Бязи вахтара, гьикьван чIехи къуллугърал хьайитIани, кIвалахдилай элячIай ксар фад рикIелай фидай вахтарни, дуьшуьшарни жеда. Амма къенин чи макъаладин игит дишегьлидилай яргъал йисара зегьмет чIугур, регьбервал гайи коллективда вичин гьакъисагъ зегьметдалди, хуш рафтарвилелди гьар садан рикIе дерин гел таз, чка кьаз алакьна.

Чи суьгьбет 1995-йисалай Дагъустандин здравоохраненидин министерстводин лабораторный диагностикадин рекьяй штатдик квачир кьилин пешекар яз зегьмет чIугур, яргъал йисара Республикадин диагностикадин центрадин (РДЦ) лабораториядин отделенидиз регьбервал гайи, вичин ери-бине СтIал Сулейманан райондин Сайтархуьряй тир  Ткезбан  Эседовадикай  я. КIвалахдин йисара ада диагностикадин 60-далай виниз къайдаяр уьмуьрдиз кечирмишна. Нетижада азарар, гьа гьисабдай яз садакай масадак акатдайбурни, фад дуьздал акъуддай мумкинвал хьана. И рекье къазанми­шай агалкьунрай ам  чухсагъулрин хей­лин чарарин ва гьуьрметдин грамотайрин сагьиб я…

Ткезбан Мегьамедсаидовнадихъ галаз зи сифте гуьруьш 13 йис идалай вилик кьиле фенай. Редакциядин тапшуругъдалди зун адакай макъала кхьиз РДЦ-диз рекье тунай. Им Т.Эседова кIвалахдин яцIа авай вахт тир. “Йисан виридалайни хъсан духтур” конкурсда (28 номинациядай кьиле тухвай конкурсдин нетижайрин сиягьда чи са шумуд ватандаш мадни авай) “Виридалайни хъсан духтур-ахтармишунардайди (исследователь)” номинацияда РДЦ-дин лабораториядин отделенидин а чIавуз заведующий тир Ткезбан Эседова гъалиб хьанвай. Гуьгъуьнлай адан руш, республи­кадилай къецени машгьур гинеколог, ДГМУ-дин кафедрадин заведующий, меди­цинадин илимрин доктор, профессор Асият Эседовнадикай (гаф кватай чкадал лугьун, адан буба медицинадин илимрин доктор, профессор, РФ-дин ва РД-дин лайихлу­ дух­тур, вичин ви­ри уьмуьр медицинадин хилез бахш авур Эсед Мутагьирович Эседов я), РДЦ-да зегьмет чIугвазвай чи в­атан­дашрикай макъалаяр кхьидайла, гуьруьш­миш жедай, гьатта 2011-йисан июндиз адан регьбервилик кваз” Дагъустанда лабораториядин медицина вилик тухунин мумкинвилер” лишандик кваз (“Сагъ­лам­вал” Милли проектдин сергьятра аваз маса къачунвай тадаракар ишлемишдай тежриба хкажун патал) РДЦ-да кьиле тухвай конферен­цияда иштиракдай мумкинвални хьанай. Медицинадин хиле ихьтин серенжемар, низ чида, ада гьикьван кьиле тух­ванатIа!

Амма гуьруьш хьайи гьар сеферда Ткез­бан Мегьамедсаидовна вичин кIвалах дериндай чидай пешекар, сабурлу, камаллу, чарадан тIалдикай хабар кьадай рикI авай дишегьли тирди субут хьунилай гъейри, жуьреба-жуьре миллетрин векилри кIва­лахзавай идарада адаз ийизвай гьуьрметди заз генани екез таъсирнай, ам виридаз “Ткезбан бах” хьуни зун мад­­ни шадарзавай­. Исятдани, лайихлу пенсиядиз экъечI­на­­вай­лани, коллективди адаз екез гьуьр­мет­­за­вайди мадни субут жезва — санал кIва­ла­хай юлдашри адан хайи югъ ри­кIе­лай ра­къур­завач, газетдин чинилай адав чими келимаяр агакьарун тIалаб­нава…

Ингье адакай коллективди редакциядиз рекье тунвай чарче вуч кхьенватIа:

“Хъсан пешекар, насигьатчи, камаллу дишегьли, гьамиша гьар садав еке ди­къет гуналди эгечIдай, къени къилих авай, гьар садаз вичелай алакьдай куьмекар гудай Ткезбан Мегьамедсаидовна чна коллективда датIана чими гьиссералди ри­кIел хкизва. Ам вичин везифайрив эгечIай вахт республикадин здравоохраненидин саки вири хилер патал­ четинди тир. Тадаракар, ахтармишунар кьиле тухун патал реагентар бес жезвачир, виниз тир дережадин пешекарар авачир. Амма адаз четинвилерихъай кичIе хьанач. Ада диагностикадин отделенидин кIва­лах хъсанарун ва вилик фин, анаг ла­зим тадаракралди таъминарун патал прог­рамма туькIуьрна. Лабораториядиз регьбервал гайи са шумуд цIуд йи­суз ада ина 7 отдел арадал гъана, адалай абур ла­зим вири пешекарралди таъминариз ва подразделение РФ-дин клинико-диагностикадин лабораторийрин арада хъсан дережадиз акъудиз алакьна. Адан кIва­лахдин кьилин принцип инсанрин, абурун сагъламвилин къайгъударвал авун ва вичин хиве авай жавабдарвал виниз тир де­режада аваз гьиссун тир. Ам пенсиядиз экъе­чIун коллективди заландиз кьабулна”.

РДЦ-дин врач-лаборант Лариса Гуровади и чарче Т.Эседова ихьтин келимайралди рикIел хкизва: “Ам чаз виридаз диде хьиз тир. Сифте йисара чахъ, лабораторияда­ кIва­лахзавай жегьилрихъ, тежриба авачир. Гзаф крар чирун вилик квай. Ткезбан Мегьа­медсаидовнадилай чун вири са хизан хьиз кIватIиз ва коллективда вилик фидай, пешекарвал хкаждай хъсан гьалар­ тешкилиз алакьнай. Ада чазни вири сирер чирна. Моск­вада пешекарвал хкажун патал рекьив гъана. Чун гзафбур меркездин медицинадин чIехи идарайриз пешекарвал хкажиз командировкайриз фенай. А вахтунда за, сифтегьанбурун жер­гедай яз пешекарвилин сертификат къачунай. Ада и кардик еке пай кутурди зи рикIелай садрани алатдач. Къенин юкъуз­ни зун патал ам диде хьиз я”.

“Вичин тIвар кьуна, атай гьич са касдиз­ни Ткезбан бахди куьмек тавуна тунач. Ахьтин ксарни тIимил хьанач. Алай вахтун­да жуьреба-жуьре клиникаярни поликлиникаяр, гьа гьисабдай пулдихъ къуллугъар кьи­лиз­ ­акъудзавайбурни, идахъ галаз сад хьиз, азарлудаз лазим атай анализ вахкудай мумкинвилерни артух хьанва. Амма Ткезбан Мегьамедсаидовнадин девирда республикадин диагностикадин центрадал алай пар иллаки екеди тирди шаклувилик кутаз же­дай кар туш”, — алава хъийизва РДЦ-да зегьмет чIугвазвай Къ.Агъахановади.

Асият Эседовадихъ галаз суьгьбетдайла, ада вичин хизандикай, дидедикай лагьай гафарни зи рикIел хквезва:

— Зи дидени буба заз вири крара чешне я. Зун гъвечIи чIавалай абуру инсанриз куь­мек гуз гьазур яз чIехи авуна. Дидедикай ла­гьайтIа, ам, кIвалахал хьиз, кIвале­ни ви­ри крар чешнелудаказ ва акьалтIай тамамвилелди кьилиз акъудиз алакьзавай, са кIусни фурс гвачир дишегьли я. Вири хьиз, кIва­лахал галатзаватIани, ам хизандизни гьамиша артух фикир гуз алахъзава…­

Чна, РДЦ-дин коллективдин тIалабун кьилиз акъудун яз, Ткезбан Мегьамедсаидовнадиз хайи югъ рикIин сидкьидай тебрикзава. Чи мурад яргъал йисара вичин везифаяр намуслудаказ кьилиз акъудай адахъ мягькем  сагъламвал, кIубанвал ва  хизанда мадни хушбахтлувал хьун я.

Рагнеда Рамалданова