8-майдиз Ахцегь райондин Ялахърин хуьруьн тарихда амукьдай важиблу вакъиа хьана — чарх алай куьгьне гуьзел муьгъ цIийи кьилелай туькIуьр хъувуна, ачухна. 1928-йисуз Ялахърин машгьур кавха, викIегь дишегьли ФатIимат бадедин девирда халкьдин харжидалди эцигай (устIар Уста Идрисан ученик Абдулгьалим тир) ам ишлемишиз хьайи 90 йисан вахтунда куьгьне хьана, лап хаталу гьалдиз атанвай. Хуьруьн администрациядин кьил Шихкерим Жабраилова башламишна, Ахцегь райондин регьбер Осман Абдулкеримова финансралди ва хуьруьн жемятди мелералди куьмекна, ингье муькъвел чан хтана. Хуьруьнвийрин яшайиш патал акьалтIай важиблуди тир и имаратдилай гила къурхулувал авачиз пар чIугвадай машинар физва. Ялахъвийри хуьруьн ва райондин сагьибриз, гьакI ялахъви бажарагълу Уста Ражабаз (шикилда) сагърай лугьузва.
Хуьруьн мектебдилай кьулухъ 1979-1982-йисара Махачкъалада 9-СПТУ-да цлар эцигдай устIарвилин (каменщик) — монтажниквилин пеше къачур жегьил пешекар Жабраилов Ражаб Хидирлаевича хайи хуьре, районда ва гуьгъуьнай Урусатда яшайишдинни карханайрин дараматар эцигиз, халкьдин арада гьуьрмет къазанмишна ва устIарвилин тежриба къачуна. Ялахъа Суван дередин муьгъ, вичин патай савкьат яз хуьруьн мискIиндин къав-къуба туькIуьр хъувунвай Ражаба Самур дереда алатай девирдин устIаррин баркаллу рехъ-кар къе намуслувилелди давамарзава. Хайи хуьруьн тарихдин чарх алай муьгъ туькIуьр хъувуна кIанзава лагьайла, Абхазияда гъилевай карни (мугьманханадин чIехи комплекс эцигзавай) вахтуналди туна, Шихкерим Жабраилован теклифдалди, ам хуьруьз хтана. Алай вахтунда Уста Ражабалай (адан муькуь кьве стхани къванцин цлар эцигдай тарифлу устIарар я) гъейри, Ахцегь районда (мумкин я, вири Самур дередани кваз) чарх алай къванцин муькъвер эцигиз жедай маса устIар авач.
Муьгъ ачухуниз талукь шадвилин мярекатда Ахцегь райондин кьил Осман Абдулкеримова, адан заместителар Алмас Шуаевани Роберт Гьамзаева, депутатрин собранидин председатель Абдулкерим Палчаева, РД-дин Хатасузвилин хуьнин Советдин секретардин 1-заместитель Сефербег Гьамидова ва маса ксари иштиракна.
— Муьгъ инсанрин арада алакъаяр хуьнин лишан я, — лагьана мярекат ачухдайла рахай Осман Магьмудовича. — Муьгъ эцигуник, рехъ-хвал туькIуьруник ва хуьник пай кутун еке сувабдин карни я. Къуй, и муьгъ себеб яз, Ялахърин хуьр гегьенш, авадан ва мублагь хьурай!
Хуьруьн сагьиб Шихкерим Жабраилован теклифдалди куьгьне муьгъ цIийи хъувун — им сифте чубарук я. Гележегдани чна Ялахъа ва райондин дагълух гьар са хуьре халкь патал хъсан крара куьмекда. Шихкеримаз, уста Ражабаз ва муькъуьк чпин зегьметдин пай кутур вирибуруз чухсагъул! Ялахърин хуьр районда малдарвални хипехъанвал, куьнуьчуьвал артмишун патал виридалайни хъсан яйлахар галай, мумкинвилер авай кьетIен чка я. Инай бажарагълу гзаф инсанар акъатна ва абурун ирс давамардай жегьиларни пайда хъжеда. Туристар желбун патални ина надир шартIар ава. Хъсан эквер, рехъ, михьи яд, гьава, зегьметкеш ва мугьманперес инсанар авай и хуьруьхъ хъсан гележег ава, — алава хъувуна райондин кьили.
— Къе, ЧIехи Гъалибвилин суварин вилик, дагъдин хуьруьн шад межлисда иштиракдай кьисмет хьунал зун гзаф шад я. За жуван ва республикадин кьиле авай ксарин патай вири ялахъвийриз 9-Майдин сувар ва цIийиз туькIуьр хъувунвай муьгъ — дуствилинни гьуьрмет-берекатдин алакъаяр мягькемарзавай кьетIен имарат — рикIин сидкьидай мубаракзава! Райондин кьиле авайбуру дагълух гъвечIи хуьрер хуьниз, аваданламишуниз фикир гун тебрикуниз лайихлу я. Зун къе сифте яз Ахцегь ва Кьурагь районрин сергьятдал алай къунши Ялахърин хуьруьхъ, адан зегьметкеш ва мугьманперес дагъвийрихъ галаз таниш хьана. Гьакъикъатдани, инаг хъсан гележег, хуьруьн майишатдал машгъул жедай лап вижевай шартIар авай гуьзел чка я. Иниз жегьил хизанар хкведайдахъ зун инанмиш я. Къуй куь хуьре шадвал, садвал, гьуьрмет, берекат мадни артух хьурай! — къейдна республикадин кьиле авайбурун патай векил Сефербег Гьамидова.
Вичин нубатда Шихкерим Жабраилова муьгъ туькIуьр хъувур устIардиз, адаз куьмекар гайи хуьруьнвийриз ва иллаки пулдин такьатралди гъил кьур Осман Абдулкеримоваз, гьакI шадвилин мярекатда иштиракзавай Сефербег Гьамидовазни амай мугьманриз чухсагъул лагьана. Багьа мугьманри муьгъ ачухунин лишанлу лент атIана. Муькъвелай сифте инсанар, машинар элячIна. Хуьруьн тарихдин метлебдин вакъиадиз талукь шадвилер Ялахъа яргъалди давам хьана.
Дашдемир Шерифалиева
