Алишверишдин дяве жедач
Китай ва США экономикадинни алишверишдин месэлайрай дяве тахьунин икьрардал атана. Идан гьакъиндай Китайдин Госсоветдин вице-премьер Лю Хэди Вашингтонда малумарна.
Рахунрин нетижада вице-премьерди къейдна хьи, кьве терефдини сада-садаз талукь яз манийвалдай къиметар-гьакъияр эцигунин гьерекат акъвазарда ва энергетикада, хуьруьн майишатда, здравоохраненида ва маса хилера алишверишдин жигьетдай санал кlвалахунин баришугъвал мягькемарда. Китайдин вице-премьердин фикирдалди, икl санал кlвалахун кьве тереф патални менфятлу жеда. Ада Китай неинки США-дай, гьакl вири дуьньядайни метягьар къачуз гьазур тирди лагьана.
Къейд ийин, алай йисуз Китайдинни США-дин арада алишверишдин жигьетдай къал гьатнай. Гуьгъуьнлай уьлквейри чпин арада алишверишдин жигьетдай са бязи сергьятар эцигуникди, кьве терефдин патайни наразивилер арадал атана.
Россиядин флот къуватлу я
Франциядин ВМС-дин штабдин начальник, адмирал Кристоф Празюка США-да авай стратегиядин ахтармишунрин центрада къейд авурвал, Россиядин цин кlаникай фидай луьтквеяр алай девирдинбур, лугьуз тежедай кьван йигиндиз фидайбур ва ван тийидайбур я.
Адмиралди Китайдин ВМС-дин гимийрин кьадарни садлагьана артух хьанвайди къейдна. И уьлкведихъ эхиримжи кьуд йисуз цин винелай фидай 80 гими артух хьуникди абурун флот Франциядиндаз барабар хьанва.
Россиядихъ ва Китайдихъ галаз алакъалу арадал алай гьакъикъи гьалар фикирда кьурла, адмирал Празюк ахьтин нетижадал атана хьи, Франциядин ва НАТО-дин маса уьлквейрин флотар дуьньяда вилик жергеда авач.
Украинада халкь тlимил жезва
ООН-дин экономикадинни яшайишдин месэлайрин Департаментди малумарнавайвал, 2050-йисуз Украинадин халкьдин кьадар 36 миллиондилай са тlимил гзаф жеда. Пешекарри къейдзавайвал, мукьвал тир цlуд йисара Украинадин халкьдин кьадар тlимил жеда. 2020-йисуз уьлкведа 43 миллион инсан амукьда. Алатай (2017) йисуз халкьдин кьадар 198,1 агъзур инсандин тlимил хьана. ООН-дин малуматрал асаслу яз, Европада демографиядин асул делилрай эхиримжи чка Украинади кьазва.
Украинадин госстатдин 2018-йисан январдин делилралди, уьлкведа 42,2 миллион кас яшамиш жезва.
Шегьер гуьнгуьна хутазва
Сириядин Хомс провинцияда авай Телль-Биса шегьер гуьнгуьна хтунин ва цlийи хъувунин кlвалахар башламишнава. Идан гьакъиндай чкадин агьалиди “Хабарар” РИА-диз ихтилатна.
Са тlимил йикъар идалай вилик яракьламиш хьанвай къанунсуз тешкилатрин боевикрикай шегьер азад хьана. Алай вахтунда Телль-Биса шегьердиз чкадин агьалияр элкъвена хквезва.
Залан техникадин куьмекдалди рекьер ва гьамбарар михьи ийизва, пешекарри дараматар къайдадиз хкизва. Куьчейра Россиядин военный полицияди гуьзчивал тухузва.
“Аллагьдиз шукур, гила чи шегьерда секин я. Гьелбетда, сифте вахтунда чаз регьят жедач. Ина вири барбатl хьанва, са затlни амач. Недай фу бес жезвач, ам къачудай пулни авач. Чна Россиядин куьмекдик еке умудар кутазва. Малум тирвал, чи уьлкведин маса чкайриз куь аскерри недай суьрсетар гъизва”, — лагьана Телль-Биса шегьердин агьалиди Россиядин информациядин агентстводин векилдиз.
Къейд ийин, боевикрикай михьи хьайи Хомс провинцияда авай мулкар Сириядин гьукуматдин гуьзчивилик ква.
Чехир: хийир ва зарар
Алимрин дестеди чехир ишлемишунин ва рак азар артух хьунин арада авай алакъа тайинарнава. Ахтармишунрин нетижаяр Clinical Epidemiolo журналда чапнава.
Румыниядин, Канададин, США-дин, Швейцариядин, Австриядин, Япониядин, Италиядин ва Иорданиядин пешекаррин делилралди, лацу чехир ишлемишуни итимриз рак пайда хьуниз таъсирзава, гьа са вахтунда яру чехир ишлемишуни лагьайтlа, азар пайда хьунин мумкинвал агъузарзава.
Ахтармишунрин сергьятра аваз, къейднавай чехирар ишлемишзавай 600 агъзур итимдин сагъламвилиз килигнава. Абуру пис таъсирзавайдакай малум хьанва, амма са истикандилай гзаф тушиз йикъа садра яру чехир ишлемишуни, тестикьарзавайвал, хаталувал тlимиларзава.
Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев
