Уллу-Гъетягърин хуьряй акъатай машгьур инсанрин арада тарихдин илимрин доктор, КПСС-дин Кьасумхуьруьн райкомдин, Дербентдин горкомдин 1-секретарвиле, Каспийскдин горисполкомдин председателвиле, ДАССР-дин Министррин Советдин председателдин заместителвиле кIвалахай Рамазан Юсуфович Юсуфова кьетIен чка кьазва.
Р. Юсуфов 1912-йисуз Бакудин нафтIадин буругърин устIар Шихгьасанов Юсуф Шихгьасановичан хизанда дидедиз хьана. Хуьре 3-класс куьтягьай Юсуф дахди Бакудиз (Сурахана райондиз) тухвана. Ина гадади школа акьалтIарна. 1927-йисуз ам Дербентдин II дережадин школадик экечIна. 1930-йисуз анаг акьалтIарай Р.Юсуфовакай Уллу-Гъетягърин школада сифтегьан классрин муаллим хьана. Ам гьакI школадин комсомолрин ячейкадин секретарвилени хкяна. Гуьгъуьнин йисара Рамазан Юсуфович кьисметди са шумуд чкадиз акъудна — гьам кIелиз, гьамни кIвалахиз.
1936-йисуз Кеферпатан Кавказдин хуьруьн майишатдин коммунистический школа акьалтIарай Р.Юсуфовакай Дагъустандин медтехникумдин ВЛКСМ-дин комитетдин секретарь ва тарихдин тарсар гузвай преподаватель хьана.
1941-йисуз Рамазан Юсуфовича СтIал Сулейманан тIварунихъ галай Дагъустандин педагогический институт (заочнидаказ) акьалтIарна.
1958-йисалай та пенсиядиз экъечIдалди Рамазан Юсуфовича А.Тахо-Годидин тIварунихъ галай илимдинни ахтармишунрин институтда директордин заместителвиле кIвалахна.
Рамазан Юсуфов са шумудра ДАССР-дин Верховный Советдин депутатвиле, КПСС-дин обкомдин членвиле хкяна.
ЧIехи дережадин алим, бажарагълу руководитель, общественный ва государственный деятель хьиз, Рамазан Юсуфович СССР-дин журналистрин Союздин член, СССР-дин ва РСФСР-дин просвещенидин отличникни тир.
Виниз тир дережадин алим хьайи Р. Юсуфова газетризни журналриз 300-лай виниз макъалаяр, пособияр, ктабар кхьена, абур педагогикадин илимдин хазинада ирс яз гьатнава.
Гзафбурун рикIел Рамазан Юсуфов кьетIен хатI авай шаир язни алама. Гзаф эсерар ада “Р. Ариф” тахаллус алаз аялар патал кхьена. Ада кIелзавайбуруз вичелай аманат яз 3 ктаб — “Ирид дагъда”, “Зи дустарин хиялар”, “ЦIелхемдин ялав” туна.
Рамазан Юсуфовичан яргъал йисарин намуслу зегьмет “Знак Почета”, Ватандин дяведин II дережадин, Зегьметдин Яру Пайдахдин орденар, “Кавказ хуьнай”, “Германиядин винел гъалиб хьунай”, “Зегьметдин ветеран”, “Дурумлу зегьметдай”, ЧIехи Гъалибвилин юбилейрин медалар, ДАССР-дин Верховный Советдин, ВЛКСМ-дин ЦК-дин, СССР-дин оборонадин наркомдин — санлай 20-дав агакьна гьуьрметдин грамотаяр гуналди къейдна…
1992-йисуз рагьметдиз фейи Рамазан Юсуфован тIвар эбеди авунин лишан яз, чIехи алим ва государственный деятель яшамиш хьайи кIвалерин (Махачкъалада) цлал адан суьрет ва уьмуьрдиз талукь кхьинар алай мармардин кьул алкIурнава.
Вичин тIвар яргъарани машгьур хьайи гъетягъви Рамазан Юсуфович Юсуфовакай кхьенвай макъала за Алишер Навоидин цIараралди куьтягьзава: “Инсанар гьамиша чан аламаз амукьдач, бахтлу кас вичин тIвар несилри рикIера хуьзвайди я”.
Хазран Кьасумов
