РагъакIидай патан уьлквейри ва США-ди къе чи уьлкведиз гьихьтин дяве малумарнаватIа, хъсандиз аквазва. Эхь, дяведин женгер, гьерекатар Украинадин, Донбассдин чилел физватIани, миллетбазрин кьилевайбуруз буйругъар гузвайбур, неонацистар яракьралди, долларралди таъминарзавайбур США-ни РагъакIидай пад я. Россиядин экономика кIаняй акъудун, халкьдин яшайиш писарун патал абуру агъзурралди санкцияр малумарнава. Россиядин халкьар вири четинвилерай уьтквемвилелди экъечIдайди, гужуналди илитIнавай дяведа гъалибвални къазанмишдайди душманриз чизвач жал.
Гьа икI жедайди далудихъ Ватан, диде-буба галай чи кьегьалри къалурзава. Ватандин итижар, азадвал, аслу туширвал хуьн патал абуру США-дин, НАТО-дин ампайри гьалдарнавай Украинадин миллетбазрихъ галаз игитвилелди женг чIугвазва. Кьегьал рухваяр сагъ-саламатдиз, гъалибвал къачуна хтун чи виридан эрзиман мурад я. Вахт четинди ятIани, чи дидейрин, вири дишегьлийрин рикIериз архайинвал, веледар саламат хьун герек я. Россиядин Президентди, гьукуматди, Госдумадин депутатрини регионрин кьилери военный махсус серенжемда авайбурун хизанрин, дидейрин, сусарин, веледрин къайгъу чIугун патал герек серенжемар кьабулзава.
РикIел хкин, РФ-дин Президент Владимир Путина военный махсус серенжемда иштиракзавай ва Игитвилин тIварар къачунвай кьегьалрин дидейрихъ галаз гуьруьш кьиле тухванай ва, абурухъ элкъвена, лагьанай: “Махсус серенжемда иштиракзавай гьар сада халисан ватанпересвал, викIегьвал, къагьриманвал къалурзава. Ихьтин ерияр гьинай агакьна лагьайтIа, гьелбетда, — хизандай. Куь рухвайрикай гзафбуру гьахьтин кьисмет хкягъун, яни Ватандиз къуллугъ авун, ам ва чи инсанар душмандикай хуьн, гьа саягъда Новороссияни, Донбассни хуьн, им, са шакни алачиз, куь зегьметдин нетижа, бегьер я. Имни, за лугьун квез, меслятрин, теклифрин, насигьатрин нетижа ваъ, куьне уьмуьрда къалурзавай чешнедин агалкьун я. Заз квез чир хьана кIанзава, кьилди зазни, уьлкведин руководстводизни куь дарихвилерикай хабар я. Гъавурда ава, телеф хьайи хва са куьналдини эвезиз жедач. Им диде патал еке дерт я. Чун са вахтундани къерехда акъвазнавач. Чун квехъ гала ва чалай аслу тир вири крар ийида…”
И гуьруьшда Россиядин Игит Энвер Набиеван диде Суна Нейфеловнадини иштиракнай ва ам анал раханай. Адан гафар Президентдиз лап хуш хьанай.
“Зи хва Энвера Къазандин танкарин кьилин военный училище куьтягьна, Бурятияда къуллугъна. Махсус серенжемдив эгечIай сифте йикъарилай ам гьана ава. Хирер хьайи кьве сефердани госпиталриз аватна, хирер сагъарна, мад вичин везифайрив эгечI хъувуна. Чун ара-ара телефондай рахазва. Зун квехъ галаз тешкилзавай гуьруьшдиз физвайдакай лагьайла, ада квез вири аскеррин патахъай салам гун тIалабна. Гьа са вахтунда чпи командирри истемишзавай вири крар кьилиз акъуддайдакай малумарна. Ада мадни алава хъувуна: “Зи чIехи бубади, кьве улу-бубади Ватандин ЧIехи дяведа иштиракна, гъалибвал къазанмишна. Гила зун абурун кар давамаруниз мажбур я”. Адан гъилик квай жуьреба-жуьре миллетрин аскеррин фикирни гьам я”.
И йикъара республикадин агьалияр “Дагъустан” РГВК-дин журналист Умай Ибрагьимовадин документрин бинедаллаз гьазурнавай “Чна вуч хуьзва?” фильмдихъ галаз таниш хьана. Ана военный махсус серенжемда иштиракзавай Дагъустандин игитрикай ихтилат физва. Адаз тамашай Россиядин Игит Нурмегьамед Гьажимегьамедован диде Сапижат Мазаевади ихьтин баянар гана: “Фильмдай чаз тайин гьакъикъат аквазва. Адаз килигай гьар сада мад сеферда кьатIузва хьи, махсус серенжем тухунин игьтияж авай. АкI тавунайтIа, телефвилер, къурбандар гзаф жедай. Уьлкведин Президентди арадал атанвай гьалариз дуьзгуьн къимет гана ва кьетIи серенжемни кьабулна. Зи хва амачтIани, адан игитвал, тIвар ама. Ада Ватан патал важиблу кар авуна. Ида зи рикIиз регьимни гузва”.
Дагъустан Рспубликадин Кьил Сергей Меликова, гьукуматди, шегьеррин ва районрин администрацийри махсус серенжемда женг чIугвазвайбурун хизанар, дидеяр са юкъузни гуьзчивиликай хкудзавач. КIвалериз физва, дерди-гьал чирзава ва герек куьмекни агакьарзава. Телеф хьайи аскеррин хизанрихъ галаз гуьруьшар тешкилзава.
Аскеррин хизанриз куьмекар гузвай общественный организациярни ава. Абурукай сад “Дидейрин къуват” я. Адан регьбер Сефижат Мегьамедрасуловади суьгьбетзава: “Гьикьван гьайиф къведай кар ятIани, военный махсус серенжемдин женгера чи хейлин гадаяр телеф хьана. Сифте вахтара рухваяр, гъуьлер, стхаяр кьейибурун хизанар кIеве гьатна. Абуруз гьикI, вуч ийидатIа чизвачир. Абуруз куьмек гун патал чна “Дидейрин къуват” организация тешкилна. Чун багърийривай хьанвай виридаз жедай куьмек гуз алахъзава. И карда чаз психологри, волонтеррини куьмекзава. Хабарсуз залан дердинин иесияр хьанвайбур текдиз туна виже къвезвач. Чна виридакай малуматар кIватIзава, чи организациядиз желбзава, санал кIвалах тешкилзава. Дидейрин, сусарин, вахарин, веледрин куьмекни галаз аскеррин биографияр кхьизва, шикилар кIватIзава”.
Мадни лугьуз кIанзава, “Дидейрин къуват” тешкилат, дугъриданни, вичихъ марифатдин, ахлакьдин, психологиядин ва ватанпересвилин метлеб авай, неинки женгчи рухвайрин, гьакI вири дидеяр сад ийизвай къуватдиз элкъвенва. Тешкилатдин векилри мукьвал-мукьвал гуьруьшар тешкилзава, дидейриз, дишегьлийриз чпин дерт-гъам санал пайдай, секинсузвал кутазвай, кIеве твазвай месэлаяр веревирддай ва абурукай вине авай идараяр хабардар ийидай мумкинвал арадал гъизва.
КьетIендиз къейд ийин хьи, чи дидейри, рухваяр махсус серенжемдиз рекье тунилай гъейри, абуруз куьмекдин гъилни яргъи ийизва. Ватандин ЧIехи дяведа дагъви дишегьлийри, аскеррин дидейри югъди майишатра кIвалахиз, йифериз гуьлуьтар, элжекар, жигетар храз, фуфайкаяр, кIуртар цваз, фронтдиз рекье тунай. Гила ихьтин баркаллу крар Донбасс миллетбазрикай азадзавай, Ватандин итижар хуьзвай рухвайрин дидейри давамарзава.
Тарумовский райондин Александро-Невский станицадин агьали Бахмудова Зубайдатан гъвечIи хци махсус серенжемда иштиракзава. Хциз куьмек гудай фикир кьилиз атай ада гьар юкъуз тIямлу ва ширин шейэр чразва ва абур Донбассдиз куьмек рекье твазвай тешкилатрал агакьарзава.
Дишегьлиди лугьузвайвал, махсус серенжемдикай ван хьанмазди, армиядай хтана са йисни тахьанвай хва гуьгьуьллувиледи аниз физ кIвачин хьана. Чаз ам ахъайиз кIанзавачир. Амма повестка атайла, ихтияр гана.
Ихьтин дидеярни рухваяр чи республикада гзаф ава.
Нариман Ибрагьимов
