И йикъара чи уьлкведин халкьари гележегда чпин хайи чlалар амукьун патал къизгъин гьуьжетар, веревирдер кьиле тухузва. Уьлкведа милли чlалариз талукь «гъулгъула» гьатунин себеб Госдумадин депутатри милли чlалариз талукь яз теклифнавай «Россиядин Федерациядин образованидикай» Федеральный закондик дегишвилер кухтун» законопроект я. Алай йисан апрелдин вацра ругуд депутатди теклифнавай и проектдал асаслу яз, Россиядин мектебра милли чIалар анжах аялрин ва абурун диде-бубайрин хушуналди чирда.
Законопроектдиз хъсандиз фикир гайитlа, ам милли чlалар кlеверани ккlара тваз кlан хьунин нубатдин алахъун я. Гьавиляй хайи чIаларихъ рикI кузвай ватанпересри къанундихъ галаз женг чlугвазва.
Уьлкведин регионрин лайихлу алимри, сиясатчийри, муаллимри, журналистри, вилик-кьилик квайбуру, милли тешкилатрин регьберри ва масабуру хайи чlаларин гележегдиз зарар гудай къанун кьабулиз тежедайди, ихьтин теклифар гун миллетрин чlалар гьисаба кьан тийизвай гьерекатар тирди къейдзава; абуру законопроектдиз кьетlивилелди чпин аксивал къалурзава. Татарстан Республикада лагьайтlа, и законопроектдиз Госсоветдин саки вири депутатар акси хьана. Кабардино-Балкария, Чечня, Калмыкия республикайрани и законопроект хайи чIаларин гележег къурхулувилик кутазвайди яз гьисабзава.
Амма Дагъустандин Халкьдин Собранидин депутатри 23-майдиз и законопроектдин тереф хуьни дагъустанвийрик вилив хуьн тавур жуьредин къалабулух кутуна. Дагъустандин депутатри, жемиятдихъ галаз веревирдни тавуна, и жуьредин «тади серенжемар» вучиз кьабулнатlа, гзафбурун кьил акъатзавач.
РФ-дин Госдумадин депутат Гьажимет Сафаралиева, ФЛНКА-дин президент Ариф Керимова, машгьур политолог Руслан Къурбанова, «Дербент» РИА-дин кьилин редактордин заместитель Амиль Саркарова ва хейлин масабуру къанундиз талукь яз чпин наразивал къалурзава.
«Менфятлу яз гьисабзавай багьнайралди, чlалар хушуналди чирунин гьакъиндай тир къанундин авторри къастуналди ва я чин тийиз, чи уьлкведин миллетрин арада авай ислягьвилизни разивилиз зарар гуда», — къейднава Ариф Керимова.
14-майдиз, гьеле Дагъустандин депутатри къанундин тереф хуьдалди, Хасавюрт шегьерда «Хайи чlал хуьн!» тlвар алаз, хайи чlалар хуьниз талукьарнавай мярекат кьиле фена. Республикадин парламентдин депутат Якьуб Умаханова кьил кутур мярекатда 200 школьникди, 350 студентди ва муаллимри иштиракна.
Татарстан Республикадин Госсоветдин Комитетдин председатель Разиль Валеева «ВК» соцсетда къейдзавайвал, ихтилат физвай къанун Россиядин Конституциядин бязи къараррихъ галаз дуьз кьазвач. Татарстандин сад лагьай президент М. Шаймиеван фикирдалдини, цlийи къанун «рехне квайди, исятда авай РФ-дин Конституция чlурзавайди я». Ихьтин фикирдал алайбур мадни ава.
Мектебра хайи чlалар хушуналди чирунин къанун кьабулайтlа, гзаф халкьариз чпин чlалар квахьунихъай кичlезва. Гьакъикъатдани, къанун къанундиз элкъвейтlа, ада милли чlалар терг хьуниз таъсирда. Герек авач чаз ахьтин къанунар!
Куругъли Ферзалиев
