Ахцегь райондин кьил Абдул-Керим Палчаев райондин агъса­къал­рихъ галаз гуьруьшмиш хьана.

Райондин виликан машгьурвал арадал хкунин, жемятдин яшайишдинни экономика­дин тIал-квал алай важиблу месэлаяр гьялдай рекьер-хуьлер жагъурунин метлебдин мярекат, сифте гаф рахуналди, райондин агъсакъалрин советдин председатель Къеземет Къеземетова ачухна ва гаф Абдул-Керим Нажмудиновичаз гана.

– Зун райондин кьилин къуллугъдал атунин мурад-метлеб сад я: инсанриз яшайишдин, шегьерда хьтин, къулай шартIар яратмишун. И карда чаз тайин программа ва ам кьиле тухун патал куьмекдай ксар ава. РД-дин Кьил Сергей Меликовахъ галаз хьайи гуьруьшдал за ЦIийи Усурринни Гъуьгъвезрин хуьрерин статусрин, Кьурукаларихъ галаз саналди тир СП хъувуналди, Ухулрин хуьр кIвачел ахкьалдарунин, Рутулрин Лалаан (Чала) дередай михьи яд Ахцегьиз гъунин, Ахцегьа тежрибадин станциядин ва вацIун кьерен ишлемиш тийиз гадарнавай чилер, общественный хсу­­сиятдиз хкана  кардик кутунин, «Ахцегь-Кьакар» къанал цIийикIа туькIуьр хъувунин месэлаяр веревирдна. Ада вичин разивал гана.

Сифте нубатда, гьелбетда, чна хъвадай­ цин месэла гьялда. Ахпа — амай месэлаяр. Четинвилерни пара ава. Месела, инсанри зирзибилар кIватIна тухунай пул гузвач, дигидай цин хуьлер акъудзавач, рекьер кьазва ва икI мад. Ахцегьар чна шегьердиз элкъуьрда, – къейдна А-К. Палчаева. Райондин кьилин рахунрилай кьулухъ гаф нубат-нубатдалди залдавайбуруз гана.

Аллагьверди Моллаев, арандиз куьч хьанвай храхви. – Инсан гьина хьайитIани, адан руьгь, бейни хайи ерийривай къакъатдач. Заз чи куьгьне хуьр арадал хкунин гьакъиндай месэла къарагъариз кIанзава.

— Квез бубайрин куьгьне хуьр кухтаз кIан­заватIа, баркалла! Рекьер, эквер тухуз куьмекда. Сифте нубатда, куьне хуьруьн юрдар арендада кьуна, анал мал-хеб хуьдай са СПК тешкилна кIанда, – жаваб гана Абдул-Керим Палчаева.

Нурудин Манатилов, багъманчи. – Ахцегьрин Гуьне патан мулкар целди таъминарун патал вичин вахтунда «Заря» совхоздин директор Къардаш Мамалиева Швехънарин магьледай ягъай туннель (адан чIехи пай, 240 метр гьазур я) бегьемар хъийиз хьанайтIа, хъсан тир.

Къаналдин кьацI давамарунин месэла­ пе­шекаррихъ галаз веревирдна кIанда, — разивал къалурна райондин кьили.

Къачабег Амрагьов, фяле. – Чаз, Лалаан магьледин жемятдиз, муькъуьн, цин къа­налдин ва тIебии газ гъунин месэлаяр ава.

– Икьван чIавалди Ахцегьа Лалаан, Ус­тIа Идрисан ва Джорс Дебернардидин чIехи муькъвер садан балансдални алачир. Гила чна абур Ахцегь СП-дин балансдал эхцигнава. Гьавиляй гила чавай герек тир ремонтарни ийиз жеда. Цин къанал цIи ремонтунин месэла ва а магьледин агьалийрин кIвалериз газ тухунни газификациядин махсус программайрик ква.

Алирза Ризаев, пенсионер. — Вирибуруз­ чида, ата-бубайрилай кьулухъ жемятди ва­цIун кьеряй къван, шим тухузва ва идакди абур тIимил жезвач. Гила, гуя са гьихьтин­ ятIани цIийи закон ава лугьуз, чавай вацIун кьеряй азаддиз къван-шим гъиз жезвач, къайдаяр хуьдай органрин векилри грузовикрин шофёррал пулдин налог вегьенва. Шофёррини, чпин нубатда, къиметар хкажнава. Нетижада са машин шимедин къимет 6-7 ва машин къванерин къимет 3-4 агъзур манат хьанва­.

– Кар ана ава хьи, 4-5 йис идалай вилик иниз республикадин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводай атай векилри кьеряй къван-шим тухунал къадагъа эцигна. Дугъриданни, чи кьерен материал карьердин къванеривни гьуьлуьн шимедив гекъигиз жедач. Куьне месэла дуьздаказ къарагъарнава ва адан вилик пад чна кьада.

– Абдул-Керим Нажмудинович, са месэла мад ава. Къазимегьамед Агъасиев хьтин зурба революционер ва общественный деятель хайи ва яшамиш хьайи кIвалер гадарнавай гьалда ава. КIвалерин цлал са дуьзгуьн кьул алач. «Колхоз Агъасиева» СПК-дин идарадин вилик квай памятникни эйбежер гьалдиз атанва. Туристар гзаф хьанвай алай вахтунда и кардизни дикъет ганайтIа, хъсан тир.

– Дуьз я, къе чун кIватI хьунин себебни чаз таквазвай бязи крар къахлурун я. Революционердин кIвализ фикир гуда. СПК-дин вилик квай майдан цIи Къ. Агъасиеван тIварунихъ галай ял ядай паркуниз элкъуьрдай ва гьадахъ галаз санал памятникни хъсандиз къайдадиз хкидай проект ава. Шаз Агъасиеван тIварунихъ галай куьгьне куьче аваданламишунин кIвалахрив эгечIна, ана йифен экверни туна. Чиле къир цун патал хъвадай цин, чиркин ятарин канализациядин турбаяр дегишариз кIан хьайила, жемятдин патай неинки тереф хвейибур хьанач, артухлама кьецI гудайбур пара тир. Нагагь кьил кьадай са итим хьайитIа, чна а куьче Ахцегьа чешнелубурукай садаз элкъуьрда.

Суфьян Эскендеров, пенсионер. – 3-4 йис я, Бейдуллагь Алиеван тIварунихъ галай чи куьчеда токдин симерин шалманар, ктIана, ха­на, лап хаталу гьалда аваз. Талукь идарайриз арзаяр чна пара авуна, амма хийир хьанач.

– Ам асант месэла я, энгел тавуна, гьялда.

Фатима Мегьамедова, Цуругърин хуьруьн школадин аялрин диде-бубайрин комитетдин председатель. – Абдул-Керим Нажмудинович, спортзал, актовый зал, гьатта биб­ли­отекани авачир чи школа гегьеншариз, капитальнидаказ ремонт ийиз хьанайтIа, хъсан тир.

– Квез чида хьи, райондиз РД-дин Кьил Сергей Меликов атайла, ам Цуругърин школадин шартIарихъ галазни таниш хьана. Ада Цуругърин ва Ахцегьрин 1-нумрайрин школайрин дараматар девирдин истемишунрив кьурвал туькIуьр хъувун патал тапшуругъ ганва. Ам кьилиз акъудда, — хиве кьуна А-К.Палчаева.

Дашдемир  ШЕРИФАЛИЕВ