Чи ватанэгьлияр — гьар сана

Жегьил алим, физикадинни математикадин илимрин кандидат, МФТИ-дин умуми физикадин кафедрадин доцент, и вуздин нанооптикадин ва плазмоникадин лабораториядин илимдин къуллугъчи  Азим  Нуьгьован  агалкьунрикай, ада гъиле кьунвай важиблу проектрикай чаз фадлай хабар авай. Мукьвара ам “Лезги газетдин” редакциядиз мугьман хьайила, кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова адахъ галаз кьиле тухвай метлеблу интервью (видео)  гуьгъуьнлай газетдин ютуб-каналдизни акъудна. Ада вичи кIвалахзавай институтдин кьетIен­ви­лерикай, метлеблувиликай ва аник экечIиз кIан­завайбур патал къиметлу малуматар раижна.

Азим Къадимович Нуьгьов 1984-йисан 8-мартдиз  Мегьарамд­хуьруьн райондин Филерин хуьре муаллимрин хизанда дидедиз хьана. 6-классдал кьван хайи хуьруьн, ахпа Махачкъаладин гзаф хилерикай ибарат лицейда кIелун давамарна.

ГъвечIи чIавалай дуьм-дуьз илим­риз итиж ийиз хьайи Азим лицей куьтягьайдалай кьулухъ ДГУ-дин физикадин факультетдик экечI­на. Жегьил физикадал гзаф ашукь хьун тажуб жедай кар туш: адан ди­дени буба физикадин муаллимар я. Мектебда кIелай йисара Азима алава яз Москвадин физикадинни техникадин институтдин ЗФТШ-дани (физикадинни математикадин заочный мектеб) чирвилер къачуна. И девирда ада гзаф сеферра олимпиадайра, конкурсра гъалибвилер къазанмишна, хъсан чкаяр кьуна.

Студент тир вахтарани илимдиз майилвална, гуьгъуьнлай аспирантурадикни экечIна. Алакьунар авай жегьилдикай вири Рос­сия­дин ва международный дережайрин конкурсрин премийрин, грантрин сагьиб хьана. Физикадинни ма­тематикадин илимрин кандидатвилин диссертация 2013-йисуз МФТИ-да хвена.

2017-йисуз жегьил алимдихъ мад са важиблу агалкьун хьана: Россиядин жегьил алимрин, преподавателрин арада кьиле фейи конкурсда гъалиб хьунин нетижада адакай МФТИ-дин умуми физикадин кафедрадин доцент ва нанооптикадинни плазмоникадин лабораториядин илимдин къуллугъчи хьана. КьетIендаказ къейд ийиз кIанзава, Азим Къадимович уьлкведин машгьур вузда ихьтин важиблу къуллугъдал хьайи сад лагьай дагъустанви я.

Вич жегьил алим ятIани, алай вахтунда Азим Нуьгьова илимдин рекье дамах ийиз жедай хьтин зегьмет чIугунва: ам 50-далайни гзаф илимдин кIвалахрин, 5 учебный ва хейлин методикадин пособийрин автор я. Адан ктабар мектебра кIел­завайбур, студентар, муаллимар, алимар патал менфятлубур я.

Азим Нуьгьов мектебда кIел­за­вайбурун арада олимпиадаяр тешкилунал, вуздик экечIиз кIан­за­­вай­буруз виликамаз гьазурлухвилин куьмекар гунал машгъул я. 2019-йисуз ам Россотрудничестводин проектдин сергьятра аваз Вьет­нам­да олимпиада кьиле тухун патал Рос­сиядин патай физикрин делегациядин председателвиле хкяна.

Алай вахтунда ада Кеферпатан Кавказдин республикайрин мек­тебра кIелзавай аялриз вуздиз гьахьдалди герек тир гьазурвилер акунин месэлайриз гзаф фикир гузва­. Кьилди къачуртIа, ада Дагъустандин мектебра Москвадин фи­зикадинни техникадин институтдин ЗФТШ-дин программа кардик кутазва ва “Физтех регионам” проект кьилиз акъуд­зава. Азим Нуьгьова регьбервал гузвай и проект жегьил ватанэгьлияр патал жагъин тийизвай мумкинвал я.

Къейд ийин, ЗФТШ-дин темадай са шумуд варз идалай вилик жегьил алимди “Леки” фондунин векилрин теклифдалди онлайн-конференцияни кьиле тухвана. Адан проект Дагъустандин илимдинни образованидин министерстводини хушвилелди кьабулнава.

Гьакъикъатдани, ада кьиле тухузвай проектди юкьван мектебра кIелзавайбуруз алай аямдив кьурвал илимдин, техникадин хилерай дерин чирвилер къачуз куьмек гуда.

Алимди жегьилар патал уьл­кве­дин кьилин вузрик экечIунин къайдайрикайни, шартIарикайни итижлу малуматар гузва. Къуй адахъ­ кIвалахда, илимдин рекье еке агалкьунар хьурай!

К.Ферзалиев