И йикъара Белиждин гимназияда, лезги халкьдин бажарагълу шаир, шииратдин халис устад Алирза Саидов дидедиз хьайидилай инихъ 90 йис тамам хьуниз талукьарна, адан яратмишунриз, уьмуьрдиз, ам рикIел хуьниз бахшнавай шииратдин межлис кьиле фена.
Ана шаирдин руш, Мегьарамдхуьруьн райондин Билбилхуьруьн умуми образованидин юкьван школадин кьилин дережадин муаллим, Эмине Алирзаевна Саидовади, шаирдин птулри — Самура, Жамиляди, лезги писателрин секциядин регьбер, шаир, “Вахтар ва инсанар” передача кьиле тухузвай Владик Батманова, хореограф Сефербег Сефербегова, и цlарарин авторди, аялри ва муаллимри иштиракна.
Мярекат гьазурна ва фасагьатдиз лезги чlаланни литературадин кьилин дережадин ва РД-дин лайихлу муаллим, РФ-дин образованидин гьуьрметлу къуллугъчи Гъулангерек Гьажиевна Ибрагьимовади кьиле тухвана.
Атанвай мугьманар мярекат кьиле физвай лезги чlаланни литературадин кабинетда авай лезги шаирринни писателрин суьретралди хъсандиз безетмишнавай стендриз итижлудаказ килигна, абурал алай шаиррин камаллу келимаяр кlелна, аялрихъ галаз суьгьбетарна. Мярекатдиз хъсандиз гьазур хьанвай: шаирдиз талукьарнавай стенд, ктабрин выставка, адан уьмуьрдиз бахшнавай ва чlалариз кхьенвай манийрикай ибарат видеороликар тешкилнавай.
Межлис кьиле тухузвайда кlватl хьанвайбуруз чlехи шаирдин уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьикай суьгьбетна. Аялри устаддиз шаирдин шиирар кlелна. Гъ.Ибрагьимовади къейд авурвал, шаирдиз шииратда сифте камар къачуз таъсир авурбур адан диде Марият, ахпа Кьуьчхуьр Саид, Етим Эмин, Ахцегь Гьажи, Хуьруьг Тагьир, Стlал Сулейман, Алибег Фатахов хьана… Ада А.Саидован шииратдин тематика гьар жуьрединди, гьи шиир къачуртlани, адан кьилин игит инсан тирди, шаирдиз къени къилихрин инсанар гзаф кlан хьайиди, адан шииррихъ Ватан, милли чlал, инсан кlанарунин гьиссер деринарунин, насигьатдин рекьяй чlехи метлеб авайди лагьана.
Мярекатда экрандал шаирдин уьмуьрдикай къалурай фильмди ва анай Алирза Саидова вичи шиир кlелиз акуни аялар мягьтеларна, абуруз чlехи шаир генани мукьва хьана. Анал гьакlни Дурия Рагьимовади ва Роза Максумовади А.Саидован чlалариз кхьенвай манияр лугьузвай роликар итижлубур хьана.
Гаф Эмине Саидовадиз гана.
— Зун шегьерда чlехи хьайиди я, — лагьана ада. — Ятlани, заз хъсандиз лезги чlал чизва. Зи буба хайи чlал хуьз алахънавайди тир. Ватандал, дидедин чlалал, тlебиатдал зи рагьметлу бубадин гзаф рикl алайди тир. Ада а кlанивал чаз вичин эсерра тунва.
Чи Ватандал гьикьван чапхунчийри вегьена, гьикьван хуьрериз цlаяр яна, гьакl ятlани, душмандиз муьтlуьгъ тахьана, чи халкьди Ватан, чи чlал хвена. Алай вахтунда вири шартlар аватlани, гила чна чи гъилералди жуван дидедин чlал квадарзава. Чи диде-бубаяр, аялар, жаванар, милли чlал хвена, ам вилик кутун патал алахъзавач. Кlвалени, куьчедани, кlвалахални урус чlалал рахазва. Чlал квадарайла, чун халкь яз амукьдани, балаяр? — суал гана Э.Саидовади. (Аялри “ваъ” лагьана жаваб гана.) — Машаллагь, чlал хвейила, ам чна чи диде, Ватан хвейи мисал я.
Владик Батманова вичин рахунра Алирза Саидов халкьдихъ рикl кайи шаир тирди, адан шииррай и кар тестикьарзавай цlарар кlелуналди субутна. “Зи рикl алай кьве шаир ава, — давамарна ада. — Сад — Алирза Саидов, садни Стlал Сулейман я. Абур заз зи илгьамдин рекье экв гузвай кьве гъед я”.
И цlарарин авторди А.Саидован яратмишунрин гуьрчегвал, тамамвал, фикиррин деринвал къейдна ва вичи 1981-йисуз сифте яз кхьей манийрикай ва тамамарай А.Саидован “Эминан гьарай” чlалаз кхьей маниди Дагъустандин телевидениди кьиле тухвай “Чна бажарагълубур жагъурзава” конкурсда сад лагьай чка кьурди, гуьгъуьнин йисара вичи шаирдин “Ватан”, “Тамададин мани”, “НуькIерин сувар”, “Рушари ичер кlватlзава” чlалариз манияр кхьейди рикlел хкана. Ахпа “Уста Идрис” поэмадай са чlук кlелна.
Аялри шиирар лап гуьрчегдиз, сегьнеда авай артистри хьиз, кlелунилай гъейри, мярекат Белиждин искусстводин школадин хореографиядин отделенидин “Кавха” ансамблди тамамарай кьуьлуьнини чlагурна.
Шииратдин межлис муаллимди А.Саидован багьа тlвар лезги халкьдин рикlера гьамишалугъ яз амукьдайди, адан яратмишунрал чан аламай кьван халисан шаирар эбеди тирди къейд авуналди, вичин гафариз къуват яз, вичи шаирдиз бахшнавай шиирдай са чlук кlелуналди акьалтIарна.
… Дуьнья — миллетрин кlвал я, шумуд жуьре,
Санава ислягьвал, санава дяве.
Акурла уьлквейра куькlуьзвай цlаяр,
Алирзадин чlал за хъийизва тикрар:
“Къуй аялрин рикlни вилер
Ачух яз хьурай!
Ислягь, жегьил жумарт чилел
Ашукь яз хьурай!”
Ша хуьн саламатдиз ислягь чил, дагълар,
Кукlушрилай кьил къачузвай вацlар.
Рагарин ккlални Самурдин стlал
Акурвалди, чанда куькlуьзва зи чlал:
Рагарик ккlал кумай кьван,
Ятарин стlал амай кьван,
Бубайрин ирс, чlал гумай кьван
Сагъ я Алирза!
Ахпа Гъ.Ибрагьимовади атанвай мугьманриз, шиирар кlелай аялриз рикlин сидкьидай сагърай лагьана ва рикlел аламукьдай шикилар яна.
Къагьриман Ибрагьимов
