Ватандин ЧIехи дяведин мусибатар, фашистрин инсансузвилер, вагьшивилер акур ва дяведи советрин халкьдиз гъайи телефвилерикай, гайи кьван зиянрикай чизвай бубаяр, дидеяр ва къенин несилар­ анжах ислягь уьмуьрдин яшайишдин терефдарар я. Чи инсанри датIана тикрарза­вай дуьайрикай садни “дуьнья ислягь хьурай, чи балайриз дяведин зулу­мар, цIаяр-гумар такурай!” я. Гьавиляй чи уьлкведа чIехидалай гъвечIи­дал­ди — вири дяведиз акси я.

Амма дуьньяда дяве чпин фашал, аз­гъун, чапхунчивилин итижар, мурадар кьилиз акъудун патал герек женг яз гьисабзавай уьлквеяр ава. Абурукайни сад алемдин агъавал ийиз кIанзавай Америкадин Сад хьанвай Штатар я. Абуру чпин девлетрин гьамбарар гегьеншарун, маса халкьар чпиз муьтIуьгъарун патал гзаф дявейрик цIай кутуна. Куба, Вьетнам, Аф­гъа­нистан, Ирак рикIел хкун бес я. Адан гъил кваз, иштираквал аваз Чилида, Европадин, Африкадин, РагъэкъечI­дай патан уьл­­квейра “рангунин инкъилибар” теш­килна, гьукуматрин кьилериз чпиз къуллугъзавай инсанар гъана. Миса­ларни Гуржистан, Украина, Молдавия, Германия, Ал­бания ва масабур я. Гьа и къайдада США-диз ва адан гъилибанриз Россияда, Белоруссияда, Къазахстанда, Сербияда, Венесуэлада гьукумрин кьилериз чпелай аслу итимар гъиз кIанзавай, амма алакьнач. СакIани тахьайла, Украина вичиз муь­тIуьгъарна, стха халкьар, кьве рес­публика — Россияни Украина дяведин цIа туна. И дяве жезмай кьван фад акъвазарун лазим я. Вучиз лагьайтIа, стха халкьарин жегьил чанар къирмиш жезва, шегьерар, хуьрер барбатIзава. Гьайиф хьи, Зелен­ский кьиле авай Украинадин гьукумат, генералар, политикар дяве акъвазарунин терефдарар туш. США-ди хьиз, абуруни дяведикай чпиз хийир хкудзава, рекьизвай инсанрикай, хара­пIайриз элкъвезвай шегьеррикай, хуьрерикай фикирзавач.

США-ди, Европади чилина тунвай Украинадин гъилелди Россиядихъ галаз дя­ве ийизва. Абурун мурадар, къастар лап чIу­рубур я. Идакай Россиядин Прези­дент­дизни, гьукуматдизни, гзаф миллетрикай ибарат чи халкьдизни чир хьанва. Чапхун­чийрин вилик пад кьун патал чаз анжах гъа­либвал герек я. И важиблу кар па­тал чи халкь сад хьанва. Ада Яракьлу Къу­ват­­риз вири жуьредин куьмекар гузва. Алатай йисан сентябрдиз тамам тушир мобилизация малумарайла агъзурралди кьегьал рухваяр гуьгъуьллувилелди военкоматриз фена. Къе абуру гъалибвал къазанмишунин мураддалди Украинадин миллетбазрихъ ва къецепатан жаллатI­рихъ галаз женг чIугвазва.

Лугьун лазим я хьи, тамам тушир мобилизация кьиле тухвайдалай гуьгъуьниз гзаф диде-бубайрик армиядин жергейриз са йисан муддатда къуллугъиз тухузвай чпин рухвайрин патахъай секинсузвал   ква — абурни дяведин серенжемар кьиле физвай чкайриз тухудай хьиз. Уьлкведин Президентди, оборонадин министрди ачухдиз лагьана: “Армиядин жергейриз эвер гана, уьлкведин кьушунра къуллугъзавай са аскердини военный махсус серенжемда иштиракдач”. ЯтIани бязи диде-бубайри чпин рухваяр армиядиз ракъур тийидай гьерекатар ийизва,  армиядикай кьил баштанзавай жегьилар жавабдарвилиз чIуг­вадай чкадал гъизва.

Алай вахт гатфарин призывдинди я. И важиблу месэла РД-дин кьил Сергей Меликован гьар йикъан гуьзчивилик ква. Призывдин серенжемар закондин бинедаллаз, нукьсанриз, гъалатIриз рехъ тагана, кьиле тухуниз фикир гузва. ИкI, ада республикадин сборный пунктуна кIвалах тешкилнавай гьал ахтармишна,  ахпа ам республикадин призывдин комиссийрин векилрихъ галаз гуьруьшмиш хьана, абурун малуматрихъ, теклифрихъ, арзайрихъ яб акална.

Региондин кьилиз акурвал, сборный пунктунин медицинадин къуллугъ, военноврачебный экспертизадин центр, биометриядин делилар регистрация ийидай комплекс чпин везифаяр кьилиз акъудиз вири патарихъай гьазур я. Суьрсетдинни шейэрин склад армиядиз рекье твазвай жегьилриз герек вири шейэралди таъминарнава. Недай-хъвадай затIаралди, алукI­­дай пар­талралди, электронный кар­тайралди, термотерапиядин аппаратдалди таъмин я. Вах­туналди ксудай кIвале­ра къулай шар­тIар тешкилнава.

Диде-бубайрик, жегьилрик акатнавай къалабулух фикирда кьуна, и йикъара республикадин военный комиссар Дайтбег Мустафаева, Махачкъала шегьердин администрациядин кьилин везифаяр  вахтуналди тамамарзавай Ризван Гъазимегьамедова, меркездин военком Геннадий Къурбанова журналистрихъ галаз гуьруьшар кьиле тухвана,  призывдихъ, контракт ку­тIунунихъ, армиядиз финикай кьил къа­къудунихъ, жаванрин сагъламвал ахтармишунихъ ва абур армиядиз рекье тунихъ галаз алакъалу месэлайрикай суьгьбетна.­

— Гьар са диде-буба ва жегьил гъавурда акьун лазим я, — лагьана Г.Къурбанова, — повестка вугана лугьуналди жегьил армиядиз рекье твазвайди туш. Призывдин комиссияди, сборный пунктунин духтурри гьар сад тамамвилелди ахтармишзава, сагъламвал тайинарзава. Начагъбур армиядиз тухузвач. Абуруз сагъламвал мягь­­­кемар хъийидай муьгьлет гузва. Мад сеферда тикрарзава: са йисан къене армияда къуллугъиз эвер гузвай  садни военный серенжемдиз ракъурзавач. Абуру чпин час­тара аскервилин везифаяр тамамарда, вахт куьтягь хьайила, абур чпин кIва­лериз хъфида. Ахпа къуллугъ давамариз ашкъи авайбурувай, контракт кутIунна, Ватан хуьзвайбурун жергейрик экечIиз жеда.

Армиядикай кьил къакъудзавайбурукай ихтилат кватайла, военком Д.Мустафаева лагьана хьи, алатай йисан зулун призывдилай гуьгъуьниз 220 кас административный жавабдарвилиз  чIугуна, 40 касдиз талукь материалар силисдин органриз рекье туна. Уголовный кодексдал асаслу яз, судди абуруз къвезвай жаза тайинарда.

Гьар садаз чир хьун лазим я, Россиядин Конституциядин бинедаллаз, Яракьлу Къуватра къуллугъ авун гьар са гражда­ниндин буржи я. Уьлкведин талукь законрал асаслу яз, къуллугъ авуникай катун, кьил къакъудун тахсиркарвал яз гьисабзава. Дагъустанда армиядиз фин инкарзавай дуьшуьшар лап тIимил хьайиди я. Инанмиш я, гилани абур гзаф жедач. Идан гьакъиндай призыв кьиле физвай гьалди шагьидвалзава. Шегьеррин ва  районрин военкоматриз повесткаяр вуганвай жегьилар къвезва, медицинадин комиссийри абур ахтармишзава ва сагъламбур республикадин сборный пунктуниз рекье твазва.

Мярекатдал армиядиз начагъвал квай жегьилар рекье твазвай дуьшуьшарни жезвайдакай рахана. Военкомри хиве кьур­вал, абур тек-туьк жезвай крар я. ГьикI лагьайтIа, жегьилар районрин ва я шегьер­рин, ахпа сборный пунктунин медкомиссийри ахтармишзава. Идалайни гъейри, жегьил акъатай военный частунани ам духтурри ахтармиш хъийизва.

Дагъустандай  жегьилрин сифтегьан дестеяр армиядин жергейриз рекье тунва. Абуру уьлкведин военный вири округра къуллугъда. Санлай къачурла, 15-июндалди республикадай Яракьлу Къуватрин кьушунриз 4000 жегьил тухуда. Хъсан рехъ хьурай абуруз.

Абад Азадов