Алатай гьафтеда Каспийск шегьердин аялрин “Кванториум” технопаркдин бинедаллаз проектар хуьниз талукь конкурсдин нетижаяр кьуна. Конкурсдин гзаф кьадар иштиракчийри чпин яратмишунрин рекьяй мумкинвилер ва алакьунар инсанрин уьмуьрдин, яшайишдин важиблу месэлаяр гьялиз куьмек гун мумкин тир проектар майдандиз акъудуналди раижна.
Къейд ийин хьи, и конкурс тешкилайди ва эхиримжи 4 вацран вахтунда гьар гьафтеда са сеферда проектар хуьниз талукь мярекатар кьиле тухвайди «Кванториум» ДТ-дин директордин проектар идара авунин рекьяй заместитель, физикадинни математикадин илимрин кандидат, ДГТУ-дин доцент Марат Гьуьсейнов я. Вири и вахтунда машгьур алимрикай ва муаллимрикай ибарат комиссиядин вилик авторри чпин проектрин кьетIенвилерикай суьгьбетна, фикиррин цIийивал агакьариз алахъна. Жюриди конкурсдин нетижаяр кьуна. ИкI, 1-чкадиз Агьмед Маратович Гьуьсейнов лайихлу хьана. Жегьилди радиосигналдин куьмекдалди идара ийиз жедай самолет гьазурна, туькIуьрна. 2-чка Хасаева Диана Ризвановнади ва Рамазанова Сабина Сабировнади кьуна. Рамида Мирземегьамедовна Тагьировадин проект 3-чкадиз лайихлуди яз гьисабна. Гъалибчийриз дипломар ва пулдин пишкешар гана.
РикIел хкин, «Кванториумдин» бинедаллаз аялри алай аямдин виридалайни цIийибур тир технологияр ва индустриядин гележегдин мумкинвилер мукьуфдивди ахтармишзава. ИкI, ина жегьилри техникада — автомашинра, гимийра, самолетра цIийи жуьредин кудай шейинин — водороддин куьмекдалди кIвалахдай двигателар ишлемишунин, инновациядин технологийрикай менфят къачунин фикиррикай гьакъикъат ийизва. Имни рикIик шадвал, умудар кутадай кар я: чIехибуру гьар йикъан яшайишдин месэлаяр гьялзавай муракабди тир и вахтунда аялри гележег мукьва ийидай ажайиб шейэр туькIуьрзава, абур гуьзлемиш тавур жуьреда ишлемишиз эгечIзава ва икI мад. Конкурсдин мярекатдал жегьилри радиосигналдин куьмекдалди идара ийиз ва гьар жуьредин кIвалахар тамамарун патал ишлемишиз жедай робот, самолет, гимияр майдандиз акъудна.
Проектар хуьниз талукь конкурсдикай неинки адан иштиракчийри яратмишунрин рекьяй чпин мумкинвилер раиждай майдан хьана, ада гьакIни чи жегьилар кар алай, хци месэлаяр гьялиз, цIийи жуьредин теклифар гуз, рекьер къалуриз гьазур тирди тестикьарна.
Конкурсди чи жегьилар важиблу месэлаяр гьялиз ва цIийи идеяяр теклифиз гьазур тирди къалурна.
Конкурсдин гъалибчияр тебрикун патал “Кванториумдиз” са жерге алимар ва пешекарар атанвай. Виниз тир дережадин муаллим, физикадинни математикадин илимрин кандидат, ДГТУ-дин физикадин кафедрадин доцент Нурагьмагьажи Мегьамедова яратмишунардайбурун проектар ахтармишайдалай кьулухъ акур крарал вичин гьейранвал ва разивал малумарна. “Са йисан вахтунда икьван кIвалахар ийиз алакьун, икьван проектар майдандиз акъудун нивай хьайитIани жедай кар туш. И кIвалах тешкилай виридаз, иллаки Марат Гьуьсейноваз заз рикIин сидкьидай чухсагъул лугьуз кIанзава. Анжах вичин пешедал рикIивай ашукь касдилай алакьда икьван крар”, — лагьана ада ва мяре-катдин иштиракчийриз илимдин ва технический кIвалахрин хилера мадни еке агалкьунар хьун алхишна.
Республикадин вилериз таквазвай аялар патал махсус библиотекадин отделдин заведующий Жанна Алиевади ва “Жегьил техникрин станция” ДО МБОУ-дин директор Раисат Абдуллаевади “Кванториумдихъ” галаз кIвалах ва алакъаяр сих авунин игьтияждикай, проектрал набут аялар желб авуникай, санлай къачурла, кьиле тухузвай кIвалах мадни гегьеншаруникай лагьана.
“Агалкьунар хьанвай гьар са инсандин кьулухъ адак гьевес кутур, ам вичин къуватрихъ инанмишарай, яни ам и рекьел гъайи кас гала. Бажарагъ авай аялар патал технопаркдин муаллимарни, инанмиш я, гьа ихьтин ксар яз жеда. Заз вири и кIвалахрилай жуван разивал малумариз кIанзава. Къуй яратмишунрин рекье авай вирибур еке агалкьунрив агакьрай”, — лагьана Каспийскдин “IT-Кубдин” директордин заместитель Осман Абдуллаева.
“Чи вилик еке макьсадар ква. Чи школа виридалайни хъсанди жеда”, — инанмишвилелди къейдна эхирдай Марат Гьуьсейнова. Мярекатдал алимдин “Инсандин къенепатан алемдин физика” ктабдин сад лагьай пай акъатнавайдакайни хабар гана. Ана ада инсандин уьмуьрдин ери хъсанарунин мумкинвилер физикадин законрихъ галаз гьикI алакъалу ятIа ачухарнава.
РикIел хкин, технопарк “Кванториум” Каспийскдин 13-нумрадин мектебдин бинедаллаз кардик ква. Ина 6 йисалай 18 йисал кьван яшда авай аялри физикадай, химиядай, биологиядай, робототехникадай ва IT хилерай чирвилер къачузва. Абуруз тарсар профессорри, илимрин докторри ва доцентри гузва. “Кванториум” технопаркди, икьрардин бинедаллаз ДГТУ-дихъ галаз амадагвилин алакъаяр хуьзва, илимдинни тежрибадин саналди тир конференцияр тухузва, бажарагълу жегьилриз уьмуьрдин рехъ хкягъиз куьмек гузва.
Жасмина Саидова
