Луткунрин хуьре цIийи мектеб ачухна

Чирвилерин юкъуз РД-дин Кьил  Сергей Меликов Ахцегь райондиз мугьман хьана. Сифте нубатда ада вичин замести­телар, РД-дин Гьукуматдин членарни ­галаз Луткунрин хуьре цIийи школа ­ачухунин мярекатда иштиракна. Къейд ийин, ам РФ-дин “Образование вилик ­тухун” госпрограмма уьмуьрдиз кеч­ир­мишунин сергьятра аваз эцигна. ЦIийи дарамат 5 корпусдикай ибарат я. Ина спортзал, пищеблок, актовый зал, библиотека, спортдин ачух майдан ава. Гьар са класс вичик интерактивный доска, акустикадин система, куьруь фокусдин проектор, моноблок ва компьютер акатзавай кIелунин комплексди тадаракламишнава.

— Гьуьрметлу юлдашар, къе чна ли­шан­лу вакъиада — вичихъ чарасуз тир ви­ри кабинетар, акьалтзавай несилдиз чирвилер ва тербия гунин алай аямдин та­кьатар, классдилай къецяй кIвалах тухун патал чкаярни галай 400 ученикдивай кIелиз жедай цIийи школа ачухуниз талукь мярекатда иштиракзава. Зун а кардихъ кIевелай инанмиш я хьи, ихьтин мектеб кардик акатуни гележегда райондин агьалийрихъ илимда, искусствода ва спортдин рекье агалкьунар хьуниз къуллугъда, — лагьана  С.Меликова.

Региондин Кьили гьакIни 1-сентябрдиз Дагъустанда чпе 1206 ученикдиз чка авай мадни цIийи 3 школа ачухзавайди къейдна. Гьукуматдин гьар жуьре прог­раммайрин сергьятра аваз РД-да исятда 100 школадин, 50-далайни гзаф аялрин бахчайрин эцигунар кьиле физва. Абурукай 74 объект алай йисуз ишлемишиз вахкудайвал я. Идалайни гъейри, цIи республикадин 191 школада, гьа жергедай яз Ах­цегь райондин 3 школадани, 210 дарамат капитальнидаказ ремонт хъувунва.

Сергей Меликова вирибуруз Чирвилерин югъ мубаракна. Ада  къейд авурвал, муаллимри аялриз чи тарих ва культура кIанарзава, абуруз чпин алакьунарни бажарагъ вилик тухуз куьмекзава, школада къачузвай чирвилер уьмуьрда ишлемишдай вердишвилер гузва.

— Зун а кардихъ кIевелай инанмиш я хьи, муаллимрин куьмекдалди чи аялри алай аямдин муракаб месэлайрай кьил акъудда. Школа куьтягьна, абур хайи республикадин хушбахт гележег патал чи ви­лик акъвазнавай месэлаяр галай-галайвал гьялунив эгечIда. Куьн гьар са карда чи бубайрин ва чIехи бубайрин баркаллу къазанмишунриз вафалу хьун чарасуз я. Къуй квехъ виридахъ чандин мягькем сагъ­вал ва уьмуьрда еке агалкьунар хьурай, — лагьана С.Меликова.

Ахпа “Ахцегь район” МР-дин кьил Ос­ман Абдулкеримов рахана. — Малум тир­вал, образованидиз ийизвай инвестицияр чи гележег патал инвестицияр яз гьисабзава. Чирвилер къачун патал аялриз тешкилнавай шартIарилай абурув ерилу образование агакьун хейлин дережада аслу я. Са тIимил вахт идалай вилик Луткунрин­ хуьруьн аялри школадин куьгьне дараматда, пуд сменада кIелзавай. Къе ла­гьай­тIа, ина цIийи школа кардик акатнава. Гьам аялар ва гьамни муаллимар патал ина чарасуз тир вири шартIар яратмишнава.

Гуьгъуьнлай инал чкадин аялрин музы­кадин ансамблри чпин алакьунар къалурна. Мярекат шадвилин гьалара яру лент  атIуналди акьалтIна.

Сергей Меликов, республикадин Мин­обрнаукадин регьбер Я.Бучаев, РД-дин Минстройдин Кьил Артур Сулейманов, Рес­публика рекъемрин жигьетдай вилик тухунин министр Юрий Гьамзатов пудратчини, школадин директор галаз образованидин идарадин цIийиз ачухнавай дараматдиз килигна. И чIавуз региондин регь­берди цIийи школа мадни къулайдиз туькIуьрунин жигьетдай са жерге теклифар гана. Ада гьакI муаллимрихъ ва техперсоналдихъ галазни суьгьбетарна.

Ислягьвилин тарс

Луткунрин цIийи мектебда ислягьвилик тарс ачухуналди, Дагъустандин регьберди кIватI хьанвайбурун рикIел исятда  РФ-дин кьушунри Донбассда женгинин махсус серенжем кьиле тухузвайди, ана агъзурралди дагъустанвийри чпин намусдин буржи гьакъисагъвилелди тамамарзавайди, чун вири ислягьвал хуьн патал чалишмиш хьун важиблу тирди рикIел хка­на. “Чи хизанра, чи хайи чилел ислягьвал хуьн патал чна вирибуру алахъунар сад авун чарасуз я. Им чи къенин тарсунин асул метлеб жезва”, — лагьана Сергей Меликова.

Ада гьакIни къейдна хьи, чIе­хи­бурухъ галаз санал аялрини школадин уьмуьрда активвилелди иштиракун чарасуз я. Аялрал са гьи­хьтин­ ятIани фикирар илитIун герек авай кар туш. Абуруз чпиз гьакъи­къат­да­ни бегенмиш тир крарал ­маш­­гъул жедай мумкинвал гана кIан­да.

С.Меликова ая­лар гьуьлел ва я алачухарни гваз дагълариз тухун тешкилунин мумкинвилелни ди­къет желб­на. Чпин нубатда школьникри хуьруьз атунай республикадин Кьилиз рикIин сидкьидай сагърай  лагьана ва ада гайи цIийи теклифар хушвилелди кьабулна.

Минара туьхкIуьрда

1-сентябрдиз Ахцегь районда мугьманвиле хьайи вахтунда Да­гъустандин Кьил Сергей Меликов Хуьруьгрин хуьре авай жуьмя мис­кIиндин минарадизни килигна. Кьакьанвал 22 метрдиз барабар тир и мискIин 1637-1638-йисара чкадин диндин ва общественный деятель Баба Нуруллагьан такьатралди эци­гайди я. 1966-йисуз хьайи залзаладилай кьулухъ мискIиндин ми­нарадин цлара хъиткьерар арадал атана. Абур къвердавай еке жезва.

Инал Республикадин культурадин ирс хуьнин рекьяй Агентстводин­ регьбер Махач Мусаева малумарайвал, алай йисуз идаради кьиле тухвай экспертизади къалурайвал, и хуьруьн мис­кIиндин минарадин цла арадал атанвай хъиткьер зур йисан вахтунда яргъивилихъ метрни зуран ва гьяркьуьвилихъни юкьван гьисабдалди са сантиметрдин еке хьанва.

— Виридалайни вилик чна мис­кIиндин минара чукIунин хаталувал алудна кIан­да, ахпа тарихдин и памятник арадал хкун патал махсус компаниядин пешекарриз тек­лиф­да, — лагьана региондин Кьили.

Кьиблепатан Дагъустанда мугьманвиле хьайи вахтунда Сергей Меликов Хуь­руьгрин хуьре авай образованидин  “Люминари” центрадизни фена.

Ахцегьа С.Меликов  “Хуьрерин территорияр комплекснидаказ вилик тухун” госпрограммадин сер­гьятра аваз башламишай 1500 кас гьакьдай спортдин гзаф хилерин комплексдин эцигунрихъ га­лазни таниш хьана­. И объект 2022-йисан эхирдалди ишлеми­шиз вахкун план­ламишнавай. Ам­ма эци­гунрин ва къенепатан кIвалахар кьиле  ту­хунин зайиф­ еришри ам тайинарнавай вах­тунда ишлемишиз вахкуз хьун шаклу­вилик кутазва. Гьавиляй Сергей Меликова и месэла гьялун вичин гьар йикъан ди­­­­къетдик кутунва. Ада мукь­вал-мукьвал эцигунрал кIвалахар кьиле физвай гьал чирзава. Ахцегь райондиз атай вахтунда ада гьам заказчикдин, гьамни пудратчидин векилрихъ галаз суьгьбетарна ва и эцигунар жезмай кьван фад куьтя­гьун патал са жерге цIийи тапшуругъар гана.

Идалай кьулухъ региондин Кьил СтIал Сулейманан тIварунихъ галай 1-нумрадин АСОШ-диз фена ва Цуругърин хуьруьн юкьван школа капитальнидаказ ремонтзавай гьалдихъ галаз таниш хьана. 1-нумрадин АСОШ 30-йисалайни вилик эцигнавайди я. Ана са сменада 720 аялдивай кIелиз жеда. Амма алай вахтунда ина 760 аялди кIелзава. Алай йисуз вичикай суьгьбет физвай школани республикадин маса саки 200 школадихъ галаз санал ка­питальнидаказ ремонт авунин президентдин программадик акатнава.

Кьиле тухванвай кIвалахрихъ галаз таниш хьайидалай кьулухъ С.Меликова электропроводка авай гьалдиз, патав гвай чил къулайдиз туькIуь­руниз ва школа террорист­вилин гьерекатрикай хуьниз талукь са жерге теклифар гана. Жавабдар ксарал лап куьруь вахтара кимиви­лер арадай акъудун тапшурмишна.

Чкайрал фейидалай кьулухъ Да­гъустандин Кьили Ахцегь райондин руководстводихъ галаз совещание тухвана. Анал ада, яшайишдин идарайрин эцигунар ва абур ре­монт авун тешкилдайла, бязи кими­вилериз рехъ гунай муниципальный къуллугъчийриз туьнбуьгь авуна, арадал атанвай гьалар, энгел тавуна, туькIуьр хъувун патал тапшуругъар гана.

Дашдемир Шерифалиев