Кьезилвилер жеда

Алай йисан 1-сентябрдилай набут аялар авай диде-бубайриз алава яз ял ядай йикъар “кIватIдай” мумкинвал жеда. Идакай уьлкведин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй хуьдай министерстводин пресс-къуллугъди хабар гузва.

РикIел хкин, алай вахтунда набут аялрихъ гелкъуьн патал абурун диде-бубайриз вацра алава ял ядай (выходной) кьуд югъ гузва (и йикъарин мажиб хвена). И йикъар гьам дидедивай, гьамни бубадивай ишлемишиз жезва, кIан хьайитIа, абурувай а йикъар чпин арада пайизни жезва. Исятда авай къайдадалди, и йикъар гъилевай вацра ишлемиш тавуртIа, алукьзавай вацра абурукай менфят къачуз хъжедач. Яни и вацра а йикъар ишлемиш тавур диде-бубадиз къведай вацран кьуд йикъал­ абур алава хъийизвач. Куьрелди ла­гьай­тIа, ишлемиш тавур йикъар квахьзава.

Амма гила, чна винидихъ лагьайвал, алай йисан 1-сентябрдилай и къайда дегиш­ жеда. Набут аялрихъ гелкъвезвай ди­де-бубайриз чпин ял ядай йикъар “кIватI­дай” мумкинвал жеда. ИкI, абуруз, иш­ле­ми­­ш­­ тийиз, “кIватIна” 24 югъ санлай­ къа­чу­­дай­ ихтиярар жеда. Ихьтин цIийивал кухтунвай къайда жемиятдин фикирар чирун патал халкьдин гегьенш къатариз теклифнава.

Уьлкведин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй хуьдай министерстводин кьил Антон Котякова и кардин гьакъиндай къейдзавайвал, хизандивай, кIан хьайитIа, и йи­къар кьве жуьреда къачуз жеда: сифтегьан­ зур йисуз, талукь тирвал, вацра кьуд югъ къачу­да, амай ругуд вацра, йикъар са­нал кIватI хъувуна, санлай 24 югъ “отпуск” хьиз къачу­дай мумкинвал ава. А йикъара диде-бубадивай аялдин сагъламвал мягькемарун па­тал герек тир серенжемар кьиле тухуз жеда.

Котякован гафаралди, санлай къачудай и йикъар адетдин отпуск хьиз тайинарда.

Мукъаят хьухь!

Лутуйри цIийи фенд ишлемишзава…

Сбербанкдин правленидин председателдин земеститель Станислав Кузнецова къейд авурвал, эхиримжи вахтара лутуйри, телефондай зенгер ийиз, агьалияр чпин къурбандар ийизвай дуьшуьшар артух жезва. Гила абуру цIийи фенд къурмишнава: лишандик кутунвай касдиз зенг авуна, чеб официальный къуллугърин векилар я лагьана, “танишвал” гайидалай кьулухъ картадин иеси алцурариз алахъзава: “Бес куь пул авай банкда кIвалахза­вай са къуллугъчиди куь хсуси делилар (данные) чуьнуьхнава, гила куь счетдилай Украинадиз армиядин хийирдиз пулар рекье твазва” — лугьузва абуру.

Ихьтин гафарин куьмекдалди язух агьа­лидик къалабулух кутуналди, лутуди вичин­ тапарар генани давамарзава. Абуру чпи зенгнавай касдиз лугьузва: “Бес картадин жавабдарвал куь хиве авайвиляй, куьн государстводиз “хаинвал авунай” тахсиркарвилиз чIугуна, дустагъда тун мумкин я…”.

Къундармаяр лугьуналди, буш хьайи касдиз ахпа лутуяр “куьмекар” теклифиз алахъзава. Гила абуру и месэладал “банк­дин хатасузвал хуьдай къуллугъ” желб ийизвайди хьиз къалурзава ва лутуйри кичI кутунвай агьали вичин счетда авай пулар чпин счетрал хъивегьуниз мажбурзава. Идалайни алава яз, абуру гьатта пулунин картадин иесидив кредитарни къачуз тазва — и къайдада абуру чпи и касдин хсуси делилар чуьнуьхай банкдин къуллугъчи авай чка тайинарда лагьана.

Станислав Кузнецован гафаралди, нетижада теспача акатнавай касди лутуйриз неинки вичин хсуси пулар рахкурзава, гьатта ада алава яз кредитарни къачуна, гьа пу­ларни а лутуйрин счетриз вегьезва.

“Ихьтин зенгер анжах чIуру къаст авай ксарилай къвезва. Гьавиляй чна агьалийриз эвер гузва: садрани ихьтин къурхуйрин чIалахъ жемир (яни телефонрай зенгер ийиз, теспача кутазвайбурун) ва лутуйрихъ галаз ийизвай рахунар гьасятда акъвазара (яни зенг атайла, атIа кьилевайди шаклу кас тирди кьатIайла, ихтилат акьал­тIара).

Сбербанкда гъавурда турвал, агьалийри чпин хатасувал хуьн патал, банкдин операцияр кьиле физвайдакай чир жедайвал, “хабардин телер” (уведомление) кутун ва абурал гуьзчивал тухун герек я. Идалайни алава яз, пресс-къуллугъди къейд авурвал, банкди садрани муьштеридивай (счетдин иесидивай) тамамдиз картадин нумра, адаз хтанвай СМС-дин код ва картадин далу патал алай пуд числодин код (CVV) хабар кьазвач.

Мукъаят хьухь: эгер квез таниш тушир касди зенгна, жуьреба-жуьре багьнаяр авуна, куь картадиз талукь тир делилар лу­гьун­ истемишиз хьайитIа, ам банкдин къуллугъчи туш ва ахьтин касдин чIалахъ жемир.

Смартфонрикай авай зарар

Мукьвал-мукьвал смартфонар ишлемишуни япара ван гьатунин къурхулувал арадал гъизва. Идакай  Москва шегьердин здравоохраненидин департаментдин Л.И. Свержевскийдин тIварцIихъ галай илимдинни ахтармишунрин оториноларингологиядин клиникадин институтдин къуллугъчи Елена Байбаковади хабар гана.

“Рахазва Москва” радиостанциядин эфирда ада къейд авурвал, датIана куьрсарна кьуникди кьам гужа гьатуни гьа ихьтин пис нетижаяр арадал гъизва.

Адан гафаралди, жегьилри мукьвал-мукьвал япара ван хьунин патахъай шикаятар ийизва. Ихтилат чпи датIана, кьил агъуз­на, гаджетар ишлемишзавай жегьилрикай физва. Абурун кьамарал ацалтзавай гуж 20 килограммдилай виниз кьван артух жезва (яни и тегьерда а жегьилдин кьамал ацалтзавай гуж, пешекаррин гьисабунралди, 20 килограммдин заланвилиз барабар я). Яваш-яваш абурун кьама тIа­рам­вал арадал къвезва ва гьа делилди япара ван гьатунал гъун мумкин я. Вучиз лагьай­тIа, и тегьерда кьил куьрсаруни япарин патарив гвай жукIумар (мускулар) кIеви ийизва.­

Пешекарди къейд авурвал, ихьтин вахтунда массаж авуникай, хъуьтуьлардай, бу­шардай дарманар ишлемишуникай ва рефлексотерапия авуникай куьмек жеда. Адан гафаралди, стрессдини япара ван гьатунал гъун мумкин я. (РикIел хкин: сагъламвилиз талукь дарманар ишлемишдайла, пешекар духтурдихъ галаз меслят авун герек я).

Гьазурайди — Муса Агьмедов