Мухбирди мухбирдикай
Тарцин гужлувал, дурумлувал адан дувулрилай аслу я. ВацIукайни гьакI лугьуз жеда: адак гьикьван гзаф кIамар, булахар акахьайтIа, гьакьван ам гурлу жеда. Вичихъ районра, шегьерра цIудралди хуьрерин мухбирар авай республикадин жемиятдинни сиясатдин “Лезги газетни” за гужлу тарцив, гурлу вацIув гекъигзава. Сад-кьве кас квачиз, багъри газетдиз чкайрилай макъалаяр, литературадин эсерар кхьизвай вири мухбирар заз мукьувай таниш я. Гзафбурухъ галаз за дуствилин алакъаярни хуьзва. Газет себеб яз, са шумуд касдикай зи хизандин хванахваяр хьанва.
Мегьарамдхуьруьн райондай багъри газетдиз макъалаяр, гъвечIи-гъвечIи гьикаяяр, шиирар кхьизвай Тамила Салмановадихъ галаз зун кьве йис идалай вилик Кьасумхуьрел Шииратдин йикъан мярекатда таниш хьанай. И суварик Т.Салманова алай йисузни атанвай. Гьа суварик за адахъ галаз уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьерикай, мухбирвилин алакъайрикай суьгьбетна, жуван “ЗуькIуьд булах” ктабни пишкешна. Заз Тамиладин мухбирвилин хатI, макъалаяр, литературадин эсерар бегенмиш я.
Малум хьайивал, “сандухда “Лезги газет” аваз гъуьлуьз атай” Тамила Салманова 1983-йисан апрелдиз Ахцегь райондин Ухулрин хуьре дидедиз хьана. 1986-йисуз хизан Мегьарамдхуьруьн райондин ЦIийихуьруьз куьч хьана. Т.Салманова алай вахтунда Бут-Къазмайрал яшамиш жезва. Ам пуд аялдин мегьрибан диде, кIвалин кайвани я. 2018-йисалай инихъ Тамила Салмановади багъри “Лезги газетдихъ” галаз сих алакъа хуьзва, шиирар, гъвечIи мезелияр школада кIелзавай йисарилай кхьизва.
Балугъчидиз балугъчи яргъа амаз чир жеда, лугьузва камаллу мисалда. 1973-йисалай газетриз макъалаяр кхьизвай, 1990-йисалай райондин газетдин редакцияда кIвалахзавай кас яз, заз Тамиладин сифте макъалаяр кIелнамазди чир хьана: ам масадаз тешпигь тушир хатI авай мухбир я.
Зи вилик багъри газетдин алай йисан 7-нумра ква. Ана Тамиладин 6 шиир ганва. “Дидед чIалан чIурава зун, Шииратдин гарава зун…” кхьизва ада “Вуж атурай” шиирда.
Дуьз лагьайтIа, газетда ганвай адан шииррикай за сифте нубатда “Къаридиз” шиир кIелна. Вучиз лагьайтIа, сусаринни къарийрин араяр гзаф вахтара “чимибур” жезвайди туш. Чи мухбирдинни къаридин алакъаяр гьихьтинбур ятIа? И суалдиз жаваб гьа шиирдин сифте кьве цIарцIяй жагъизва: “Хьай йикъалай зун ви гадад свас мукьва хьана чун, зун — ваз, вунни — заз…”.
Шиирда ихьтин бендни ава:
КIвалин кайвани, зун хьана диде.
Вун чи балайрин рикI алай баде.
Зун буржлу я ваз уьмуьр амай кьван,
Заз къведач гьайиф ви рекье гуз чан.
Къарини свас – абурун алакъа, гьуьрмет хатур гьихьтинди ятIа, гьа и цIарара ава. И кардал чна шадвални ийизва.
Т.Салмановадихъ мезелиярни ава. Гьуьлуьн цин дад чир хьун патал адан са стIал дадмишун бес я. “Лезги газетдин” алай йисан 9-нумрада Т.Салмановадин кьве мезели ава. Са мезелиди начагъзавай дидеди аялдивай “ваз вуч кIанда?” лагьана хабар кьазва. Аялди са затIни кIандач лугьузва, ахпа алава хъийизва: “КIанзавай затI вавай къачуз жедайди туш”. Диде мягьтел жезва, ам вуч затI ятIа лугьуз.
— Сагъвал я, диде чан, — жаваб гузва аялди. — Заз чи кIвалевайбур садни начагъ хьана кIанзавач…
Чандин сагъламвал, хизандин бахтлувал, мухбирвилин, шаирвилин рекье мадни еке агалкьунар хьун Аллагьдивай тIалабуналди, за лугьузва: чун ви макъалайрал, мезелийрал ва шииррал вил алаз яргъалди тамир, Тамила!
Хазран Кьасумов
