Са тIимил йикъар идалай вилик Махачкъалада, Республикадин тади куьмекдин (РКБСМП, кьилин духтур — Мегьамед Иманалиев), ам  виридаз шегьердин 2-нумрадин больница яз чида,  духтурри санлай  Россиядани икь­ван чIа­валди тавунвай жуьредин операция кьилиз акъудна…

Коронавирусдин пандемияди агъавалзавай четин вахт ятIани, республикадин, гьа гьисабдай яз РКБСМП-дин духтуррини, чпин тежрибада хъсан нетижаяр гузвай цIийи жуьреяр ишлемишун давамарзава. Дагъустандин духтуррин бригадади чи уьлкведа сад лагьай сеферда кьилиз акъуднавай цIийи жуьредин операцияди туькьуьлда къванер авай гзаф ксариз умудлувал гузва. ИкI, виликдай адет тир жуьредин, яни хам атIана, кьилиз акъудзавай операция, гьакIни алай аямда вичикай ге­гьенш­даказ менфят къачузвай лапароскопия (хирургиядин и къайдади къенепатан ор­ганриз талукь операцияр, хам атIун тавуна, анжах хамунай текIвенар акъудуналди кьилиз акъуддай мумкинвал гузва) кьулухъ туналди, гила туь­кьуьл­дай (маса органрайни) къванер цIийи жуь­реда акъуддайвал я. Медикриз гила вичикай менфят къачудай мумкинвал хьанвай, абуруз куьмекдиз атанвай цIийи эндоскопди ихьтин мумкинвал гузва. Инсандин бедендин виридалайни четин чкайра авай къванерни гила са жуьрединни “атIунар”,  “тIеквенар”, операциядилай гуьгъуьниз бедендиз гузвай чIуру таъсир галачиз  акъудиз жезва.

ЦIийи жуьредин сифтегьан кьве операция Москвадай эвернавай профессор, Н.И.Пирогован тIварунихъ галай РНИМУ-дин оперативный эндоскопиядин лабораториядин илимдин кьилин къуллугъчи Станислав Будзинскийдин регьбервилик кваз тамамарна.

“Чи планрик Кеферпатан Кавказдиз операцийрин цIийи жуьре къалурун — электрогидравликадин литотрепсия ишлемишуналди, туькьуьл физвай рекьера (протокра) авай къванер куьлуь авун ва абур акъудун квай. ИкI, къванер акъу­дун патал сивяй лап шуькIуь алат (зонд) твазва. ЧIулав лекьив агакьайла, элек­тро­гидравликадалди къванер (абур туькьуьлдин протокрай акъатна фидайвал) куьлуь ийизва. Амма мадни итижлу кар хьана — чалай неинки туькьуьлдин протокра, гьакIни туькьуьлда виче авай къванерни куьлуь ийиз ва абур акъу­диз алакьна”, — къейдна профессорди.

ЦIийи эндоскоп яргъи ва лап шуькIуь зонд я. Адан кьиле рекъемрин камера ава. Ида лагьайтIа, икьван чIавалди операция тIеквенар акъудна авун лазим жезвай четин чкайриз агакьдай мумкинвал гузва, яни зонд сивяй, ЖКТ-дай яцIу ратунив агакьзава, анайни, са четинвални авачиз, туькьуьл физвай протокриз гьахьзава.

“ЦIийи къайдадин операция авун патал инсандин бедендин хам атIун, адай тIе­квенар акъудун лазим къвезвач. Идахъ галаз сад хьиз, бедендиз зарарни тIимил жезва”, — гъавурдик кутуна РКБСМП-дин духтур-эндоскопист, Да­гъустандин эндоскопистрин ва гастроэнтерологрин обществодин председатель Адам Хайрулаева. — Эндоскопияда им, шаксуз, еке агалкьун я. И жуьредин операцияр инлай кьулухъ адетдиз элкъведа».

Къейд авун лазим я хьи, алай вахтунда РКБСМП-дин эндоскопиядин отделение регионда кар алайбурукай сад я. Ана алай аямдин виридалайни вилик фенвай технологийрикай, цIийи къайдайрикай менфят къачузва. Малум хьайивал, медицинадин идарада зегьмет чIузвазвай къуллугъчийрин пландик эндоскопиядай Россиядин кIвенкIве­чи­вилин иштиракчияр хьун ва тамашачийризни судьяйриз азардиз талукь яз итижлу  дуьшуьш къалурун ква.

Рагнеда Рамалданова