Умуд атIанвач

Са варз идалай вилик за Ватандин ЧIехи дяведин женгера гел галачиз квахьай курхуьруьнви Агъа­ев Гьажибала кучукнавай сур 72 йисалай багърийриз гьикI чир хьа­натIа, гьадакай кхьенай. Эхь, дяведин йисара гел галачиз квахьайбурун, хайи маканриз хтун кьисмет тахьайбурун кьадар лап гзаф я. Абурун багърийрин умуд гилани квахьнавач.

Зи хайи хуьр тир Кьулан СтIал­дилай фронтдиз 200-дав агакьна итимар фенай, къе абурукай садни амач. Ватан патал женгера иштиракай стхаярни хьана. Фашистрихъ галаз пуд стха Аскероври, пуд стха Алиабасоври, пуд стха Рамазановри, вад стха Бремоври, кьве-кьве стха Гьажибалаеври, Сабетоври иштиракна. Дяведиз фейибурукай хейлинбур гел галачиз квахьна.

Бремоврин стхайрикайни сад гел галачиз квахьайбурун сиягьда гьатна. Гуьгъуьнлай чир хьайивал, и хабар тапанди хьана. Хирер алаз госпиталдиз аватай аскер дяведилай гуьгъуьниз, эвленмиш хьана, Минскда амукьна.

Гел галачиз квахьайбурун арада зи чIехи халу Гьажибалаев Бейбалани ава. Ам жагъур хъувун патал за Россиядин оборонадин министерстводин архивдиз чарар кхьена. Анай хтай жавабрай малум хьайивал, гвардиядин ирид лагьай дивизиядин танкариз акси 70-кьилдин дивизиондин командирдин заместитель  Гьажибалаев Бейбала 1942-йисан апрелдиз гел галачиз квахьна. За гвардиядин 7-дивизиядин частари иштиракай женгериз, дивизиядин кьушунар фейи чкайриз талукь документар ахтармишзава, жагъурзава. Белки, лугьузва за, халудин гел зазни жагъин хъийин.

Адалай гъвечIи халу Маллабубадини фронтда душмандихъ галаз женгер чIугурди я. Техник-лейтенант тир ам хуьруьз хирер алаз, набут яз хтанай. Ада ихтилатайвал, Бейбала халудиз Лида тIвар алай уьмуьрдин юлдаш ва Борис лугьудай хвани авай. Халуди Омскдин танкарин училищеда кIел­дайла, урус рушаз вичин кIаниви­лин гьиссер багъишнай. Лидади педагог­вилин институт куьтягьнавай ва ам кIва­лахиз Кустанайдин областдиз рекье тунай. Заз халудин сусан кьисметни чириз, чи хтул жагъур хъийиз кIанзава.

Гел галачиз квахьайбурук чи эме Мержан дидедин хва Алисултанни ква. Мержан дидедин вил рекьидалди рекьел хьана, белки, хва хквен лугьуз. Гьар юкъуз ада вичин руш Гьаваханум тагькимардай: “Чан бала Гьава, варар агалмир, ахъаз тур, хва йифиз хтайтIа, варцихъ галамукьдайвал тахьурай. Гьава, вини кIвале столдал хуьрек авай къабни эциг, лампани куькIуьр­на тур”.

Эмедин ихьтин гафар рикIел хтайла, гилани зи вилерал накъвар къвезва. Эхь, фашистрин чапхунчийрихъ галаз женгера Ватан хуьн патал уьтквемвал къалурай чи рухвайрин дидеярни викIегьбур, дирибашбур тир. Абуру  фронтдай тахтай рухваяр уьмуьр амай кьван гуьзлемишиз хьана.

Айдин Балабегов