Гьар йисан 10-февралдиз  дипломатвилин къуллугъчийрин югъ къейдзава. Малум тирвал, ам Россиядин Федерациядин Президентдин указдалди тайинарна ва 2002-йисалай пешекарвилин сувар хьиз кьиле тухузва. Авайвал лагьайтIа, ам тарихдин яргъал тир вакъиадихъ галаз ала­къалу я. 1549-йисан 10-февралдиз Урусатдин гьукуматдин Посольский приказдалди къецепатан крарал машгъул жедай государстводин къурулуш тешкилнай. Идалай виликан девир рикIел хкайтIа, IХ асирдиз Урусатди (Русь) ­Византиядин им­пе­рия­­дихъ галаз “Ислягьвилин ва кIаниви­лин гьакъиндай” икьрар кутIуннай ва Русь сифте яз международный майданда государство яз кьабулнай.

Дипломатвилин югъ кьетIендаказ къейд авуни чаз мад сеферда и хиле кIва­лахзавай къуллугъчийрин хиве государстводин ва жемиятдин вилик авай  зурба жавабдарвиликай лугьузва. Гьа са вахтунда Россиядин­ дипломатиядин пешекарвилин сувар алатай девирра, лап муракаб гьаларани, Ватандиз вафалувилелди къуллугъ авур ва къецепата хайи уьлкведин итижар намуслувилелди, викIегь­вилелди хвейи ветеранриз, инсанриз гьуьрмет авунин, абур хушвилелди рикIел хкунин лишанни я.

Дагъустан Республикада Россиядин МИД-дин векилхана кардик кваз 26 лагьай йис я. Ам  РФ-дин Гьукуматдин 1996-йисан­ 19-октябрдин тапшуругъдал асаслу яз теш­килнай. И йисара адаз тарихдин илимрин кандидат Багьаудин Алиева регьбервал гана. 2016-йисан августдилай векилханадин кьиле  Амирхан Мегьамеддадаев­ акъвазнава. Идарада цIудав агакьна къуллугъчийри кIвалахзава. Гьар йисуз абуруз пешекарвилин сувар РФ-дин МИД-дин ми­нистр С.Лавровани тебрикзава. Алай вахтунда РФ-дин МИД-дин векилханаяр Россиядин 37 регионда кардик ква.

Дагъустандин векилханади кьетIен везифаяр кьилиз акъудзава. Абур адан ихтияррин  сергьятра аваз Россиядин Федерациядин къецепатан сиясатдин садвилин принципдал ва Дагъустан Республикадин международный алакъаяр пайгардик кутунин барадай законодательствода тайинарнавай умуми къайдайрал амал авуникай, республикадин мулкуна международный дережадин серенжемар кьиле тухудай чIавуз къецепатан крарин министерстводин къурулушдик акатзавай тешкилатриз, дипломатвилин векилханадиз, консулвилин идарайриз ва международный  тешкилатрин патав гвай Россиядин Федерациядин векилханадиз куьмек гуникай ибарат я. ГьакI Россиядин МИД-ди Да­гъустандин государстводин властдин органрихъ галаз санал кIвалахун тайинарунни, абур дуьньядин гьалариз, Россиядин Федерациядин къецепатан сиясатдиз талукь асул месэлайрай вахт-вахтунда хабардар авунни, международный дережадин серенжемриз гьазурвал акунин ва абур дипломатвилин жигьетдай таъминарунин карда республикадиз куьмек гунни, вичин ихтиярдик кутунвай месэлайрай хабардар авунни ва аналитикадин кIва­лах тухунни векилханадин хиве ава.

Эвелимжи везифайрик гьакI республикадин гьукумдин органриз алишверишдинни экономикадин, культурадинни гуманитарный амадагвилин алакъаяр вилик тухуз куьмек гун, къецепатан уьлквейриз физ­вай­бур гьазурун, республикадиз къецепатан уьлквейрай къвезвай делегацийрихъ галаз кIвалахун, международный жуь­реба-жуьре­ мярекатра иштиракун патал международный алакъаяр кьилиз акъу­дунни акатзава. Векилханади Россия­дин МИД-дин центральный аппаратдин подразделенийрихъ, Федерациядин субъ­ектрихъ галаз алакъаяр хуьзвай Департаментдихъ, парламентдихъ, общественный объединенийрихъ, консулвилин департаментдихъ ва гьакI маса идарайрихъ галаз санал кIва­лахзава.

Алай вахтунда Дагъустан Республика йи­гин еришралди вилик фин инвестицийрилайни аслу я. Абурни республикадиз желб ийидай рекьер жагъурна кIанзава. Векилханадин коллектив гьа и кардални машгъул­ я. Республикадиз маса уьлквейрай кар­чий­риз, бизнесменриз теклифзава, къецепатан уьлквейрин делегацияр кьабулзава. Региондин государстводин органрин векилриз экономикадин международный выс­­тав­кайра иштиракдай мумкинвал яратмишзава. ГьакI республикадани международный метлеб авай мярекатар тешкилзава.

Дипломатвилин везифа хивез къачунвай ксарин кIвалах тоннралди, литрийралди, метрийралди алцумиз жезвайди туш. И хиле къуллугъзавай ксари хайи Ватандин итижар хуьн патал гьар йикъан четин ва важиблу кIвалах кьилиз акъудзава. Госу­дарстводин къецепатан сиясат агалкьунралди тухудай, адан аслу туширвал, милли итижар, хатасузвал, территорийрин тамамвал, чара уьлкведиз акъатай ватандашрин ихтиярар, азадвилер хуьдай международный праводин ва дипломатиядин алатралди таъминарзава.

Векилханади гьар юкъуз жуьреба-жуьре месэлайрай Россиядин гражданар, къецепатан уьлквейрин агьалияр ва гражданвал авачир ксар кьабулзава. Делилри успатзавайвал, гьар йисуз векилханадиз чпин дердияр, месэлаяр гваз вад вишев агакьна инсанар къвезва. Хейлинбуру чарар кхьизва. Гзафни-гзаф агьалийри къецепатан уьквейра авай дагъустанвияр, мукьва-кьилияр татугай гьалара гьатайла, куьмек тIалабзава. И куьмек абурув агакьни ийизва. Векилханадин алахъунар себеб яз маса уьлквейрай са шумуд дагъустанви (иллаки аялар) хкана. Векилханадиз къвезвай гьар са касдиз талукь ихтияррин сергьятра аваз тайин тир куьмекар гузва.

Гьар йисуз республикадай Саудиядин Аравиядиз гьаждиз агъзурралди агьалияр физва. И важиблу кар тешкилзавай идарайриз, инсанриз векилханади вири рекьерай информациядин, меслятдин жигьетдай еке куьмек гузва. Къецепатан уьлквейра яшамиш жезвай ватанэгьлийрихъ галаз тухузвай кIвалахда векилханади республи­кадин ва Россиядин талукь идарайрихъ, ве­домст­войрихъ галаз алакъа хуьзва. Ихьтин кIва­лах­ди республикада къецепата яша­миш жезвай ватанэгьлийрин форумарни вини дережада аваз тешкилуниз куьмекзава.

Малум тирвал, Дагъустандинни чпи и регионда ва дуьньяда тайин тир чка кьазвай­ къецепатан 5 государстводин арада уртах сергьят ава. Республикади междуна­родный крара ва Россиядин къецепатан уьл­квей­рихъ галаз хуьзвай алакъайра къвердавай гзаф активдаказ иштиракзава. Идани чи векилханадин кIвалахдин патахъай кьетIен истемишунар ийизва ва адан къуллугъчийрин хиве вини дережадин жавабдарвал твазва.

Инал са кар мад къейд ийиз кIанзава. Алай вахтунда дипломатвилин къуллугъдихъ галаз алакъалу идарайра хейлин да­гъустанвийри агалкьунралди зегьмет чIуг­вазва. Азим Ярагьмедова — Замбияда, Са­ид Забитова, Мурад Мунчаева — Къазахстанда, Эскер Жафарова — Данияда, Сабир­ Рамазанова — Иракда, Багьаудин Къурбанова — Египетда, Юсуп Абакарова — Ливанда, Аслан Азиева — Дубайда, Оксана Эмиралиевади — Францияда, Ирина Рагьметуллаевади, Мурад Насрудинова Россиядин МИД-да чпин везифаяр гьакъисагъвилелди кьилиз акъудзава.

Нариман Ибрагьимов