Са рахунни алач, Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путина уьлкведа та­мам тушир мобилизация малумарун алай девирдин  истемишун я.  Донбассдин шегье­рар, хуьрер фашистрин, миллетбазрин чIу­лав гьерекатрикай, гужарикай хуьн, азад авун патал гатIунай махсус серенжем уьлкведин вири агьалийри разивилелди кьабулна. Рази тушир са бязи “гъетер”, интеллигенциядин векилар, бизнесменар уьлкведай катна. Россиядин Яракьлу Къуватрин частара къул­лугъзавайбур уьлкведин Президентди ва обо­ронадин министрди вилик эцигнавай кьетIен везифаяр тамамарунив эгечIна. Гьа сифте йикъа­ра ­ярмиядин жергейра чIехи офицерар-хаинар авайдини малум хьана. Украинадин миллетбазрихъ галаз алакъа хуьзвай абуру чпин хаинвилин гьерекатралди, ватанни, военный сирерни маса гуналди, чи аскерриз ягъунар кьадай мумкинвал гана. Гьавиляй февралдин ва мартдин варцара чи аскеррикай гзафбур хкатни авуна. Гьелбетда, им пара гьайиф, дерт-гъам артухарзавай делил я.

Чаз хъсандиз чизва, СССР хьтин уьлкве Гитлеран Германиядин фашистрикай хуьн ва ахпа фашизм дуьньядилай терг авун патал Яру Армиядин аскерри гьихьтин игитвилер къалурнатIа, миллионралди кьегьалри чпин чанар къурбанднатIа, далу пата чи халкьари четинвилериз гьикI дурум ва фронтдиз куьмек ганатIа. Советрин Союздин вири халкьар сад хьана душмандин винел къарагъна. Нетижада зурба гъалибвални къазанмишна. Чна игит рухваяр ва рушар рикIел хуьзва.

Къени гьахьтин вахт алукьнава. Донбасс, гьакI чи уьлквени душманрикай хвена кIан­зава. Абурни тIи­мил туш. 1941-йисузни Гитлера саки вири Европадин уьлквеяр галаз СССР-дал вегьенай. Къе ла­гьайтIа, Россиядин Федарациядиз саки вири Европа, а чIа­вуз СССР-дин амадагар хьайи США, Вели­кобритания акси акъвазнава. НАТО-ди пехъивалзава. Миллетбазрин гъиле гьатнавай Украинадиз куьмек гузвайди я лугьуз, абуру стха рес­пуб­ликадин­ халкь къирмишзава, Россияни пайи-паяриз кIан­зава.

И йикъара США-дин разведкадин идарада яргъал йисара къуллугъ авур са чIехи офицердин га­фарихъ яб акална за телевизордай. Ада вичин амадагриз, президентдиз, пентагондин, НАТО-дин чапхунчийриз теклифзава: “Чна бинедилай Россиядин демократрикай-радикалрикай хийир къачуналди, ана гьукумдиз акси гьерекатар арадал гъуналди, властдин кьиле авайбур дегишариз алахъунин сиясат бе­гьер­сузди, са нетижадални тагъайди хьана. Им чи еке гъалатI я. Гила чи рехъ масад хьун лазим я. Россиядин халкьар сад-садаз акси акъвазарна, абурун арада къалмакъал, гьатта женгер арадал гъана кIанда. И жуьреда кIвалах тух­вай­тIа, чалай Россиядин гьу­кумдин кьилиз чи итижриз къуллугъдай инсанар гъиз жеда”.

Ихьтин алахъунриз абуру, къенепатан хаинарни желб авуна, 1996-1999-йисарани рехъ ачухнай, Кеферпатан Кавказда дяведин гьерекатрик цIай кутунай, вири регион Россиядикай хкуддай фикир аваз. Чечнядиз, Дагъустандиз международный бандитрин дестеяр ракъурна, Чечен Республика Россиядиз акси акъвазарна. Гена хъсан, дагъустанвийри республикани, гьакI Россияни пайи-паяр авуникай хвена. Чпин алчах планар кьилиз акъат тавунин хъелни кума абурук.

Къенин гьакъикъат акьван ачухди хьанва хьи, РагъакIидай патан уьлквейрин ва США-дин, НАТО-дин политикри, генералри­, министрри чин кьун тавуна, Россия пайи-паярна кIанзавайди я, и кар патал Россиядин чилерал гьатта ядерный бомбаярни вегьеда лугьузва. НАТО-дин кьушунар чи уьлкведин сергьятдив акъвазнава. Душ­манрин мурад сад я — Россиядин Федерациядин чилерин, девлетрин иесивал авун.

Бес ихьтин къурхулу вахтунда мобилизация герек тушни? Бес чи акьалтзавай несилдин пакадин йикъакай, уьлкведин гележегдикай фикир тавун къайгъусузвал жедачирни? Президент В.Путина вири крар, месэ­лаяр фикирда кьуна, мобилизациядин гьакъиндай къарар акъудна. Идан гъавурдани гьар са агьали дуьз акьуна кIанда. Исятда чна чун техвейтIа, пака геж, чи аялрин, къвезмай несилрин кьисмет татугайди жеда.

Мобилизация малумарун дуьз кар я. Ватан хуьнин важиблу месэла гьар са хизандиз талукьди хьанва.

Мобилизация малумарай гьа сифте кьве юкъуз­ цIуд агъзур касди, гуьгьуьллувилелди военкоматриз фена, чеб Ватандин эвердиз гьазур тирдакай лагьана. Вири регионра военкоматри гьяд йикъара кIвалахзава ва оборонадин министерстводин къарар кьилиз акъудзава.

Гьайиф хьи, бязи регионра военкоматрин ва къайдаяр хуьдай органрин векилри, еке «активвал» къалуруналди, са бязи гъалатIриз рехъ гузва. Оборонадин министерстводи истемишзавай къайдайрилай элячIна, армиядиз тухун тавуна кIанзавай­буруз повесткаяр гузва. И жигьетдай къанунрал амал тавур Магадандин военком къуллугъдилай алуднава. Сахалиндин военкоматдин къуллугъчияр жавабдарвилиз чIугунва. Севастополдин военкоматдай рекье тур кьуд виш, Ленинграддин областдай 19 кас элкъуьр хъувунва. Къанунсуз гьерекатриз рехъ гунин, оборонадин министерстводи истемишзавай къайдайрал амал тавунин месэлайриз талукь яз РФ-дин Президент В.Путина Хатасуз­вилин Советдин заседанидал прокуратурадиз тапшуругъар гана ва гьа са вахтунда лагьана: “Армиядиз запасда авай, гьа гьисабдай яз сифте нубатда РФ-дин Яракьлу кьушунра къуллугъ авунвай, чпихъ тайин военный пешеяр ва та­лукь тежриба авай ксариз эверна кIанда. Часта­риз рекье твадалди вилик абурухъ галаз чарасуз гьазурлухвилин кIвалахни хутахун лазим я. И крар ян тагана кьилиз акъудун герек я”.

Президентди мадни къейдна хьи, армиядиз желб ийизвай вахтунда рехъ гайи вири гъалатI­ри­кай азад хьана кIанда ва мад абур тикрарна виже къведач. Ада гьакI мобилизациядик кутун тавуна кIанзавайбурун тIварарни кьуна: гзаф аялар авай бубаяр, хронический азарар квайбур, призывдин вахтунилай алатнавайбур. Прокуратурадал гъа­латIриз рехъ гайи гьар са дуьшуьшдай кьил акъу­дун тапшурмишна. Нубатсуз эвер гайибур кIва­ле­риз рахкурун лазим тирдакайни лагьана.

Душманар ксанвач. Абур гьар са мумкинвиликай чеб патал менфят хкудиз алахъзава. Соцсетра­, мобилизациядиз аксивал ая лугьуз, эвер гунар ава. Абуру чи са бязи инсанрин кьилер элкъуьрзава. 25-сентябрдиз, Дагъларин уьлкведин меркездин майдандал шегьердин 165 йисан юбилейдин концерт кьиле физвайла, мобилизациядиз аксивалзавайбуру кIватI хьанвай кьванбуруз митингда иштиракун эмирна. Абурун тереф лап тIимилбуру хвена­.

Митингдиз талукь яз РД-дин Кьил Сергей Меликова ихьтин баян гана. “Махачкъа­лада хьайи акция тешкилнавайди, къецепатай идара ийизвайди тир. Къурху акатнавай инсанар рекьелай алудун патал 1990-йисара Дагъус­танда гьалар пайгар­дикай ­хкудиз кIанзавай къуватар алахъна. Заз аквазвайвал, гьа вахтунда Каспийскда, Буйнакскда  яшайишдин  кIвалер,  вокзалар, метрояр, базарар, туьквенар барбатI авур хъиткьинарунар рикIелай алатнавайбур ава. Къе гьукумдини, жемиятдини ахьтин телефвилер, къурбандар тикрар тахьун патал герек серенжемар кьабулун лазим я”.

Авайвал лагьайтIа, бязи инсанар соцсетра чукIурзавай тапан хабаррихъ фад агъазва, ахпа абур сада-садаз рекье хутаз, агьалийрин арада гъулгъула твазва. Эндирей хуь­руьнвийри рекьер кьуна, гьукумдин векилриз аксивална, инсанар полицейскийри кьазва лугьузвай фейкар акъат­на. Гьа­къикъатда Эндирей хуьряй анжах кьве итим мобилизация авуна. Са десте инсанар рекьин къекъуьн­дал кIватI хьана. Райондин векилри абурухъ галаз суьгьбетна, месэладин гъавурда туна ва дес­те кIвалериз хъфена. Идаз ухшар тапаррин сан-гьи­саб гзаф я. Гьавиляй абурухъ агъун ва абур мукьвабуруз, танишриз, юлдашриз рекье тун герек авач.

Гьелбетда, вири инсанар викIегьбур, зирекбур, жуьрэтлубур жедайди туш. Амма уьлкведин Верховный Главнокомандующийдин къарардин гъавурда акьаз такIанбуруз, мобилизациядиз акси табли­гъат­ тухузвайбуруз, къецепатан душманрин къундармайрихъ агъазвайбуруз гьикI лу­гьудатIа чизвач. Уьлкведай катзавайбурни ава. РагъакIи­дай патан уьлквейри ахьтинбур, визаяр гвачизни, сергьятрилай ахъай­зава, абур халис игитар хьиз къаршиламишзава. Гьукуматди ахьтинбурун вилик рекьер агалнавач. Гила гзафбур катзавай Гуржистандин, Къазахстандин сергьятрал мобильный военкоматри кIва­лах­да. Мобил­и­за­ция­дик акатзавай пешейрин, яшарин агьалияр сергьятдилай ахъайдач.

Ватанпересвилин руьгь къакьанбур, 60-70 яшаризни килиг тавуна, чеб Донбасс­диз ракъура лугьуз­ военкоматриз физва. Ахь­тинбур чи республикадани­ ава. Абуруз чизва хьи, Ватан кIеве гьатай вахтунда адаз куьмек гун гьар са агьалидин пак буржи я.

Абад Азадов