И гьафтеда республикадин жемиятдин гегьенш къатара велвела кваз веревирд авур кьилин месэлайрикай сад Дагъустандин Конституциядик алаваяр кухтуниз талукь проектдихъ галаз алакъалу тир. 24-октябрдиз Махачкъалада и месэладин гьакъиндай элкъвей стол кьиле фена. Ана РД-дин Халкьдин Собранидин Председателдин заместителри — Сайгидагьмед Агьмедова, Камил Давдиева, са десте депутатри, Халкьдин Собранида РД-дин Кьилин патай тамам ихтиярар ганвай векил Нуьсрет Омарова, РД-дин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимова, Общественный палатадин членри, жуьреба-жуьре тешкилатрин, илимдин, СМИ-рин векилри, алаваяр кухтуниз акси экъечIзавайбуру иштиракна.
Мярекат кьиле тухвай РД-дин Халкьдин Собранидин комитетдин председатель Артур Исрапилова къейд авурвал, Конституциядик алаваяр кухтуниз гьазурвал акун садлагьана арадал атай кар туш. Адан асул себеб республикадин кьилин къанун РФ-дин Конституциядин цIийи хъувунвай положенийрихъ галаз кьадайвал къайдада тунихъ галаз алакъалу я.
Конституциядик кухтазвай цIийи алавайрикай садан бинедаллаз, Халкьдин Собранидин вилик республикадин Гьукуматди йисан къене кьиле тухванвай кIвалахрин гьахъ-гьисаб премьер-министрди кьада. Виликдай лагьайтIа, и везифа региондин Кьилин хиве авай.
Кьвед лагьай алава республикадин Кьилин векилвилерин муьгьлетдиз (сроки полномочия) талукь я. Эгер икьван чIавалди гьа са касдиз республикадин Кьилин къуллугъ анжах кьве муьгьлетда (гьар сад 5 йисакай ибарат я) бегьемардай ихтиярар авайтIа, цIийи алавайри и сергьятар алудзава.
Дагъустандин жемиятдин бязи векилрик виридалайни еке къалабулух кутунвай алава РД-дин Конституциядин 75-статьядай региондин Кьили республикадин мулкарин битаввал таъминарунин жигьетдай кьиле тухузвай сиясатдиз талукь положение акъудунихъ галаз алакъалуди я. Артур Исрапилова гъавурда турвал, им республикадин мулкариз талукь дегишвилер кьиле фида лагьай чIал туш. РД-дин Конституциядин 57-статьядал асаслу яз, гзаф миллетрикай ибарат тир Дагъустандин халкь галачиз мулкарин гьакъиндай са дегишвални кьиле тухудай ихтиярар авач. (Ихьтин кар, мисал яз, референдум тухунин нетижада ийиз жеда).
Гуьгъуьнлай рахай жемиятдин “Российский конгресс народов Кавказа” гьерекатдин председателдин заместитель Деньга Халидова, РД-дин Общественный палатадин членри: Шамил Хадулаева, Наби Агьадова, Айтемир Сатираева, Абсалитдин Мурзаева гьисабзавайвал, Конституциядик мулкариз талукь дегишвилер кухтуни республикадин мулкарин битаввал патал хаталувал арадал гъида. И месэладин гьакъиндай Камил Давдиев, ДГУ-дин профессор Абдулмуслим Муртазалиев, ДГУ-дин юридический институтдин директор Шихтимер Мегьамедов рахана ва абуру кьилин къанундик кухтаз кIанзавай алаваяр илимдинни тежрибадин конференциядал веревирд авунвайди, гьар сад къанун-къайдадихъ галаз кьазвайди къейдна.
Элкъвей столдин нетижаяр кьадайла Сайгидагьмед Агьмедова алава хъувурвал, Халкьдин Собранидин Конституциядик дегишвилер кухтунин тереф хуьзвай депутатар вири хьтин, хайи чилихъ рикI кузвай ватанпересар я. “Республикадин Конституциядик алаваяр федеральный дережадин къанунрин истемишунар фикирда кьуна кухтазва. Асул къанундин положенийриз азаддаказ баянар гуз халкьдик къалабулух кутун герек туш…”, — лагьана ада.
Агьмед Магьмудов
