Гьар са касдин уьмуьрда пеше хкядай фикирдал къвезвай вахт алукьзава. Россиявийрин арада тухвай хабар кьуни къалурайвал, адет яз хкязавай виридалайни акьалтIай намуслу ва гьуьрметлу пеше муаллимвилинди я.

2022-йисан июндин вацра Россиядин Президентди къул чIугур къа­рардалди, 2023-йис Россияда муаллимдин ва насигьатчидин йис яз малумарнава.

Гьавиляй за Дербент шегьердин Михаил Сурмачан тIварцихъ галай 15-нумрадин юкьван школада лезги чIаланни литературадин тарсар гузвай сад лагьай дережадин муаллим  Регина  Аслановна  Алиевадикай  газетдиз макъала кхьин кьетIна.

Регина Аслановнади лугьузвайвал, адан сад лагьай муаллим вичин диде Маисат Мейбулаевна хьана. Дидеди школада кIвалаху­низ килигна, адаз гъвечIизамаз дидеди вич аялрихъ галаз тухузвай тегьер акунай. Вичикай муаллим хьайила, адаз, аялрихъ галаз ала­къаяр гьикI тешкилдатIа, вич абурухъ галаз гьикI тухудатIа, чизвай.

Регина 1976-йисуз СтIал Сулейманан райондин Сийидхуьре  дидедиз хьана. Юкьван школа акьал­тIарай 1994-йисуз ам Дербентдин педколледждиз гьахьзава. 1997-йи­суз жегьил пешекарди хуьруьн шко­лада кIвалахиз гатIунзава. КIва­лахди­вай къерех тахьана, 2002-йисуз ам Дагъустандин госуниверситетдин филологиядин факультетдиз гьахьзава. 2003-йисалай гилалди ада ше­гьердин 15-нумрадин юкь­в­ан школада 1-11-классра кIел­завай аялриз лезги чIаланни ли­тературадин тарсар гузва. Хъсан чир­вилери ва арадал атанвай тежрибади адаз методикадин рекьяй вини дережада аваз тарсар тухуз куьмекзава.

Дидед чIаланни литературадин тарсарай ам аялриз хайи чIалакай, чиликай, халкьдин адетрикай тамам чирвилер гуз алахъзава.  Ада аялар культура, халкьдин адетар кIан хьуниз шерик ийизва. “Му­аллимдиз диплом, дережа, шабагьар хьун тIи­мил я. Муаллим мадни са чIехи искусстводин иесини хьана кIанда — аялар кIан хьунин искусстводин”, — лугьузва Регина муаллимди.

Дидед чIал, агъсакъалрин насигьатар, халкьдин сивин ярат­мишунар — ибур вири чIехи метлеб авай милли культурадинни адетрин руьгьдин девлет я. Гьар са тарсу­нив­ ам яратмишунардай тегьерда эгечIзава. Тарс гьазурдайла, ада халкьдин руьгьдин ирсиникай менфят къачузва, инновациядин технологияр ишлемишзава. Ада тарсара проблемадин ва вилик физ чирдай, къугъвадай, проектрин кIвала­хар кхьидай ва тестерин тапшуру­гъар гудай къайдайрикай менфят къачузва. Тарсара алай аямдин чир­вилер гудай тадаракар ишлемишзава, адетдинди тушир жуьрейрикайни менфят къачузва: тарс-сейр, тарс-хкет, тарс-конференция ва масабур. И къайдайри, гьелбетда, аквадай хьтин нетижаярни гузва. Гуьгъуьна амукьзавай аялар жезвач, абуру гъалатIар квачиз кхьизва, алава ктабар кIелзава, алава тапшуругъар масадан куьмек галачиз кьилиз акъудзава.

— Муаллим яз, зун гьамиша пешекарвилин цIийивилерихъ къе­къвезва. Гьелбетда, тежриба йисаралди кIвалах авурла жеда. За школада кIвалахиз 25 йис хьанва. За гьар инсанди вичикай хъсан фи­кир тун лазим яз гьисабзава. Дуьнья дегиш жезва. Амма вахтуниз табий тушир гьамишан пешеярни ава.  Ахьтин пешейрикай сад муаллимдинди я, — лугьузва Регина Аслановнади. Философ И.Ильина лагьайвал, “муаллим ви, зи ва виридан рикIе ава”.

Регина Аслановнади вичин пред­метдай Дагъустандин шаиррин шиирар хъсандиз кIелдайбурун арада конкурсар тухузва. Аялри кIелзавай эсеррин бинедаллаз гъве­чIи сегьнеяр гьазурна къалурзава. Идалайни гъейри, абуруз милли манияр лугьуз чирзава.

Виринра хьиз, адан гъиликни чирвилер къачузвай аялри школада, шегьерда, республикада кьиле физвай олимпиадайра, конкурсра, семинарра, конференцийра ва маса  межлисра иштиракзава. Нетижаярни авачиз туш. Дидедин чIалай кьиле фейи олимпиадада Аи­да Идрисова сад лагьай чкадиз, Да­гъус­тан­дин авторрин эсерар дидед чIалал хъсандиз кIелдай  рес­публи­кадин 12-конкурсда Кристина Хайирбегова 1-чкадиз, Айсель Тайи­бова — 2-чкадиз, районра тухвай хъсандиз кIелдайбурун конкурсра Амир Эминов, Рамазан Эминов 1-чкайриз, международный яратмишунрин литературадин «Пусть слово доброе душу разбудит» конкурсдин “Шиират” номинацияда Хадижа Алиева ва Мегьамед Жанмирзоев (2022-йис) приздин чкайриз лайихлу хьана.­

Регина муаллимди вичини конкурсра иштиракзава. 2022-йисуз кьиле фейи республикадин “Дидедин чIалан хъсан кабинет” конкурсда ада 3-чка ва республикадин “Второе дыхание родным языкам” конкурсда­ 2-чка кьуна. Дидед чIа­лай Нариман Гъазалиеван призар патал хъсандиз кIелдайбурун арада тухвай конкурсдиз лауретар гьазурунай ам РД-дин писателрин Союздин Чухсагъулдин чарчиз ла­йихлу хьана.

8-в классдин руководитель яз, ада аялрихъ галаз тербия гунин ва классдилай къеце хейлин кIвалах­ар тухузва. Ада школада ва шегьерда “Лезги литературадин классик Етим Эминан 180 йисаз”, “Дидедин чIаларин международный йикъаз”, “Дидедин югъ” ва ма­са мярекатар тешкилна, кьиле тухвана. Анра аял­ри хушдаказ иштиракзава, шии­рар хуралай кIелзава ва манияр лугьузва. Школадин ва шегьердин жемиятдин мярекатра активнидаказ иштиракунай ам школадин ва шегьердин кьиле авайбурун патай чухсагъулдин са шумуд чарчин сагьиб я.

Регина муаллим гьамиша аялрин диде-бубайрихъ галаз алакъада ава. Ада абурун вилик вичин жавабдарвал гьиссзава. Тухузвай мярекатра аялрин алакьунриз килигиз, дидеярни къвезва. Вичин муаллимвилин зегьметдиз вафалу тир адаз школадин коллективдин, аялрин ва диде-бубайрин патай гьуьрмет ава.

“Чи аялрикай гьар юкъуз фикирзавай ва къайгъударвал чIуг­ваз­вай Регина Аслановнадиз чна сагърай лугьузва. Диде-бубаяр яз, шко­ла­да­ авай чи аялрин патахъай чун секин я. Вучиз ла­гьай­­тIа, чаз чи аялар мягь­кем гъилера авайди чизва”, — лугьузва классдин ди­де-бубайрин комитетдин председатель Эльгьама Бабахановади.

Школадин директор Зарият Мегьамедовади Регина Аслановна гуьзелвал гьиссзавай итижлу инсан, гьакIни вичин Ватан кIанзавай ва хайи чилел кьарувалзавай ватанперес тирди къейдна. Аялриз чирвилер ва тербия гуз, яргъал йисара гьакъисагъвилелди зегь­мет чIугвазвай адаз коллективдин ва диде-бубайрин патай лайихлу гьуьрмет, авторитет авайди къейдна.

Регина Аслановнадивай вичин кIвалахдикай кьве гаф лугьун тIала­байла, ада ингилис муаллим Александра Нейлан вичиз мукьва тир гафар гъана: “… Зун башчи туш ва ам жез кIанни ийизвач. Зи шабагь тарифра, титулра, зи гуьгъуьниз къве­дайбура ваъ, шадвиле ава. А шадвални заз, вири къуватар эцигна, жува чIугвазвай зегьметди гузва. Мумкин я, заз са кьетIенвал ава — заз аялар гзаф кIанда”.

Аялрал, пешедал рикI алай муаллимдихъ агалкьунар хьун чи мурад я.

Къагьриман Ибрагьимов