Инсанвал — сифте чкадал

1957-1960-йисара за Докъузпара райондин Филерин юкьван школада кIелна. Гъугъванрин калай яна, къуьлер цанвай гегьенш мезрейрин юкьвай тIуз фенвай машиндин рехъ кьуна, такабурлу дагъларинни Самур вацIун кьезил шагьвардал къацаринни цуькверин хуш атирдал нефес къачуз-къачуз, чун са сятдилай хьиз Филиз агакьдай.

И чIехи хуьр къулай чкадал экIя хьанвай. КIвалер саки вири хъсан ус­тIар­­рин устад гъилералди, халис керпи­чар хьиз, дуьзарнавай къванерикай эцигнавай. Кетин дагъдив агакьна, ядай векьин­ майданар, мал-хеб хуьдай уьруьшарни бул тир.

А булахар! Абурай за гьикьван абукевсер яд хъвана! “Филивидиз масан” тир Сусан булахдин тариф бажарагълу шаир, рагьметлу Къадир Рамазанова пара устадвилелди авунва. Алаваяр ла­зим къвезвач.

Филе, а дагъдин кукIвал, еке зегьме­тар чIугуна, мектебдин вижевай дарамат эцигнавай. Заз чидай йисара аниз кIелиз Хуьрелдилай, Чахчалай, Кучундилай, Гъугъвандилай, КIиридай, Штулай, КIутI­лай,  Ахнигай, Бахцугъай, Кьуьчхуьрай, Гарагърилай жегьил-жаванар къвезвай. Абуруз къулайвал патал хъсан интернатни кардик кутунвай. Директор Велибегов Бегьер муаллим тир. (Рагьмет хьуй вичиз).

Велибеговар неинки чи кьиблепатан районра, республикада, гьакI адалай къе­цени фадлай машгьур я. Пара къени инсан Шедибег бубади вичин веледар зегьметдал, чирвилер къачунал рикI алаз чIехи авуна. ИкI, Агъаверди 1947-йи­суз Дагмединститутдиз гьахьна. Адан стха Бегьера лагьайтIа, Даггоспединститут хкяна. Дяведилай гуьгъуьнин йи­сарни гзаф четинбур тир. Рухвайриз кIе­лу­нар давамардай мумкинвал хьун патал Шедибег бубади зегьметар гзаф чIугурди я.

Уьлкведин миллионралди хизанрихъ хьиз, залум, къанлу дяведин цIай Велибеговрин хизандихъни галукьна: Шедибег бубадин чIехи хва Самед фронтдин женгера телеф хьана. Советрин ин­санрин ислягь зегьмет кьатI авур гьа дяве башламишай 22-июндиз адаз хва хьана, адал Велибег тIвар эцигна. Имийрини чIехи бубади адан къайгъу чIугуна, уьмуьр­дин рекьел экъечIиз куьмекна.

Инсанвал, дуьзвал, гьахълувал, жумартвал, мугьманпересвал, а патал алай касдин дерди-гьалдикай хабар кьун, жедай куьмекни гун, хуьр-кIвал, жемят патал зегьмет чIугун Велибеговриз гьамиша хас ерияр я. ИкI, чIехи духтур, машгьур нейрохирург Агъаверди Шедибеговичан суьгьуьрдин хьтин гъиликай гьам чи республикада, гьам Бакуда вишералди, агъзурралди начагъбуруз куьмек хьана.

Бегьер Шедибеговича гзаф жегьил-жаванриз дерин чирвилер, дуьзгуьн тербия гана. Мектебдин директор тирла, яр­гъал хуьрерай къвезвай гзаф кьадар аялриз интернатда къулай шартIар тешкилна. Ада аранда хайи хуьр аваданламишуник, аниз газ гъунин кардик еке пай кутуна. Ам чи газетдин дуст, дестек,  да­ях тир. Адан уьмуьрдин юлдаш Зариза муаллимди чаз географиядин, биоло­гиядин тарсар гана. 8-10-классра кIел­дайла, пуд йисузни чи классдиз регьбервал авур ада чун дуьз рекье туна. Муаллимдин камаллу насигьатрал за къени амалзава. Адаз чухсагъул, баркалла лугьузва.

Велибег Самедовичани муаллимвилин пеше хкяна. Педвуз хъсан къиметралди акьалтIарна, вири уьмуьр акьалт­завай несилдиз дерин чирвилерни дуьз­гуьн тербия гуниз бахшна. Секин къилихрин, пара къени инсан тир адани чи газ­етдиз дуствал къалурзава, ам кхьизва, кIелзава, редакциядихъ галаз алакъа хуьзва.

Ингье и вилик квай йикъара и хъсан касди вичин юбилей къейдна. Мубаракрай, гележегда 90, 100 йисарин ва мадни юбилеяр, сагълам, кIубан яз, къаршиламишдайвал хьурай!

Машгьур сихилдин чIехи векил,

Сагъ чан хьурай, шад — ви гуьгьуьл,

Хушвилелди кьан за ви гъил —

Ваз юбилей мубаракрай!

Ш.Шихмурадов