Мукъаятвал квадармир!

Гьар йисан гатфариз чи республикадин мулкарал цIаяр кьунин дуьшуьшар гзаф арадал къвезва. Абурун кьилин себебрик неинки цIув мукъаятсуздаказ эгечIун, гьакIни кьурай векьериз цIай ягъунни акатзава. ИкI, хуьруьн майишатдин кIвалахар кьилиз акъудун патал агьалияр багъ-бус­тандиз, чуьлдиз экъечI­зава, зирзибилриз, кьурай векье­риз, пешериз ва маса затIариз цIай язава. Гзафбуру им хаталу кар тирди, гар акъатуни месэла мадни де­ринриз ракъурдайди аннамишзавач. Са гафуналди, чуьлдал цIай хъийизвай гзаф дуьшуьшра чIуру гьалар арадал къвезва — чуьл­лер­, там квай чкаяр, кул-кусар, тамар­ терг жезва… Мисал яз, 2021-йисуз Да­гъустанда тамари — 3,  ачух чкайра кьурай векьери-кьалари цIай кьур 1369 дуьшуьш арадал атана­. Хатасузвилин къайдайрал амал тавунай 44 касдиз талукь яз адми­нистративный протоколар кхьена.

Кьурай векьери цIай кьун а кардалди хаталу я хьи, ам цIун са гъвечIи цIелхемдилайни садлагьана арадал атун, иллаки гар авай юкъуз адан нетижаяр мадни чIурубур хьун мумкин я. Ихьтин саки вири дуьшуьшар инсанар себеб яз арадал къвезва. Кьуру векьер-кьалари цIай чуьл­да гуьзчивиликай хкудна аму­кьай­ цIай квай чкадилай, пIапI­рус­дилай ва я спичкадилай кьазва.

ЦIай кьур дуьшуьшар хьайи­ла, стационарный телефондай “01”, “101” ва я мобильникдай 112 нумрайриз тади гьалда зенг авун герек я.

Эгер цIай кьур дуьшуьш куьн яшамиш жезвай кIвалерин патав арадал атанватIа, агъадихъ галай къайдайрал амал авуналди, квевай куь ва багърийрин уьмуьр ва сагъламвал хаталувиликай хкудиз жеда:

—  куь хизанда авайбурукай квез куьмек гуз тежезвай ксар кIва­ляй акъуд, кIвалин гьайванарни рикIелай ракъурмир;

—  тади гьалда пожарный час­туниз зенг ая, цIай кьунвай чка­дин адрес ва куь фамилия лагь;

—  кIвалин пенжерар, ра­кIа­рар, вентиляциядин тIек­­ве­нар вири кIеви ая;

—  цIай кIвалин цлав агатиз хьайи­тIа, аниз ва кIвалин къавуз яд ягъа;

—  цIай маса участокрал чукIун тавун патал датIана гуьзчивал ая;

—  ведрояр, челегар ва маса къаб-къажах цяй ацIура, кьежей пек-лек гъилик ая, абуралди тIи­­мил кьадардин цIай хкадариз жеда;

—  эгер цIукай куь уьмуьрдиз хата авачтIа, гъилик квай затIа­ралди ам хкадариз чалишмишвал ая.

Бязи вахтара цIаяр кьунин дуьшуьшар аялар себеб язни ара­дал къвезва. Спичкаяр аялар патал къугъвадай затIар туширдакай, акатай вуч хьайитIани цIуз вегьин тавунин патахъай аялрихъ галаз гъавурда твадай суьгь­бетар ая!

Эхирдай мадни рикIел хкиз кIан­зава: цIаяр кьуникай хуьнин къай­дайрал амал тийизвай ксар административный жавабдар­вилиз чIугвада. Жермедин кьадар агьа­лияр патал 2 агъзур, къул­лугъ­­рал алай ксар патал 6 агъзур­далай 15 агъзур манатдал кьван я.

Ислам  Сирхаев,

Махачкъаладин 1-нумрадин ОНД ва ПР-дин къуллугъчи