“Дагъустан” РИА-да республикадин массовый информациядин такьатрин векилар Россиядин Федерациядин милли гвардиядин федеральный кьушунрин Дагъустанда авай управленидин (УФСВНГ) начальник, Россиядин Игит Мегьамед Баачиловахъ галаз гуьруьшмиш хьана.
— Россиядин милли гвардия тешкилунин гьакъиндай РФ-дин Президентдин Указ 2016-йисан 5-апрелдиз акъатнай. Анлай инихъ уьлкведин вири регионра милли гвардиядин къурулушар тешкилунив эгечIна,- лагьана М.Баачилова.- И муракаб кIвалах йисан эхирдалди давам хьана ва чи управленидин къурулушни тешкилна.
УФСВНГ-дин начальникди лагьайвал, цIийи къурулушдик ОМОН-дин, СОБР-дин, ведомстводинди тушир охранадин, авиациядин кьилдин дестедин ва яракьриз лицензияр гудай управленидин коллективар акатзава. Управленидин хиве кьетIен везифаяр гьатзава: государстводин аслу туширвал, хатасузвал, территорийрин тамамвал, уьлкведин кар алай ва важиблу карханаяр, идараяр, имаратар хуьн, терроризмдихъ, экстремизмдихъ галаз женг чIугун, яракьар маса гунал гуьзчивал авун ва икI мад.
ЦIийи къурулуш ятIани, мукьвара ина дегишвилерни кьиле фида. ИкI, ОМОН, СОБР ва авиациядин махсус десте военный къуллугъдал алудзава, амма абур Росгвардиядин векилар яз амукьда. Гьа са вахтунда региональный управленийриз къуллугъ давамарун патал вишелай виниз аскерар ракъурнава. Росгвардияда кIвалахиз кIанзавайбур гзаф ава. Абуруз малумат гуз кIанзава хьи, Дагъустандин управление тамамвилелди кадрийралди таъминарнава.
Алай вахтунда республикада закондин бинедаллаз яракьрихъ галаз алакъалу (объектар хуьдай хсуси организацияр (ЧОО-яр) ва яракьар маса гудай туьквенар) 250 идара ава. 91 агъзур касдин гъиле 126 агъзурдав агакьна яракьар ава. Эгер са вуж ятIани суддик акатнавайди ятIа, ахьтиндавай яракьар вахчузва. Лицензияр гудай управлениди датIана ЧОО-яр, туьквенар ва яракьрин иесияр ахтармишзава, законрал амал тийизвай организацияр, кьилдин ксарни жерме ийизва. Шазни цIинин кьве вацра ЧОО-йрин кIвалахдиз талукь 240 ахтармишун кьиле тухвана. Авайвал лагьайтIа, хсуси организацийри законсузвилериз рехъ гузва. Ахьтинбур, гьелбетда, жавабдарвилизни чIугвазва.
И месэладихъ галаз алакъалу яз ва чи агьалияр хабардар авунни фикирда аваз, мадни алава авуна: “ЦIи чи уьлкведа футболдай дуьньядин чемпионат ва Каспийскда азаддиз кьуршахар кьунай Европадин чемпионат кьиле фида. Спортдин и зурба вакъиайрин хатасузвал хуьнин мураддалди, акъажунар кьиле физвай шегьерриз яракьар гвай са касни ахъайдайвал туш. И кардал талукь органри лап кIеви гуьзчивалда. Чи республикадиз Европадин чемпионатдиз къвезвай вири меркездиз гьахьзавай КПП-рал (контрольно-пропускные пункты) ахтармишда ва гьихьтин яракь гваз хьайитIани, вахчуда. Гьа са вахтунда яракь хьуниз ихтияр гузвай лицензияни вахчуда. Гьа и саягъда азаддиз кьуршахар кьадайбурун чемпионат кьиле фидай Али Алиеван тIварунихъ галай спортдин дворецдин территорийдани КПП-яр кардик жеда, яракьар гвайбурувай абур вахчуда. Чемпионатдиз физ кIанзавай гьар са касди вич кIеве гьат тавун патал и месэладиз фикир гун лазим я. Мад са кар ава. ЧОО-дин работник я лугьуналди, адаз уьлкведин гьар са пипIез яракь гваз фидай ихтияр авайди туш. Ихьтин дуьшуьшрани ахьтинбурувай яракь вахчуда ва абур законди истемишзавайвал жермени ийида”.
Яракьрихъ галаз алакъалу яз, М. Баачилова мадни къейдна хьи, бязи вахтара законрал амалзавай инсанарни жерме авуниз, абурувай яракьар вахчуниз мажбур жезва. Кар ана ава хьи, закондин бинедаллаз яракь авай касди 5 йисалай ам цIийи кьилелай вичин кIвачихъ хъияна кIанзава. Гьайиф хьи, бязибуру и истемишун рикIелай алудзава ва абур кIанзни-такIанз закондин вилик тахсиркарар жезва. Ахьтинбурувай яракь ва лицензияни вахчуниз, гьакI абур жерме авунизни мажбур жезва. ИкI тахьун патал яракь авай инсанри законрин къайдайрал дуьзгуьндаказ амал авун герек я.
Росгвардиядин коллективди лазим вахтунда ФСБ-дин, МВД-дин ва МЧС-дин къурулушрин са бязи тIалабунар, теклифар кьилиз акъудзава. Мисал яз, Росгвардиядин къуллугъчийри Дагъустандин гидроэлектростанцийрал къаравулвал чIугвазва. Уьлкведин вири регионра терроризмдин, экстремизмдин тапан ва зиянлу идеологиядин есирда гьатнавайбурухъ галаз женг тухузва, жегьилар и жигьетдай чIуру рекье гьат тавун патал герек серенжемар кьабулзава. Алатнавай кьве йисуз милли гвардиядин къуллугъчийри Кеферпатан Кавказдин федеральный округда террористар ва экстремистар терг авуниз, абурукай общественность ва метлеблу объектар хуьниз талукьарнавай вишелай виниз махсус серенжемра иштиракна ва чеб кар алакьдай пешекарар тирди къалурна. И йикъара Леваша райондин кьве хуьруьн жемят цин паталай къалмакъалриз акъатна. РД-дин МВД-дин тIалабуналди и къурулушдин работникар аниз фена ва еке мусибат арадал атуникай хвена.
Махсус къарардалди милли гвардиядин къуллугъчийрин хиве регионрин кьилер хуьнни, абурал къаравулвал чIугунни тунва. ГьакI абуру Дагъустан Республикадин Халкьдин Собранидин, Гьукуматдин дараматрални къаравулвал чIугвазва. Гила республикадин министерствояр, ведомствояр ва важиблу маса идараярни хуьн абурал ихтибарнава. ТахьайтIа, хейлин министерствойрин, ведомствойрин къене ва къецел патара ЧОО-рин къаравулри кIвалахзавай.
Милли гвардиядин къурулуш цIийиди я, гьавиляй адан кIвалахдикай, везифайрикай агьалияр хабардар авун патал мукьвал-мукьвал пресс-конференциярни тешкилзава.
— Абурун метлеб сад я, массовый информациядин такьатрихъ галаз амадагвилин, яратмишунин алакъаяр тайинарун ва абур мягькемарун, — лагьана М. Баачилова.- Росгвардияди уьлкведа лап важиблу везифаяр тамамарзава. Бязи вахтара чукIурзавай, гьакъикъатдихъ галаз кьан тийизвай жуьреба-жуьре ванер-сесери чи кIвалахдиз кьецI гузва. Ихьтин вахтара журналистри гьакъикъатда арадал атанвай гьаларикай вахтунда хабардар ийиз хьайитIа, ванер-сесерни майдандиз акъатдач. Бязи вахтара гьахьтин ванер-сесер чукIуруник газетри, телеканалри чпин “пайни” кутазва, яни хьайи кардикай вири патарихъай ери-бине ахтармиш тавуна кхьизва, передача гьазурзава.
Росгвардиядин Дагъустандин управленидин къурулуш тешкилна кьве йис тамам хьун гегьеншдиз къейддайвал я. Каспийскда шад мярекат тешкилда. Аниз жаван несилдиз, школьникриз теклифда.
Журналистрин бязи суалриз жаваб яз, М.Баачилова эхирдай алава хъувуна: “Россиядин ва Милли гвардия — ибур са гафар я. Жезмай кьван Россиядин гвардия” ибара ишлемишун герек я. Росгвардиядин пресс-къуллугъар вири къурулушра кардик ква. Журналистрин гьар са теклиф кьабулиз, суалриз жавабар гуз чун гьазур я. Дагъустандин территориальный управленидин къуллугъчийрин пешекарвал лап винизди я, Кеферпатан Кавказдин федеральный округда и жигьетдай чав къведайбур авач. Чалай республикадани ва къецени вилик эцигзавай везифаяр лайихлувилелди кьилиз акъудиз алакьзава. Мажибрин рекьяйни чун шикаятдай чкадал алач”.
Нариман Ибрагьимов
