьуьрмет я. Амни чаз, са кьадар йисар алатайла, чи накьан школьникрикай Ватандиз вафалу кьегьалар хкатайла, чир жезва. За виридалайни багьа пишкеш къазанмишнава – аялрин патай гьуьрмет. И пишкеш виридалайни багьади, са куьнивни гекъигиз тежерди я. Гьа и пишкеш зи дамахни я, зи бахтни».
Къазанмишнавай гьа и багьа пишкеш за ваз, Шерифат муаллим, рикIин сидкьидай мубаракзава. Вахъ чандин сагъвал, мадни еке агалкьунар хьурай!
Фазила Абасова
