Алатай хемисдиз Россиядин МЧС-дин Дагъустанда авай Кьилин Управленидин начальникдин заместитель (гражданвилин оборонадин ва агьалияр хуьнин рекьяй), полковник  Муслим  Девришбегова  республикадин СМИ-рин векилрихъ галаз пресс-конференция кьиле тухвана. Гатфаринни гатун вахтунда дагълара живер цIуруникди ва марфар къуникди регионда арадал атун мумкин тир кьетIен гьалариз  ва абурун вилик пад кьун патал кьиле тухузвай кIвалахдиз талукьарнавай мярекат  “Дагъустан” РИА-дин конференцийрин залда кьиле фена.

Муслим Шарафединовичан гафаралди, Дагъустанда живер цIуруниз ва идакди яд акьалтуниз таъсирдай гьалар, алатай йисара хьиз, цIини  хаталубур туш. ГьикI хьи, дагълара живер алатай йисарилай цIи 10 % тIимил ава. ИкI ятIани, гьар йисуз хьиз, цIини региондин яд акьалтунин вилик пад кьадай (про­тивопаводковый) комиссияди хаталу вири участокрин гьал ахтармишнава, кьиле тухун лазим тир кIвалахрин сиягь туь­кIуьрнава. Алай вахтунда абур кьилиз акъудунал машгъул я.

— Чи республикада гатфарин вахтунда арадал атун мумкин тир асул  хаталувилерал акъвазайтIа, абурук акатзава: яд акьал­тун, вацIариз селлер атун, чилер уьцIуьн (оползни) ва ибуруз ухшар маса гьалар, гьакIни кьурай векьер-кьалар кунихъ галаз алакъалу яз цIаяр кьунар. Сифтегьанбур арадал атунин кьилин себебар дагълара живер цIурунихъ, гьакIни марфар къунихъ галаз алакъалу я. Живер цIрадайла, марфар тахьайтIа, хаталувал авач.

Яд акьалтуникай кьилди рахайтIа, и жигьетдай Терек, Самур ва Сулак вацIари къалабулух кутазва. Эгер Сулак ва Самур вацIариз яд атун чи региондин дагълара живер цIу­рунихъ галаз алакъалу ятIа, Терекдикай акI лугьуз жедач. Ма­лум тирвал, ам чиниз Кеферпатан Кавказдин маса регионрай авахьзавай вацI я. Гьаниз килигна, гатфаринни гатун вахтунда, майдин юкьварилай башламишна, чна, къунши регионрай тир кIвалахдин рекьяй юлдашрихъ галаз сих алакъаяр хуьналди, кIвалах кьиле тухузва. ИкI тахьайтIа, вацIариз мукьва авай чкайра яшамиш жезвай агьалийриз еке зиянар гун мумкин я, — къейдна ада.

Малум хьайивал, алай вахтунда МЧС-дин Дагъустанда авай Кьилин Управленидин вири къуватар (резервы) чIуру гьалар арадал атун тавун патал желбнава, кьетIен гьалар арадал атайтIа, кIвалахдив эгечIиз гьазур я.

Муслим Девришбегова Дагъустандин МЧС-ди региондин тIебиатдин министерстводихъ галаз кьиле тухузвай кIва­лах­дикайни суьгьбетна.

— Къенин юкъуз чи республикада яд акьалтун мумкин тир вири чкайрин сергьятар жезмай кьван дуьм-дуьздаказ тайинарнава. Идан макьсад, шегьерар ва районар гегьеншарунин кIвалах кьиле тухудайла, яд акьалтуникай хаталувал авай чкаяр чир хьайила, анрал объектар хкажуниз рехъ тагунихъ галаз алакъалу я.

М.Девришбегова гатфаринни гатун вахтунда цIаяр кьуниз талукь хци месэлани веревирдна. ИкI, ада МЧС-дин Кьилин Управленидин къуллугъчияр вири гуьзчивилик кваз хуьз чалишмиш жезвайди къейд авунихъ галаз сад хьиз, республикадин агьалийриз цIаярихъ ва цIай кьунал гъидай маса гьалариз талукь яз мукъаятвал квадар тавуниз эвер гана.

Ада республикадиз къвезвай туристризни хийирлу меслятар къалурна. Кьилди къачуртIа, мобильный телефонра “Россиядин МЧС” алава (приложение) тун меслятна. Ида кьетIен гьалар арадал атай вахтунда  вуч авун лазим ятIа — къутармишдайбуруз зенг авун, геолокация тайинарун ва ихьтин вахтунда кьилиз акъудун лазим тир маса кIвалахрин гьакъиндайни чирвилер ва меслятар къалурнава. М.Девришбегован га­фаралди, алатай йисуз Дагъустандиз атай са миллион туристрикай анжах са агъзур касди ихьтин приложенидикай менфят къачуна.

Рагнеда Рамалданова