“Къуватлу Россия патал”

Алатай киш юкъуз Москвадин “Лужники” майдандал “Къуватлу Россия патал” лишандик кваз Россиядин президентвиле кандидат тир Владимир Путинан тереф хуьнин митинг кьиле фена. Президентди ана къейдна хьи, мукьвал тир цlуд йисуз уьлкведа еке гъалибвилер жеда.

“Чаз чи уьлкведикай гужлуди, вилик физвайди ва гележегдихъ элкъвенвайди ийиз кlанзава, гьикI хьи, ина чи ата-бубаяр яшамиш хьана, чун яшамиш жезва ва чи веледарни, хтуларни яшамиш жеда. Абур бахтлу хьун патал чна вири крар кьилиз акъудда. Чалай гъейри и кар мад садани ийидач. Эгер чна и кар авуртlа, мукьвал тир 10 йис, ХХI асир вири чи еке гъалибвилеринди жеда. Гьа икl ийида чна”, — лагьана В.Путина.

Миргин шараг туькьуьнна

Америкадин ахтармишунардайбуру, вичелайни залан, еке шей туькьуьннавай, пенек-пенек хьайи мичlи хамунин питон дуьздал акъудна. “USA Today” чешмеди хабар гузвайвал, илимда ихьтин жуьредин дуьшуьш сифте сеферда хьанва.

Америкадин Флорида штатдин Коллиер-Семинол паркуна кlвалахзавай биологриз 3,35 метр яргъивал алай гъуьлягъ жагъана. Малум хьайивал, еке гъуьлягъди миргин шараг тlуьн­вай. Туькьуьннавай гьайвандин заланвилелай гъуьлягъ кьве килограмм­дин кьезил тир.

Алимри дуьздал акъудайдалай кьулухъ питон миргин шараг экъуьч хъийиз алахъна. Алимри гьисабзавайвал, эгер гъуьлягъдик къалабулух кутун тавунайтlа, ада гьайван иливарун давамардай. Иливарунин гьерекат ругуд вацра кьван давам жедай.

Мягькем аппарат

Россияда арадал гъанвай ва агалкьунралди синемишнавай, гьалдай инсан галачиз цин кlаникай фидай цlийи аппарат мягькемди яз гьисабзава. И гьакъиндай “Хабарар” РИА-диз гьуьлерин флотдин яракьлу къуватрин кьил Владимир Королева ихтилатна.

Адан гафаралди, и аппарат “фидай чlавуз кьун гзаф четин жеда, им саки мумкин кар туш”. И гьакъикъат модель ахтармишунин нетижади къалурнава.

Россиядин военно-промышленный комплексдин пешекаррин советдин векил Виктор Мураховскийди алава хъувурвал, инсан галачиз цин кlаникай фидай аппарат цlийи жуьредин яракьрик акатзава.

“Им чи ноу-хау я, гьатта дуьньядин маса уьлквейрихъ идаз тешпигь яракь авач. Асул гьисабдай им яракьламиш хьунин цlийи жуьре я. Ракетайриз ва луьтквейриз акси оборонадин вири такьатар икьван чlавалди малум тир яракьрин жуьреяр патал арадал гъанвай. Цlийиз арадал гъанвай аппарат кьулухъди элкъуьрдай затl садахъни авач”, — лагьана В.Мураховскийди.

Алатай хемис юкъуз Россиядин Президент В. Путина Федеральный Собранидиз Чар ракъурдайла, уьлкведа туькlуьрнавай цlийи яракьрикай ихтилатна. Абурук ракетайрин комплекс “Сармат”, гьалдай кас галачиз цин кlаникай фидай “Статус-6” аппарат, комплекс “Кинжал”, лазерар ва масабур акатзава.

Дустагъ ва я жерме авун мумкин я

“Metro” чешмеди хабар гузвайвал, цин чlехи гьайван тир кит видеодиз къачунай ва адал гъилер алтадунай Калифорниядай тир туристар дустагъ авун мумкин я.

Америкадин Anchor Charter Boats компаниядин луьткве китдиз лап мукьва хьана ва луьткведин къуллугъчийри туристриз гьайвандик хкlадай ихтияр гана. Тlебиат хуьнин рекьяй пешекарри тестикьарзавайвал, сиягьатдин тешкилатчийри нек хъвадай цин гьайванрив 92 метрдилай мукьва мензилда агатун къадагъа ийизвай федеральный къанун чlурнава. Китдивай луьткведа авай инсан гужлудаказ ягъиз ва тум галтадуналди рекьиз жеда.

“Зун, хъуьтуьлдаказ лагьайтlа, теспача хьанва. Им, гьелбетда, тешкилайбурун тахсир я. Компаниядиз чир хьун лазим я хьи, ихьтин къайда чlурунай ам 25 агъзур доллардин жерме авун ва я адавай гими къакъатун мумкин я”, — Биологиядин центрадин векил Стив Жонса агьвалатдиз баян гана. Туристриз дустагъ ва я 10 агъзур доллардин жерме авунин къурхулувал ава.

Цин улакьдин капитан Ричард Торнтона сиягьатдин тереф хуьнин гафар лагьа­на: “Чна туристрин патай садрани пис къимет къачурди туш. Китдин “дуствал” акурла, вири шад хьанвай. Гьелбетда, ихьтин мумкинвал уьмуьрда анжах садра кьисмет жезвайди я. Рехи китдини, чна хьиз, лезет къачуна. Чна са куьналдини къанун чlурнавач”.

Д.Пескован баян

Кремлда гьисабзавайвал, США-ди Россиядиз акси яз малумарнавай санкцияр неинки къанунсузбур, гьакl вири алемдиз зарар гузвайбурни я. Идан гьакъиндай, РФ-диз акси санкцийрин муддат артухарунин Вашингтондин къарардиз баян гуналди, Россиядин Президентдин пресс-секретарь Дмитрий Пескова журналистриз малумарна.

“И санкцийрик сифте кьил чна садрани кутурди туш, абур чна неинки кьве уьлкведин халкьариз, гьакl вири дуьньядиз зиян гузвайбур, къанунсузбур яз гьисабзава”, — лагьана Д.Пескова.

Кремлдин векилди рикlел хкана хьи, санкцияр ва абурун муддат артухарун Кремлдин йикъан месэлайрикай туш.

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев