Бадедин ихтилатрай

За ДГУ-да кIелдай вахтунда, халкьдин сивин яратмишунар кIватIа лагьана, чаз  лезги эдебиятдин муаллимди тапшуругъ ганай. И кар кьи­лиз акъудун патал зун са чIи­мел юкъуз Мискискарин хуьруьз жуван чирхчир Шихрин кIвализ мугьман хьанай. Абурухъ лап яшлу баде авай. Ам лезги халкьдин фольклордин тамам са чешме тир: за и бадедивай пуд виш цIар кьван хурун манияр кхьенай. Къейд ийин хьи, Мискискарин хуьряй тир бадеди лагьай бендерик диндиз талукьбурни квай.

Са гафуналди, муаллимдин тапшуругъ кьилиз акъудна. Халкь­дин сивин яратмишунар авай дафтарни за адав вахкана. Са кардин патахъай за къе гьа­йиф чIугвазва: а вахтунда жува кIва­тIай фольклордин эсеррин копияр кьванни авунач жуваз. Инал суални арадал къвезва: яраб гьар йисуз ДГУ-дин филологиядин факультетда кIелай цIудралди лезги студентри фольклордин практикадин вахтунда кIватIай кьван сивин яратмишунар авай дафтаррин кьисмет гьихьтинди хьанатIа? Абур винел ахкъудна, тупIалай хъувуна, чапдай акъудайтIа, тамам томар арадал къведа. Зи фикирдалди, им чи халкьдин милли ирс, эдебият хуьнин, вилик тухунин карда лишанлу кар жедай.

Мискискарин хуьряй тир бадеди лагьай бязи бендер къени зи рикIел алама. Абурукай садан мана-метлеб ихьтинди тир:

Мискискарин мискIиндавай

Куьгьне ктаб Къуръан ялдай.

Югъди-йифди ам кIелайди

Мискискарин Къурбан ялдай.

Бадедин суьгьбетрай малум хьайивал, бендина ихтилат физвай Къурбана, сегьердилай га­тIун­на, рагъдандалди Къуръан кIел­далдай. Авлия кас хьиз маш­гьур ада вичин вири уьмуьр Аллагьдин рекьиз къуллугъуниз, диндин шартIар кьилиз акъудуниз бахшналдай. Мадни, а бадедин гафаралди, Къурбанан вилерин нурди Къуръандин чинар гьар­фар чир хъжен тийидай къайдада лацу авуналдай. Гуьгъуьнлай ам экуькъирав хьайила, Аллагьди адаз Къуръ­ан­ ху­ра­­лай эзбердай пай ганалдай. Вахт атайла, ада чанни гьа мис­кIинда, нисинин кпIунилай кьулухъ вичи вич кьибледихъ эл­къуьрна ганалдай ва ам са ин­сан­ди гъилераллаз, са аял хьиз, сурарал тухваналдай…

ГьакIни а бадеди лагьайвал, ада хуьревай гьар са кIвализ кIе­лун патал вичин патай Къуръан бахшнай. “Адан сур къадим су­ра­рай жагъун мумкин я — Къурбан тIвар алаз”, — хълагьнай чи суьгьбетрин эхирдай мискисви бадеди. Низ чида лезги чилерал Къурбан хьтинбур мад гьикьван хьа­натIа…

Бикеханум Алибегова