Закат Исламдин ферзерикай сад я ва адан виридалайни метлеблу дестек я — “Ля илагьа илла Аллагь Мугьаммад расулу Ал­лагь” келима-шагьадатдилай ва кпIу­ни­лай гуьгъуьниз. Дугъриданни, ам ферз тирди Ал­лагь-Тааладин Ктабди, Адан расулдин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз)­­ Суннади ва вири мусурманрин “ижмаъди” (итфакьди, тайин са месэладин гьа­къин­дай вири алимрин фикир сад хьун) къалур­зава. Ни ам ферз тирди инкар авур­тIа, ам кафир я. Ахьтиндавай а кардин гьа­къиндай туба авун истемишна кIанда. Эгер ада туба авуртIа, ам кьабулда, та­хьай­тIа ахьтиндаз шариатда жаза яз гьяд ягъун къалурнава.

Ни адан (закатдин) патахъай мискьивал ва я адакай са шей кьванни кими (тIи­мил) авуртIа, ам Аллагь-Тааладин жазадиз лайихлу тир зулумкаррикай я. Аллагь-Таалади лугьузва  (3-сура, 180-аят, мана): “Ва къуй (гьич) гьисаб тавурай чпиз Аллагьди Вичин регьимдикай (няметрикай) ганвайдан гьакъиндай мискьивалзавайбуру (ам Аллагьдин рекье харж тийиз) а кар чпиз хийирлу тир хьиз. Туш, (аксина) ам абур патал пис я. (Мукьвара) абур эл­къуьр­на кьада абуру мискьивал авур затIа­ралди — Къияматдин Юкъуз. Ва (са) Аллагьдиз талукь я цаварин ва чилин ирс (вири затIар Аданбур я ва вири Адаз амукьни ийида). Ва Аллагьдиз куьне ийиз­вай амалрикай хабар ава (гьардаз — авур амалрин эвез хгуда)!”.

“Сагьигь-уль-Бухарий” ктабда Абу Гьурайра асгьабдилай (Аллагь рази хьурай вичелай) атанвай Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) гьадисда лагьанва (мана): “Низ Аллагьди мал га­на ва ада адалай закат ганачтIа, Къияматдин Юкъуз а касдиз зегьерлу (эркек) зурба гъуьлягъ къалурда…, ва ада (гъуьлягъди) ам Къияматдин Юкъуз алчудна кьада, гуьгъуьнлай ада ам вичин сивин кьве патални вегьена кьада. Ахпа лугьуда: “Зун ви мал я, зун ви (кIватIай) хазинаяр я!”

Аллагь-Таалади лугьузва, (9-сура, 34, 35-аятар, мана): “Ва чеб, къизилар ва ги­ми­шар кIватIзавайбур ва абур Аллагьдин рекье харж тийизвайбур (закатар тагуз, важиблу харжияр тийиз) — абуруз азиятлу азабдин муштулух це (). А юкъуз — Же­гьеннемдин цIун къене абур (кIватIай къизилар ва гимишар) къатиз ифирда ва абуралди абурун пелер, къвалар ва далуяр тагъмаламишда (куда). Абуруз лугьуда: “Им я куь­не кIватIна турди квез, (ги­ла) дадмиша куьне кIватIна турдан (азаб)!”.

“Сагьигь-Муслим” ктабда Абу Гьурайра ас­гьабдилай (Аллагь рази хьурай виче­лай)­ атанвай Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) гьадисда ла­гьанва (мана): “Гьар са къизилдин ва ги­­мишдин сагьибдиз, адан гьахъ ада тавур (закат тагай),  Къияматдин Югъ хьайи­ла цIукай дуьз кьулар (табагъар) гьазурда ва ам абурал Жегьеннемдин цIа ифирна къавурмишда, абуралди адан къвалар, чин ва далу пис кана кармашда. Гьар сефер абур къайила, абур эл­къве­на арадал хкведа, вичин яргъивал яхцIурни цIуд агъзур йис тир Йи­къан къене, та Ада дуван ийидалди бендейрин арада, ва адаз аквада вичин рехъ — я  Женнетдиз, я — ЦIуз”.

Закатдикай менфятар ава: диндин, ахлакьрин ва жемятлухдин. Агъадихъ чун абурукай гегьеншдиз рахада.

Закатдикай авай диндин менфятар

1. Закат гун Исламдин са дестек кьилиз акъудун я, вичел бендедин бахтлувал асаслу тир и дуьньядани, Эхиратдани.
2. Закатди бенде вичин Раббидиз мукьва ийизва, адан иман артухарзава ва закатдин кар и жигьетдай амай вири тIеатрин кар хьиз я.
3. Закат ада авурла чIехи суваб жезва. Ал­лагь-Таалади лугьузва (2-сура, 276-аят­, ма­на): “Аллагьди “риба” пучда ва сада­кьа­­­­яр артмишда (абур гзафарда, суваб арту­харда)”. Аллагь-Таалади лугьузва (30-су­ра, 39-аят, мана): “Ва вуч куьне­ (са­­да-са­дав) вуганватIа файдада (артух алаз къахчун патал садав вуганвай бурж, мал), инсанрин мал-девлетдин гьисабдай (а мал) артухарун патал — (бес) Аллагьдин ви­лик ам артух жедач (аксина, Ада ам телефда)! Ва вуч куьне ганватIа закатдикай — квез (адалди) Адан Чин (Адан разивал, су­ваб къачуз) кIанз, (ахьтинбур) гьабур я (чпин суваб са шумуд сефер) артухарзавайбур (Аллагьди абуруз эвез гзафар­да)”.­
4. Дугъриданни, Аллагьди адалди (закатдалди) гунагьар квадарда (алудда). Чи Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва ­салам хьуй вичиз) лагьанвайвал (мана): “Ва садакьади (закатди) гунагь туьхуьрда — ци цIай туьхуьрдайвал”.

Закатдикай авай ахлакьрин менфятар

1. Закатди ам гузвай кас жумартлувилин ва мердвилин сагьибрин карвандив (дестедив) агакьарзава.
2. Дугъриданни, закатди ам гузвай касдиз регьимлувилин ва шафакъатлувилин сифетар (ерияр) хьун (мал авачир) кесиб стхайрин гьакъиндай важиблу (мажбури) ийизва ва регьимзавайбуруз — Аллагьди регьимда!
3. Гьакъикъат ва ашкара кар я инсанди вичин мал ва чан ишлемишун мусурманар патал — а карди хур ахъа ийизва, рикI ге­гьеншарзава. Ахьтин инсан кIан хьуниз мажбурзава — ада вичин стхайриз харжзавай менфятдин кьадардиз килигна.
4. Гьакъикъатда закат гуна ам пайзавай касдин ахлакь мискьивиликайни шкьакьвиликай михьи авун ава. Аллагь-Таалади лугьузва (9-сура, 103-аят, мана): “ Къачу (эй, Пайгъамбар) абурун (гуна­гьар хиве кьуна туба авурбурун) мал-девлетрикай садакьа (закат), абур михьи ийидай ва хъсанардай…”.

Закатдикай авай жемятлухдин менфятар

1. Закат гуна кесибрин игьтияжар кIевун ава.
2. Закат гуна мусурманар къуватлу хьун ва метлеб (гьайбат) хкаж хьун ава. Гьа­виляй закат гудай рекьерикай сад жигьад я, Аллагьдин рекье.
3. Закат гуна кесибрин, фагъиррин, муьгьтежбурун рикIера жедай хъилер (ажу­­гъар) алудун, такIанвилер акъудун ава. Дугъ­­риданни, кесибриз девлетлуйри малди­кай къачузвай кефер, лезетар акурла ва чпи адакай са менфятни къачун тийиз­в­айди кьатIайла (я тIимилдакай, я гзафдакай), и карди (девлетлуйри кесибрин гьалдин ва игьтияжрин гьакъиндай къайгъу чIу­гун тавурла ва абур кьилиз акъуд­ тавур­ла) кесибрин арада агьваллубурун гьакъин­дай душманвилин, ажугълувилин гьиссер арадал гъун мумкин я. Агьваллуйри­ гьар йи­­сан­ эвел кьилера кесибриз чпин малдикай тайин кьадар шейэр гайила, винидихъ къейд авур хьтин гьиссер (крар) квахьзава ва абурун арада кIа­нивални дуствал жезва­.
4. Дугъриданни, закат гуна мал артух (артмиш) ва адан берекатар гзаф хьун ава. Аллагьдин расулдин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) гьадисда лагьанвайвал (мана): “Садакьади мал тIимилар­дач”. Яни, эгер садакьади мал кьадардиз тIимил авуртIани, ам берекатдиз берекатдиз ва гележегда гзаф хьуниз тIимилар­дач. Аксина, Аллагьди адан ериндал эвез хъийида ва адаз адан малди берекат гуда.

(КьатI ама)

Ямин  Мегьамедов, диндин алим