(Эвел — 45-50-нумрайра)
Ширкдикай авай еке зарар ва адан хаталувал
Имандин виридалайни чIехи хел (пай) тавгьид я: “Ля илягьа илла Аллагь”. И келимади инандирмишвал авун лишанламишзава. Дугъриданни, ширк адан аксина куфрдин виридалайни чIехи хел (пай) жезва. Ам рикIе тавгьиддиз акси тир кардихъ — Аллагьдиз шерик гъунихъ ва я келима-шагьадатди къалурзавай кар таб яз кьунихъ инандирмишвал авун я.
Гьавиляй ширк виридалайни хаталу, телефдай крарикай ва виридалайни чIехи гунагьрикай я! Аллагь-Таалади Къуръанда лагьанва (31-сура, 13-аят, мана): “…Гьакъикъатда ширк чIехи зулум я”.
Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва (мана): “Хабар гудани за квез чIехи гунагьрин арада виридалайни чIехибурукай?” Чна лагьана: “Эхь, хабар це, я расулаЛлагь!”. Ада лагьана: “Аллагьдин гьакъиндай ширк авун (Адаз шерик гъун), диде -бубадин чIалаз килиг тавун, …”. (Бухарий).
Маса гьадисда лагьанва (мана): “Вуж вичи Аллагьдиз са шейни шерик яз тагъанваз кьейитIа, ам Женнетдиз фида, вуж Аллагьдиз са шей кьванни шерик яз кьунваз кьейитIа, ам ЦIуз аватда”. (Муслим).
Гьавиляй я а кардин (ширкдин) жаза виридалайни зурбади. Аллагь-Таалади лугьузва (4-сура, 48-аят, мана): “Гьакъикъатда, Аллагьди (гьич садазни) Вичиз (масад) шерик гъун (ширкдикай туба тавуна кьейидаз) багъишламишдач ва адалай гъейрибур (амай гунагьар) — Вичиз кIан хьайидаз багъишда”.
Ширкдин гьакъиндай шубгьал (гиманлу, шаклу) крар
Сад лагьай шубгьал кар
Са бязи ширкзавайбуру (мушрикьри) лугьузва: чна Аллагьдиз шерик гъизвай туш, аксина, чна са Аллагьдилай гъейри, мад садавайни я халкь ийиз, я ризкьи гуз, я менфят гуз, я зарар гуз тежезвайдан гьакъиндай шагьидвалзава. Тек я Ам, адаз шерик авач. Дугъриданни, Мугьаммад пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гъиле авач вичиз менфят гун ва я зарар акъвазарун. ГьакIни диндар ксарикай масадан гъилени. Амма чун гунагькарар я, диндар (салигь) ксариз Аллагьдин вилик дережа (жагь) ава. Чна Аллагьдивай абуралди (абурун себебдалди) тIалабзава, чна абуралди шафаат тIалабзава, чна абур чини Аллагьдин арада, везирар, пачагьдин вилик хьиз, арачияр яз кьазва.
Ихьтин фикирдал алай ксариз жаваб. Алимри лугьузва: дугъриданни, чпин аксина Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) женг чIугур ксарини (мушрикьрини) куьне хиве кьазвай хьтин крар хиве кьазвай. Абуру гьатта чпин бутари (гъуцари) са шейни идара тийизвайди, абуруз чпин гъуцаривай кIанзавайди анжах шафаат ва вини дережа тирдини хиве кьазвай. И кардин гьакъиндай Аллагь-Таалади Къуръанда лагьанва, (29-сура, 61-аят, мана): “Эгер вуна (эй Пайгъамбар) абурувай (мушрикьривай) “Ни халкьнава цавни чил, ни муьтIуьгъарнава рагъни варз?” лагьана хабар кьуртIа, абуру (гьелбетда) лугьуда: “Аллагьди”.
Маса аятда лагьанва (43-сура, 87-аят, мана): “Эгер вуна абурувай (мушрикьривай) “Ни халкьнава куьн?” лагьана хабар кьуртIа, абуру, гьелбетда, лугьуда: “Аллагьди”. Бес абур (са Аллагьдиз ибадат авуникай) гьинихъ элкъвезва?!”.
Маса аятра къейднава (23-сура, 84, 85-аятар, (мана): “Лагь (вуна абуруз): “Нинбур я (нин ихтиярда ава) и чил ва анал алайбур (вири), эгер куьн чизвайбур ятIа?” () Абуру лугьуда: “Аллагьдин”. Лагь (вуна абуруз): “Бес куьне рикIел гъизвачни (абурун виридан халикь ва иеси Ам тирла, Ам квел чан хкунин карда къудратлу тирди. Куьне фагьумзавачни)?!”.
Абурухъ (Адан раббивилихъ) ахьтин инанмишвал авайтIани, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) абурухъ галаз дяве тухвана, вучиз лагьайтIа абуру лугьузвай (39-сура, 3-аят, мана): “…Чна абуруз (а гъуцариз) анжах абуру чун Аллагьдиз жезмай кьван мукьва авун патал ибадатзава…”. Мадни (10-сура, 18-аят, мана): “…Абуру лугьузва: “Абур Аллагьдин вилик чи шафаатчияр (чи тереф хуьз экъечIдайбур) я …”.
Гьавиляй мушрикьриз чпин инандирмишвиликай (дугъриданни, Аллагь чпин халикь ва ризкьи гузвайди тирди) са менфятни хьанач ва ада абур ивияр экъичуникайни (яна кьиникай) хвенач. Вучиз лагьайтIа, абуру бутариз (гъуцариз) ибадатнава — абуру чеб Аллагьдиз мукьва авун ва чпиз шафаат авун патал. “Я флан кас! Заз къутармишунин карда куьмек це ва я зи азарлуди сагъар хъия” — лугьузвайданни атIабурун (мушрикьрин) гафарин арада вуч фаркь (тафават) ава?!
Чна мушрикьрин винидихъ гъайи келимаяр мад сеферда эзбер хъийин: “…Чун гунагькарар я, диндар (салигь) ксариз Аллагьдин вилик дережа (жагь) ава. Чна Аллагьдивай абуралди (абурун себебдалди) тIалабзава, чна абуралди шафаат тIалабзава, чна абур чини Аллагьдин арада, везирар, пачагьдин вилик хьиз, арачияр яз квазва…”.
Дугъриданни, и гафари абур авамар тирди къалурзава, абуру ЧIехи, Сад тир, Пак Рабби тешпигь (ухшар) инсанрин пачагьдиз тешпигь авунвай. И кардалди абуру Аллагь халкьнавай затIунихъ галаз адан сифетра (ерийра) ухшамишнава. Дугъриданни, инсанрикай тир пачагьдиз вич акваз кIанзавай касдал алай зулумдикай чир тахьун мумкин я. Адаз (пачагьдиз) везирди хабар гайила, пачагьдин рикI хъуьтуьл жезва (а кесибдин гьакъиндай) ва куьмек гузва. Амма ажеб я! Аллагь а тегьер гьикI жезва?! Пак я Ам! Аллагь-Таалади Къуръанда лагьанва (40-сура, 19-аят, мана): “Адаз чизва вилери ийизвай хиянатвилерикай (хаинвилин килигунрикай) ва хурари вуч чуьнуьх-заватIани (ниятар, чинебан фикирар)”. Гьикьван чIуруди я абурун къияс авун (а гекъигун)!
(Са бязи инсанри, мисал яз, Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) сурал фейила, Аллагьдивай тIалабзава: “Я Аллагь, Пайгъамбардин гьуьрметдай зи дуьа кьабула, заз куьмек це…”. Бязибуру лагьайтIа, гьам Пайгъамбардин, гьамни дережа авай маса ксарин сурарал фейила, Аллагьдивай ваъ, кьенвай ксаривай тIалабзава. Къейд ийин хьи, сад лагьай дуьшуьшда ширк жезвач, амма Аллагьдивай тIалаб тавуна, кьенвайбурувай тIалабун ширкдиз элкъвезва).
Кьвед лагьай шубгьал кар
Бязибуру (ширкзавайбурукай) лугьузва: дугъриданни, куьне делил яз къачунвай а аятар бутариз (гъуцариз) ибадатзавайбуруз талукь я. Ихьтин суал арадал къвезва: гьикI куьне пайгъамбарар ва салигь (диндар) ксар бутариз (гъуцариз) ухшар ийизва?
Ямин Мегьамедов,
диндин рекьяй алим
