15-16-мартдин йикъара Каспийск шегьердин А.Алиеван тIварцIихъ галай спортдин имаратда агропромышленностдин “ДагАгроКаспий — 2023” форум-выставка кьиле фена. Ам ачухунин мярекатда Дагъустан Республикадин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимова, вице-премьер Нариман Абдулмуталибова, РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министр Мухтарбий Аджекова, промышленностдин ва алишверишдин министр Низам Халилова ва маса пешекарри иштиракна.
Майвачивал — ачух ва кIевирнавай чилел; багълар ва уьзуьмлухар — багъ арадал гъун патал герек вири алатар, къелемар; агротехнологияр — майвайрин ва техилрин, харарин тумар, агрохимикатар, миянардай шейэр, набататар, багълар зиянкар гьашаратрикай хуьдай дарманар; хуьруьн майишатдин техника — гъвечIи комбайнияр, тракторар, чил гьялун ва миянарун патал лазим техника; гьасилнавай хуьруьн майишатдин суьрсет твадай къапар — алай аямдин техника, технологияр ва къуллугъар — хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилунихъ ва ам маса гунихъ галаз алакъалу вири месэлаяр фикирда кьуна, арадал гъанвай “ДагАгроКаспий” форум-выставка республикада кьиле тухуз им сад лагьай йис туш.
Амма алай йисуз ам сифте сеферда яз гегьеншдаказ тешкилнавай — адан кIвалахда Москвадай, Краснодардай, Новосибирскдай, Ставрополдин крайдай, Кабардино-Балкариядай, Кеферпатан Осетиядай, Волгограддай — са гафуналди, уьлкведин са кьадар регионрай тир 100-дав агакьна карханайринни компанийрин делегацийри иштиракна. Гьелбетда, Дагъустандин карханайрин экспозицийрини ина лайихлу чка кьунвай.
“ДагАгроКаспий” форум-выставкадин важиблувал йисалай-суз артух хьунин себеб ам я хьи, аграрный регион тир Дагъустанда эхиримжи йисара хуьруьн майишатдин хел йигин еришралди виликди тухузва. Мисал яз, прунзчивилин, багъманчивилин, уьзуьмчивилин хилер уьлкведин майданда кIвенкIвечи чкайрал ала. Гьа са вахтунда, Дагъустандин фермерар, бегьерлувал артухардай цIийи жуьредин технологияр, къайдаяр ишлемишиз, Россиядин маса регионрихъ галаз алакъаяр мягькемариз гьамиша гьазур я. И жигьетдай выставка-форум цIийи алакъаяр тайинарун, цIийи технологияр гьихьтинбур ятIа чирун ва, кьилинди, Россиядин карханайрихъ галаз икьрарар кутIунун ва идалди уьлкведин экономика мягькемарун патал лап хъсан майдан я.
“ДагАгроКаспийдин” важиблувал республика патал кьетIенди тирдакай, РД-дин Кьил Сергей Меликован тIварцIихъай мугьманриз тебрик авурдалай кьулухъ, мярекатдин выставкадин кIвалах ачухай Абдулмуслим Абдулмуслимовани лагьана.
— Чна “ДагАгроКаспий” форум иллаки важиблуди яз гьисабзава ва адан куьмекдалди Дагъустандин набататчивилин хел ва санлай хуьруьн майишатдин комплекс йигиндаказ виликди тухунин кардик цIийи гьерекат ва гьевес кутаз хьуник умудар кутунва. Ада чилел зегьмет чIугвазвай аграрийриз пешекарривай ва алимривай, арада кас авачиз, агротехнологийриз талукь меслятар къачудай, тумар, миянардай шейэр, набататар зиянкар гьашаратрикай хуьдай затIар, техника ва тадаракар маса къачуниз талукь икьрарар кутIундай мумкинвал гузва. Кьиле тухузвай мярекатдин кьетIен важиблувал гьакIни адакай ибарат я хьи, ам гатфарин чуьлдин кIвалахар башламишзавай вахтунда кьиле физва, ида лагьайтIа, гележегдин бегьердин бине кутазвай вахтунда вири месэлаяр фикирда кьунин ва кьил-кьилеллаз тухунин карда куьмекзава, — малумарна премьер-министрди.
Гуьгъуьнлай мугьманар форумдин-выставкадин саки гьар са иштиракчидихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Гьукуматдин Председателдин патай кьетIен итиж Белоруссиядай тир алай аямдин жуьредин тракторри желбна. Къейд ийин, абур выставкадал Минскдин тракторрин заводдин официальный векилди — “ТД МТЗ- Ставрополь” ООО-ди майдандиз акъуднавай. Премьер-министрди къейд авурвал, Дагъустандин мулкунал ишлемишзавай тракторрин чIехи пай Белоруссияда акъуднавайбур я, гьаниз килигна, республикади къунши уьлкведин агротехника акъудунал машгъул карханайрихъ галаз алакъаяр мягькемаруниз кьетIен фикир гузва. РикIел хкин, са тIимил вахт идалай вилик А.Абдулмуслимов Белорусь Республикадиз кIвалахдин рекьяй мугьман хьанай ва республикада авай техника тамамдаказ ремонт авун патал Минскдин тракторрин заводдин сервисдин центр ачухунин гьакъиндай икьрар хьанай.
“Ветсервис” Агродрон ва “Глобалдрон” компанийрин техникадини — хуьруьн майишатда ишлемишзавай дронри — форумдин иштиракчийрин фикир кьетIендиз желбна. ЦIийи жуьредин техникадин куьмекдалди, малум хьайивал, тумар цаз, миянардай кьуру шейэр цавай кIвахиз, зиянкар гьашаратрихъ ва азаррихъ галаз женг чIугваз жезва. Гьелбетда, алай аямдин лап цIийи техника ишлемишуни лежбердин зегьмет кьезиларзава, гьа са вахтунда кIвалахдин менфятлувал, бегьерлувал са кьадардин хкажзава.
“Глобалдрондин” векилди суьгьбет авурвал, Дагъустандин хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилзавайбур компаниядин муьштерияр я. Абуру агродронар прунз ва маса шейэр цанвай чкайрихъ, ципицIлухрихъ гелкъуьн патал активнидаказ ишлемишзава.
Форумдал, гуьзелдаказ безетмишна, макьамар, манияр ягъиз ва районда гьасилзавай суьрсет алаз, Дагъустандин районрин майданарни ачухнавай.
Къейд ийин, форумдал региондин хуьруьн майишатдин хилен карханайрин тафаватлу хьайи къуллугъчийриз пишкешар гунин мярекатни кьиле фена. ИкI, хьанвай агалкьунрай ва намуслу зегьметдай РД-дин гьукуматдин гьуьрметдин грамотаяр “Агрофирма Дружба” СПК-дин майвачивилин бригададин регьбер Абдула Жанаеваз, “Агропрайм” ООО-дин чIехи агроном Шамил Залимхановаз, “Дагфрут” ООО-дин гендиректор Артем Рамазановаз, “Риск” СПК-дин механизатор Руслан Далгатоваз ва “Тепличное” АО-дин гендиректор Арсен Жамалудиноваз гана.
Форумдин мугьманриз ахтармишун патал ишлемишайдалай кьулухъ и ва я маса алат ва я махсус техника маса къачудай мумкинвални авай. “ДагАгроКаспийдин” иштиракчияр мярекат кьиле фейи жуьредилай гзаф рази яз амукьна. Абуру ихьтин гуьруьшар мукьвал-мукьвал тешкилуник умуд кутунва.
Эхирдайни къейд ийин, агропромышленностдин “ДагАгроКаспий” форум-выставка РД-дин гьукуматдин ва хуьруьн майишатдин министерстводин куьмекдалди “Дагъустандин теплицаяр” ассоциацияди ва выставкайрин “РостЭкспоТент” центради тешкилнавай.
Жасмина Саидова
