Гафарин алемдай
Малум тушир гаф ван хьайила ва я ктабдай акурла, адан мана чирун патал сифте нубатда гафарганрал гъил фида. Абуруни вун рази тавуртIа, маса рехъ жагъуруникай фикирда. Месела, нугъатра адан гелерихъ къекъуьни хийир тагана тадач.
И сеферда заз лигем гафуникай ихтилат кудиз кIанзава. Виликдай акъатай гафарганрай жагъин тийизвай и гаф эхиримжи йисара Къ.Акимова, М.Бабаханова акъудай гафарганра гьатнава.
Лигем — вахтуналди ишлемишун патал масадав вугузвай (вуганвай) затI. Самур дередин нугъатра и гаф исятдани ишлемишзава, гьавиляй вирибур патал и гаф цIийиди ва ван тахьайди я лугьуз жедач.
Виликан гафарганра, гьа жергедай А.Гуьлмегьамедован 3 томдикай ибарат баянрин чIехи гафаргандани, и гаф гьат тавуни, зи фикирдалди, ам гегьеншдиз ишлемишзавай чкаяр тIимил хьунихъ галаз алакъалу я. Эдебиятдин эсеррани са артух гьалтзавач.
Писатель Абдулбари Магьмудован “Къавах таран ципицI чIере” эсерда и гаф дуьшуьш жезва: “Къуни-къунши лигем кIанз атайла, кар туькIуьр тавуна рахкурдачир”.
Эдебиятда зал и гаф мад гьалтна: Арбен Къардашан “Гебе” ва Хуьруьг Тагьиран “Гьамзет халу” эсерра. Къияс Межидован “Кьашкьа духтур” романда “лигемвал” гафунин кIалубни гьалтзава: “Ибурун са пай къуншийривай лигемвиле гъанвайбур”. Яни лигем аватIа, адакай суффиксдин куьмекдалди лигемвални жезва.
Аквазвайвал, им вичихъ гьам литературадин чIала, гьамни нугъатра маса синоним авачир уьлчме я. Урус чIалани са гафуналди адахъ таржума бажагьат ава.
Ихьтин жуьредин кьетIен гафар чи нугъатра, рахунра гзаф ава, амма несилар дегиш хьуникди кьериз-цIаруз ишлемишзавай хейлин келимаяр историзмайризни архаизмайриз элкъвезва ва нетижада абур михьиз арадай акъатзава. Ктабрани жагъун тахвурла, са мус ятIани абур хьайиди я лагьана успат хъийидай делилар амукьдач. Гьавиляй лексика хуьн, ахтармишун чIалан лап важиблу месэлайрикай я.
К.Ферзалиев