Аялар патал шиирар
* * *
Гьам кIвале, гьам куьчеда,
Акур чIавуз аялар,
Зи рикIиз гьар вядеда
КIватI жеда хуш хиялар:
А балаяр гьар сад заз,
Зи хтул хьиз, масан я.
Тахьуй абурун кефи хаз.
Куьне садран, инсанар!
За жаванрин тIварар кьаз,
Гьар садав гъил вугузва.
Куьн Ватандин нурар я,
Гена нур це, лугьузва!
Алхасан шарар
Гзаф кIанда Алхасаз
Шарар рангун гьар жуьре.
Чизва и кар гьар садаз
Магьледа, вири хуьре.
Дидедини бубади
Чпин бала — сейлидиз,
Гьар фейила Къубадиз,
Са шумуд шар хкида.
Алхас и кардал тир шад,
Чпин кIвалин варарив.
Агуд тийиз гьич масад,
Къугъваз жеда шарарив.
Садра Алхас, гваз вад шар,
ЭкъечIайла варарал,
Авайвиляй къати гар,
Кьуд шар фена цаварал.
Гьа икI вичин гъилера
Вад амачиз амукьна,
Диде, лугьуз эвериз,
Алхас шехьиз ацукьна.
Селиман мурад
Гьар жуьредин рангарин
Карандашар къачуна,
Зун я лугьуз Гагарин,
Селима шикил чIугуна.
Ракетадин шикил тир
ЧIугурди зи хтулди.
Гележегдин векилдин
Машаллагь акьулдиз!
Къушарин дустар
Чи магьледин аялрин
Къушарал бул рикI ала.
Лиф кIанда са кьегьалдиз,
Садан рикIе нуькI ава.
Чубарукри, хтана,
Муг кутурла чIередик,
И кар лап хуш атана,
Зарб акатда Зуьгьредик:
Чубарукри хъурай луз,
Яд авай къаб эцигда.
ЭвичIайла абур агъуз,
Мад кеспидал илигда:
Мукай кIвахьай рукварни,
Хъел татана, михь хъийиз,
Къушарив икI рекье физ,
Я Зуьгьре са шумуд йис…
НуькI хала
ЦIингил-мингил — нуькI хала,
Къекъвезва вун чи сала,
КIватIиз шарар, пепеяр,
Эцигзава тепеяр.
Ви шарагриз гун патал,
Абур чIехи хьун патал.
Яргъи югъди ава икI
Хура къудгаз гъвечIи рикI.
И кардал зунни шад я,
НуькIер бул хьун мурад я!
ЦIингил-мингил, нуькI хала,
Къекъуьгъ даим чи сала.
Гена нуькIер гъваш аниз,
Вахъ галаз юлдашвилиз.
Сала куьн бул ацукьрай,
Зиянкарар тамукьрай.
Нариман Къарибов
Зирекди
Вилера хъвер авай руш,
Гъиле цуьквер авай руш,
ВикIегь я вун, зирек я,
КIвализ чIехи куьмек я!
Гагь на къапар чуьхуьда,
Гагь гьаятар шиткида,
Гагь шенпIидиз нек гуда,
Гагь саризни кек гуда…
КицIихъ галаз рахада,
Ацукь лугьуз кумада.
Гагь цицIибриз туьмерда,
Данадизни эверда…
Тарсарани чешне я,
Чирвилерин бине я.
Баркалла ваз, баркалла!
Бахтлу хьурай чи бала.
Рекье
Хтул Мурадаз
ЭлячIдайла рекьелай,
Мукъаят хьухь вун.
Гьекь ракъуриз пелелай,
Тешвиш мийир зун.
Ваз аквазва светофор, —
Ви дуст я кIеви.
Адал меслят гъваш вуна,
Рехъ тухурла ви.
Дикъетдивди вилик квай
Эквериз килиг.
Светофорди ваз табдач,
Туш ам луту сикI…
КIириви Багьадин
Аялрин мецелай
Шегьерда яшамиш жезвай Ханум хуьруьз вичин мукьва-кьилийрал кьил чIугваз хтанвай. Са нянихъ кIвалин вилик, куьсруьдал ацукьна, ада тIебиатдал гьейранвалзавай. Гьа и арада адан виликай 5-6 йисара авай хьтин миресдин хтул чуькьни тавуна элячIна фена.
— Я Гьажимурад, я Гьажимурад, — гуьгъуьниз гьарайна Ханума, — вун рахун тавуна фена хьи? Чун мукьвабур тушни? Инал ша зи патав.
— Мукьвабур яз хьайила, вуна заз гъанвай савкьат гьинава? — жаваб гана гадади.
* * *
Мирзедин рикIел вичел бубадилай атанвай куьгьне кIвалер ремонт авун атана. Саки зур асирдин вилик эцигай кIвалерин къавар накьвадикай михьун лазим тир. Акьван накьв алай хьи, адакай чилел чIехи кIунт хьана.
— Яраб икьван накьв къавуз гун куьз лазим тиртIа? — хабар кьазвай къуни-къуншийри.
— ТIили татун патал, — жаваб гузвай Мирзеди
— Туш, туш! Заз чизва! — гьарайна и гафариз яб гузвай гъвечIи Гьажимурада. — Накьв гьавайда гьатзавай… Эгер ам пулунихъ къачузвайди тиртIа…
Итимар Гьажимурадан жавабди хъуьруьрна.
* * *
Кьасумхуьрел СтIал Сулейманан цIийи музей ачухуниз талукьарнавай мярекат кьиле физвай. Аниз аялар галаз атанвай бадеярни авай. Луизадихъ Сулейман тIвар алай 5 йиса авай хтул галай.
Иштиракчияр са-сад трибунадихъ физвай ва вирида Сулейманан тIвар эзберзавай.
ГъвечIи Сулеймана, вичин тIвар датIана кьазвайди кьатIана, чIехи дидедиз лугьузва:
— Я диде, ибуруз виридаз зун гьинай чир хьанвайди я?
— Вун виридалайни чIалаз килигзавай гада тирвиляй, зи шараг.
Фазила Абасова
Халкьдин мисалар
Авамвал бедбахтвал я.
Авур хъсанвал рикIел хкимир.
Авур хъсанвални гайи фу квахьдач.
Акьуллу гаф гьар юкьуз ван къведач.
Акьуллу гаф къизилдив барабар я.
Акьулни бахт стхаяр я.
Амалдар жанавур гуьзлемиш тавур патахъай къведа.
Артух гаф кьилиз бала я.
Ахмакь гафуни хайи стхаяр душманарда.
Аялдик синихар хьун диде-бубадин тахсир я.
Аял авачир кIвални кьий, далдам алачир мехъерни.
Аял кIвалин абур я.
Аялри чпи-чеб хуьда.
Бала виртIедилайни ширин жеда.
БалкIан авачир чкада ламни балкIан я.
Бахт зегьметди гъида.
Бахтлу йикъар рикIелай фад алатда
Бегьемсуз хци бубадин бармак вилера твада.
Бубадал атай хва.
Бубади хват неда — хцин сарар рувада.
Бубади эцигай кIвал хциз ужуз жеда.
Бубадиз аксиди баладик акатда.
Ватан — хайи диде, гъурбат тахай диде я.
Ватан авачирди кьейилани къураба я.
Ватан авачирди авара жеда.
Ватан кIвал я, халкьни-хизан.
Ватан садрани маса гумир.
Ватандиз вафалу хьухь, кьейилани ам герек я.
ВацIу чил атIуда, гафуни — итим.
Веледрикай рикI динж дидени буба кьуьзуь жедач.
Гатфар хьайила, тIуьр нуькIрени гьарайда, туьтIуьр нуькIрени.
Гатфарал акьалтай цIегь рекьидач.
Гаф атай чкадал лагь.
Гаф гана, кар ая.
Саслан Исмаилов
