Вири инсаниятдиз чешнелу ксар

(Эвел — 2020-йисан 44-52, 2021-йисан 1-9, 11-14, 18-20-нумрайра)

Мугьаммад пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) асгьабрин келимаяр (Аллагь рази хьурай чпелай)

Ибн Масгьуд асгьабдин (Аллагь рази хьурай вичелай) гафар (вязер)

Виридалайни пис кеспи (къазанмишун) “риба-дин” (файда, селемдин) кеспи я. Ви­ридалайни пис тIуьн (недай затI) етимдин мал тIуьн я. Бахтлуди — масадалай ибрет къачурди, бахтсузди вичин дидед руфуна амаз бахтсуз хьайиди я. Инсандин эхир кьуд къулачдихъ (кьве метр алай сурухъ я) ва адан карни (уьмуьрни) вичин эхирдихъ я. Виридалайни лайихлу кьиникь (жигьадда) шагьид хьун я. Низ (кьисметдин) имтигьан тирди чир хьайитIа, ада адал сабур ийида, низ ам чир тахьайтIа, ада наразивалда (къалабулухда жеда). Ни такабурлувал авуртIа, адаз еке агъузвал жеда. Ни дуьньядихъ галаз дуствал авуртIа, (дуьнья) ам рази ийиз ажуз жеда. Вуж шейтIандиз муьтIуьгъ хьайитIа, ада Аллагьдиз асивалнава ва ни Аллагьдиз асивалнатIа, Ада адаз азаб гуда». (Гьилйат-уль- Авлийаъ).

  1. Ибн Масгьуд асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай): “Ни и дуьньяда рия (показуха, къалп кар) авуртIа, Аллагьди адан патахъайни Къияматдин Юкъуз рия ийида. Ни и дуьньяда “масабуруз ван хьун па­­тал къалп рахунар авуртIа (къалп ван-сес туртIа), Аллагьди адан гьакъиндайни Къияматдин Юкъуз “къалп ван-сес твада” (къалп рахунарда). Ни, вич вине кьуна, лавгъавал авуртIа, ам Аллагьди агъузвиле твада ва ни (Аллагьдин вилик умунвал яз) утанмишвал авуртIа, ам Аллагьди (дережайриз) хкажда. (Гьилйат-уль- Авлийаъ).

Абу-Дардаъ асгьабдин (Аллагь рази хьурай вичелай) гафар (вязер)

  1. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Квез куь виридалайни хъсан (дугъри, диндар) ксар кIан­замай кьван ва квез гьахъ гаф лагьайла, куьне ам (хиве кьуна) кьабулзамай кьван куьн хийирлу (хъсан) гьалда амукьда. Дугъ­риданни, гьахъ хиве кьазвай, ам (гьахъ) чизвай кас адал амал ийизвайди хьиз я!” (Шуъаб- уль- Иман, Байгьакъий).
  2. Салим ибн Аби Жагьд алимди лу­гьуз­вайвал, Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Вичиз гьич хабар авачиз (вичи гьиссни тавуна), вич муъминрин рикIериз такIан хьуникай (муъмин) кас мукъаят хьана кIанда”. Ахпа ада завай хабар кьуна: “Чидани ваз ам вуч кар ятIа?”. За лагьана: “Ваъ!” Ада жа­ваб хгана: “Бендеди чинеба (кьилди) Аллагьдиз асивализ, гунагьар ийиз жеда ва, и кардиз килигна, Аллагьди муъминрин рикIера ам такIан жедай гьиссер твада. А касди (чинеба гунагьар ийизвайда) и кар гьич гьиссни тавун мумкин я” (Гьилйат-уль-Авлийаъ).
  3. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “(Гьакъикъи) хийир (девлет) мал ва веледар гзаф хьун туш, (гьакъикъи) хийир, умунлувал (мергьяматлувал, масадаз векъивал авуникай жув хуьдай къилих, къенивал), чирвилер (илим) гзаф хьун, Аллагь-Тааладиз ибадат авунин карда инсанрихъ галаз акъажунар авун я. Хъсан (диндар) кар авурла, Аллагьдиз гьямд авунни, пис (гунагь) кар авурла, Аллагьдиз астагъфир авунни хийирдикай я” (Гьилйат-уль- Авлийаъ).
  4. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Куьн датIана (уьмуьрда) хийир (регьимар, няметар) жа­гъуриз алахъ ва (куьне) куьн Аллагьдин “регьимрин шагьваррик” акатдайвал ая. Дугъриданни, Аллагьдихъ “регьимрин шагь­варар” ава — Ада абурук Вичиз бендейрикай кIан хьайибур кутазва! Куьне Ал­лагьдивай куь айибар (нукьсанар) кIе­вун (чуьнуьх авун) ва куь кичIдикай (къурхуви­лерикай) саламатвал гун тIалаба!” (Гьилйат-уль- Авлийаъ).

(КьатI ама)

Ямин  Мегьамедов,

диндин рекьяй алим