Са агьвалатди зи кьил кьилелай алудна. Августдин варз тир. Хизанди вирида, — гьам гъвечIида, гьамни чIехида, чпин гъилиз атанвай ризкьи — шуьмягъар кIватIзавай. Аялри — гьатта ашкъидалди. Абурун арада Урусатдин са шегьердай мугьманвилиз хтанвай 15 йиса авай хьтин гада Гьажини авай. Дугъри я, ада са гьихьтин ятIани наразивилелди, гьяз авачиз кIвалахзавай. Нянихъ, вири столдихъ ацукьнавайла, Гьажидин бубади кIвалин иеси Шагьлараз зенг ийизва.
— Чан мукьва-кьили, ваз минет хьуй, зи Гьажидив шуьмягъар кIватIиз тамир, адан юкь какур жеда. Мад вун зи гъавурда акьуна хьи. КилигайтIа, Гьажиди вичин бубадиз зенг авуна, вичив шуьмягъар кIватIиз тазва лагьана, шикаятнавай кьван.
— Гьажи, — лагьана Шагьлара, — на кIватIай шуьмягърин кьилел за вав артуханбурни вахкуда, хъфидайла, хутах жуваз.
— Пагь, — хълагьна Гьажиди, — зун абурухъ къугъваз ацукьнавани? Базарда абур кIамай кьван ава. Базардай къачун тавуна, куьне абур вучиз кIватIзавайди ятIа, зи кьил акъатзавач.
Гьажи хъфидай вахт хьайила, мад адан бубади зенг ийизва Шагьлараз.
— Шагьлар, ваз минет хьуй, Гьажи Махачкъаладиз такси кьуна рахкура, маршруткада адаз къулай жедач.
Йисар къвез алатна. Гьажидикай студентни хьана. 3-курсуна кIелзавай ада социальный сетда, “Приорадин” маркадин автомашиндин къвалал акъвазна, вичин шикил тунва. КIаникайни кхьенва: “Ихьтин автомобилдин рулдихъ ацукьун патал инсандиз кьил кIанда”.
Са акьван вахтни алатнач, са кве ятIани акьурна, Гьажиди машин авария авуна. Варзни алатнач, бубади машин цIийиди хьиз туькIуьр хъувуна, Гьажидив вахкана. Зун гьеле Гьажиди фитнесрани курортра хкудзавай кеферикай рахазвач. Ана авайдини масад я.
Гила зун и агьвалатриз баян гуз алахъда. Низ дерт авай, эгер Гьажидин буба са миллиардер тиртIа. Ада, вичин чандал цIай кана, зегьмет чIугвазвай. Гьуьрметлу Гьажидин буба, сифте вуна жувалай вил аладара. Ви дуланажагъдин шартIар ваз цавай аватайди яни мегер?! Дугъри я, ви диде-бубади ваз кIвачел акъвазиз куьмек гана. Им диде-бубадин везифани я. Амма вири чрана, ргана — ваъ. Адалай гуьгъуьниз вири ви зегьметдин нетижа я. Гьуьрметлу Гьажидин буба. Гила за ваз хъсандаказ захъ яб акалун теклифзава.
Веледдикай са затI хкатун патал ам зегьметдал рикI алаз вердишарун диде-бубадин кьилин везифа я. Квелай башламишда лагьайтIа, заз чиз, аял са квел ятIани машгъуларунилай. Аялдин рикI алай машгъулат, гьелбетда, къугъун я. Аялни датIана къугъваз жедач кьван. Идалайни гъейри, аялдин рикI яратмишунин са хилел (хобби) хьун герек я эхир. Диде-бубади аялдиз са манийвални тагана, адан тереф хуьн чарасуз я. Диде-бубадин тарифди аял руьгьламишда, адак лувар акатда. Аялдин нукьсанар адан чинал гъун эсиллагь герек туш.
Мектебда кIелзавай йисара эвелимжи чкадал, гьелбетда, тарсар ала. Тарсарикай азад вахтунда — спорт, рикI ацукьай яратмишунин хел, кьилиндини — зегьмет. Эгер руш велед ятIа, дидедиз куьмек гана кIанда, дердияр тIимил авани мегер?! КIвале михьивал, къайда хуьн, тIуьн гьазурун, къаб-затI чуьхуьн, малариз килигун ва мсб. И вири дердийра рушавай дидедиз куьмек гуз жеда кьван. Къуй эвелдай “пад кими яз” хьурай. Ахпа, яваш-яваш дидедин куьмекдалди руша вичин гъалатIар туькIуьр хъийидайдал шак алач.
Эгер гада велед ятIа, бубадини гьа и жуьреда гададиз “тарс гун” лазим я. ИкI вердишарай аял зегьмет галачиз дуланажагъдин са шартIни арадал текъведайдан гъавурда акьада. Эгер вун са затIни тийиз ацукьайтIа, ваз я недайди жагъидач, я — алукIдайди. Са гафуналди, аялдиз зегьметдин къадир жеда. Гьа икI, зегьметдив вердишарай аялди “шуьмягъар кIватIун квез герек я, абур базарда ацIана ава” садрани лугьудач. За винидихъ къалурнавай меслятрилай цIар яна, Гьажидиз зегьметдин къадир чир тавуна, бубади адан кефиниз кIан хьайи вуч хьайитIани къачурла, гьелбетда, Гьажиди “базардай къачун тавуна, шуьмягъар вучиз кIватIзавайди я” лугьуда.
Винидихъ гъанвай мисалрай тестикь жезвайвал, Гьажидин “зегьмет” бубадив вичиз кIан хьайи затI къачуз тун я. Бубани Гьажидин “зегьметдиз” акI муьтIуьгъ хьанва хьи, мад лугьудай гафар жагъизмач. Буба вичиз муьтIуьгъ хьун Гьажиди вичин “алакьунай” гьисабзава. Гьавиляй ада интернетда “Приорадин” патав акъвазна янавай шикилдин кIаникай кхьенва: “Ихьтин автомобилдин рулдихъ ацукьун патал инсандиз кьил кIанда”.
Имни тербия! Мусибат. Я Аллагь, инсан, вилер аваз, икьван «буьркьуь» жедани мегер?!
Заз исятда квекай къурхулувал аватIа, яраб газет кIелзавайбуру кьатIудатIа?! КьатIун тавуна жеч. Йисар къвез, алатзавайди я. Бубадивай Гьажи “кIула кьаз” хъжедач. Кьуьзуьвили адал вичин тагъма эцигда. Адаз вичихъ гелкъведай кас герек къведа. Гьажиди адав гъил вугуда лагьайтIа, таб я. Бес гила Гьажиди вуч авурай? Вичин дуланажагъ таъминардай рекьер адаз жагъидач, вучиз лагьайтIа, а рекьер жагъурдай адан ашкъи, гьевес бубади вичи “цIурурна”. Язухар… Гила куь гьал гьикI хьурай?!.
Фазила Абасова